پاسخ این پرسش این است: شاید، ولی نه به خاطر اینکه گیاه‌خوارند.
در سال‌های اخیر متوجه شده‌اید تعداد بیشتری از نزدیکان و دوستان شما گوشت نمی‌خورند. هنگام شام و بساط کباب خانوادگی یا در مطبوعات و رادیو تلویزیون‌ها تغذیه با گیاهان و یا همزاد افراطی آنها یا «وگان»ها که اساسا به هر آنچه از جانوران تولید شود لب نمی‌زنند (وگانیسم (Veganisme بسیار رایج شده است.
حتی در استرالیا که هنوز استیک گیاهی و سالادهای مقوی غیرگوشتی هنوز نتوانسته جای گوشت بره، جوجه و یا گاو را بگیرد، شمار گیاه‌خواران روز به روز در حال افزایش است.
بر پایه‌ی پژوهش‌های موسسه پژوهشی رُی مرگان نزدیک دو میلیون و یکصد هزار نفر از شهروندان استرالیایی گیاه‌خوار و یا متمایل به گیاه‌خواری شده‌اند. در فرانسه گیاه‌خواران در حدود سه درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. اگر شما از گیاه‌خواری بپرسید چرا به این نوع تغذیه روی آورده است پاسخ‌های مختلفی خواهید شنید.
بین پاسخ‌های اعلام‌شده گیاه‌خواران صحبت از حفاظت از محیط زیست، آسایش حیوانات و حتی نقطه‌نظرهای اخلاقی، معتقدات مذهبی و البته تندرستی به میان می‌آید. در این مقاله اما به رابطه‌ی گیاه‌خواری با تندرستی پرداخته می‌شود.
پژوهش‌های مختلفی درباره‌ی اثر گیاه‌خواری بر تندرستی انجام گرفته ولی نتایج به دست آمده متفاوت است. پژوهشی که در آمریکا در سال ۲۰۱۳ منتشر شد و بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۹ بین ۹۵هزار مرد و زن انجام گرفت به این نتیجه رسیده بود که بین گیاه‌خواران خطر مرگ زودرس (به هر دلیلی) ۱۲درصد کمتر از اشخاص غیر گیاه‌خوار است.
نظر به اینکه مباحثه بین گیاه‌خواران و غیر گیاه‌خواران همواره وجود داشته است، نتایج به دست آمده موضع گروه اول یعنی گیاه‌خواران را محکم‌تر کرده بود.
ما درصدد برآمدیم که این نتایج را میان شهروندان گیاه‌خوار و غیر گیاه‌خوار مورد بررسی قرار دهیم و واقعاً به این نتیجه برسیم که آیا گیاه‌خواری موجب جلوگیری از مرگ زودرس شهروندان استرالیا می‌شود. مؤسسه ساکس پژوهشی به نام «۴۵ و بیشتر» درباره‌ی پیری همراه با تندرستی در نیمکره‌ی جنوبی انجام می‌دهد که دامنه‌دارترین پژوهشی است که تا کنون در این زمینه انجام شده است. این پژوهش روی ۲۵۰هزار نفر زن ومرد ۴۵ساله و بیشتر در بخش جنوبی آن کشور انجام می‌شود. ما در تحقیقات خود، تعداد ۲۶۷۱۸ زن و مرد را به مدت تقریبی ۶ سال مورد بررسی قرار دادیم. در جریان این بررسی تقریباً شش ساله ۱۶۱۸۰ از افراد مورد بررسی درگذشتند.
هنگامی که خطر مرگ زودرس در بین گیاه‌خواران و غیر گیاه‌خواران را با در نظر گرفتن عوامل دیگری مورد بررسی قرار دادیم به این نتیجه رسیدیم که هیچ اختلافی بین تعداد درگذشتگان گیاه‌خوار و غیر گیاه‌خوار وجود نداشته است. به‌عبارت دیگر، هنگامی که تمام داده‌ها را بررسی کردیم، متوجه شدیم که خطرمرگ گیاه‌خواران کمتر از گوشت‌خواران نیست.
عدم امتیاز طول عمر گیاه‌خواران قبل از بررسی‌های ما نیز مورد پژوهش قرار گرفته و نتایج مشابهی به دست آمده بود. در سال ۲۰۱۵ پژوهشی که در انگلستان به عمل آمده بود، این نتیجه را نشان داد که گیاه‌خواران و گوشت‌خواران از نظر مرگ یکسانند. این برداشت برخلاف نتایجی است که به وسیله‌ی سازمان‌های پژوهشی آمریکایی انجام و منتشر شده است.
حال با توجه به آنچه گذشت، آیا آنهایی که به دلیل تندرستی از خوردن گوشت چشم می‌پوشند، باید خوردن مارچوبه را کنار گذاشته و بساط کباب راه بیاندازند و شکم خود را با سوسیس، استیک، چیزبرگر و غیره پر کنند؟ الزاماً نه.
عوامل دیگر تندرستی
در پژوهش‌های مربوط به بیماری‌های پوست بسیار اتفاق می‌افتد که به نتایج آماری مختلفی دست یابیم که آن را عامل ایجاد اشتباه می‌نامیم زیرا ممکن است پژوهش ما به نتایج نادرستی منجر شود. به همین دلیل ما عوامل دیگری را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا واقعاً بفهمیم که آیا گیاه‌خواری خطر مرگ زودرس را کم میکند یا خیر؟
باید به این نکته توجه داشت که درغالب پژوهش‌ها به نظر می‌‌رسد که گیاه‌خواران بیشتر به تندرستی خود توجه دارند و عادات آنان بهداشتی‌تر از گوشت‌خواران است.
مثلا بین شرکت‌کنندگان ۴۵ساله یا بیشتر، گروهی که مورد بررسی انستیتوی ساکس قرار گرفتند، عمدتا گیاه‌خواران بودند که کمتر از گروه مقابل تمایل به سیگار کشیدن و یا نوشیدن مشروب داشتند و بیشتر به راه رفتن و ورزش توجه وعلاقه نشان می‌دادند و یا مانند گوشخواران چاق نبودند. در ابتدای بررسی، تعداد گیاه‌خوارانی که گرفتار بیماری‌های قلبی، گوارشی و یا سرطان بودند، از گروه گوشت‌خواران کمتر بود.
در پژوهش دیگری که با استفاده از داده‌های انستیتو ساکس درباره‌ی ۴۵سالگان و یا بیشتر انجام گرفت، معلوم شد اشخاصی که انواع میوه و سبزی می‌خورند، خطر مرگ زودرس آنان کمتر از اشخاصی بوده که حتی با درنظر گرفتن عوامل دیگر کمتر از آنها میوه و سبزی مصرف می‌کرده‌اند.
با آنکه اطمینان نداریم که رژیم غذایی گیاهی طول عمر می‌بخشد، پژوهش‌هایی درباره‌ی گیاه‌خواری اما ثابت میکند که این شیوه‌ی تغذیه فواید دیگری برای سلامتی دارد. مثلا تغذیه کنندگان با رژیم گیاه‌خواری همواره با خطر کمتر فشار خون بالا، بیماری قند از نوع۲ و چاقی مفرط روبرو هستند.
یک متا آنالیز (آزمایش خون آماری داده‌های به دست آمده از دیگر پژوهش‌ها) در سال ۲۰۱۲ نشان داد که گیاه‌خواران ۲۹درصد کمتر در معرض مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی و ۱۸درصد کمتر به مرگ زودرس ناشی از سرطان قرار دارند.
این نکته مهم را نیز به خاطر داشته باشیم که آژانس بین‌المللی پژوهش درباره‌ی بیماری‌های سرطان (آژانس مبارزه با بیماری سرطان وابسته به سازمان بهداشت جهانی) مصرف گوشت تغییرشکل یافته را نیمه سرطان‌زا و گوشت قرمز را سرطان‌زا دانسته است.
در چنین شرایطی معنای آنچه گفته شد چیست؟
با آنکه ما نمی‌توانیم با قاطعیت تأیید کنیم که گیاه‌خوار بودن به طول عمر کمک میکند، ولی می‌دانیم که یک تغذیه‌ی متعادل و با فکر انتخاب شده شامل مقدار کافی میوه و سبزی بدون تردید برای تندرستی مفید است.
این را نیز می‌دانیم که انجام فعالیت بدنی کافی، مصرف متعادل مشروبات الکلی و سیگار نکشیدن، کلید طول عمر است. و این را نیز می‌دانیم که گیاه‌خواران این اصول را بیشتر از گوشت‌خواران رعایت می‌کنند.
