بیژن فرهودی – در حالی که ایران و قدرت‌های بزرگ هنوز برای دستیابی به توافقی نهایی و جامع در مورد آینده برنامه هسته‌ای ایران در اروپا تلاش می‌کنند، در آمریکا گروهی از قانون‌گذاران جمهوری‌خواه بر تلاش خود برای آنچه عملا جلوگیری از توافق این ۷ کشور محسوب می‌شود شدت بخشیده‌اند.
تازه‌ترین اقدام این قانون‌گذاران که جنبه‌ای علنی و به قولی تهاجمی دارد ارسال نامه‌ای از سوی ۴۷ سناتور عضو حزب جمهوری‌خواه به جمهوری اسلامی است. سناتورها در این نامه با ذکر تفاوت یک پیمان مصوب سنا و یک توافق‌نامه صرف بین پرزیدنت اوباما و آیت‌الله خامنه‌ای هشدار داده‌اند چنانچه توافق حاصل بین طرفین مورد بررسی و تایید کنگره امریکا قرار نگیرد این موافقت‌نامه تنها جنبه یک توافق اجرایی را خواهد داشت و با خروج پرزیدنت اوباما از کاخ سفید می‌تواند با یک چرخش قلم رییس جمهوری آینده آمریکا لغو شود و یا کنگره آینده می‌تواند مفاد آن را تغییر دهد.
نویسنده این نامه سرگشاده خطاب به «رهبران جمهوری اسلامی ایران » تام کاتن سناتور ۳۷ ساله و تازه‌کار اهل ایالت آرکانزاس است که مخالف مذاکره با ایران است. از جمله امضاکنندگان این نامه سناتور میچ مک کانل رهبر اکثریت سنا و چند تن از کاندیداهای احتمالی احراز مقام ریاست جمهوری آمریکا هستند .
اقدام غیرمتعارف و تقریبا بی‌سابقه جمهوری‌خواهان مورد انتقاد بسیاری از چهره‌های حزب مخالف یعنی حزب دموکرات و به ویژه رهبر تشریفاتی آن پرزیدنت اوباما قرار گرفته است. باراک اوباما در همان روز انتشار این نامه در حالی که رییس کمیسیون اروپایی در کنارش در کاخ سفید نشسته بود با این اشاره که برخی در ایران نیز طالب هیچ توافق‌نامه‌ای نیستند گفت: «فکر می‌کنم تا حدودی شگفت‌انگیز است که بعضی از اعضای کنگره به دنبال هدف مشترکی با تندروها در ایران هستند. این یک ائتلاف غیرمتعارف است.»
جو بایدن معاون ریاست جمهوری آمریکا که به واسطه مقام‌اش به طور سنتی و تشریفاتی ریاست سنای آمریکا را برعهده دارد اقدام سناتورهای جمهوری‌خواه را کسر شأن سنا توصیف کرد و سناتور هری رید رهبر ۷۵ ساله اقلیت دموکرات سنا آن را به منزله عناد با پرزیدنت اوباما توصیف کرد و گفت جمهوری‌خواهان با این کارشان به «متزلزل ساختن پرزیدنت اوباما و در همان حال قدرت بخشیدن به آیت‌الله‌ها» پرداخته‌اند . سناتور رید گفت جمهوری‌خواهان هیچ کاری به جز حملات سیاسی بچگانه علیه رییس جمهور بلد نیستند.
در این میان طرف ایرانی نیز هم آوا با دموکرات‌ها لبه تیغ انتقاد خود را متوجه جمهوری‌خواهان ساخته است. محمد جواد ظریف که طی یک سال گذشته با هدف پیشبرد مذاکرات هسته‌ای با تاییدات ولی فقیه دیدارهای بی‌شماری با همتای آمریکایی خود جان کری داشته است این نامه را به عنوان یک «نیرنگ تبلیغاتی» مردود دانست و گوشزد کرد که بسیاری از قراردادهای بین‌المللی نیز صرفا «توافق‌های اجرایی » هستند. ظریف خاطرنشان ساخت که سناتورها نه تنها قرارداد احتمالی با ایران بلکه دیگر توافق‌های بین‌المللی را نیز به خطر انداخته‌اند.
در حالی که هدف جمهوری‌خواهان دلسرد ساختن ایران از امضای یک قرارداد تاریخی برای مهار و کنترل برنامه هسته‌ای ایران است کارشناسان قانون اساسی امریکا تاکید دارند که موافقت‌نامه‌ای که در حال شکل‌گیری میان ایران و آمریکاست یک پیمان یا عهدنامه محسوب نمی‌شود که نیاز به مهر تایید سنا داشته باشد. هر چند طبق قوانین بین‌الملل مفاد پیمان‌ها به مراتب الزام‌آور تر از دیگر توافق‌های بین‌المللی محسوب می‌شود. اما چنانچه توافقی بین ایران و قدرت‌های بزرگ به دست آید جمهوری‌خواهان کنگره به تنهایی قادر به سد کردن راه یک توافق بین‌المللی نخواهند بود.
با این همه سناتور مک کانل اظهار داشته که در ماه جاری میلادی مقدمات را برای تصویب لایحه‌ای که کنگره بر اساس آن بتواند به توافق احتمالی با ایران رای آری یا نه بدهد فراهم خواهد ساخت. اما باید توجه داشت که نتیجه این رای‌گیری صرفا نمادین خواهد بود.
با همه اقدامات جمهوری‌خواهان و رهبر خارجی مورد تایید و هم‌فکر آنها یعنی بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل که هفته پیش در کنگره علیه هر گونه «توافق بد» با رژیم ایران سخن گفت به نظر می‌رسد که هم ایران و هم آمریکا و متحدانش بهای چندانی به این تلاش‌ها نمی دهند و مصمم به ادامه مذاکرات هسته‌ای هستند و این گفتگوها را از ۱۵ مارس در ژنو از سر خواهند گرفت.
