نبرد نمادها

رامین کامران- – نظام، از آبان تا اسفند، دل‌مشغول گردهمایی ایرانیان بر مزار کورش بود و در جستجوی چاره.

بعد از این مدت، فکری کرد که نه بکر است و نه کارساز: دفن دو شهید گمنام در محوطه‌ی پاسارگاد.

روش همانی است که از ابتدای انقلاب به کار گرفته شده تا سلطه‌ی نمادین اسلام‌گرایی را بر ایران بگستراند. تقدسی که این حکومت برای خود تراشیده‌ـ در عین سوء استفاده از نمادهای سنتی مذهب‌ـ نه از خمینی عقب‌تر می‌رود و نه از جسد کسانی که خواه یا ناخواه ضمیمه‌ی آرمان‌های وی شده‌اند، فراتر. هر چه هست و نیست همین است. شهدایی که بعد از مرگ هم از خدمت مرخص نشده‌اند، هر جا لازم شد به نگهبانی از ارزش‌های نظام گسیل می‌شوند. شنیده بودید که مرگ شروع آرامش ابدیست؟ در جمهوری اسلامی خیر!

آنچه در اینجا نه چندان نو، ولی چشمگیر است، خطای فاحش در ارزیابی موقعیت است که از بیگانگی اولیای نظام با مفهوم و اهمیت و جایگاه ملت سرچشمه می‌گیرد و البته خام‌دستی‌شان که از روز اول برجاست.

اینها دو پیاده به مصاف بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی فرستاده‌اند که نشان می‌دهد نه از نیروی نمادها چیز زیادی می‌فهمند و نه از زورآزمایی آنها. اول اینکه نماد، هر قدر هم رسمی ‌باشد، از زور دولت نیرو نمی‌تواند بگیرد. برعکسِ لشکر و نفر، آنچه نماد را نیرومند می‌کند قبول مردم است، نه حکم حکومت و آنچه هم که معنای نماد را معین می‌کند، تفسیر مردم است، نه تصمیم حکومت.

این دو نفری که نظام کالبدشان را بازیچه کرده، در جنگ با عراق و در دفاع از سرزمینی به خاک افتاده‌اند که کورش چندین قرن پیش، در آن امپراتوری بنا کرد. با جا گرفتن در جوار کورش، در میدان جاذبه‌ی وطن‌خواهی می‌افتند و در مدار آن جای می‌گیرند و تابع نماد بی نهایت نیرومندی می‌شوند که بر سرشان سایه افکنده است.

ایران با تمام جنگ‌هایی که به خود دیده و کشته‌هایی که داده، گور سرباز گمنام ندارد. این نماد ملی و مدرن که از مشروطیت به این سو می‌توانست وارد ایران بشود، هیچگاه تأسیس نشد. در جنگ داخلی مشروطیت نمی‌شد چنین کرد، چون دوپارگی ملت را نمی‌توان در یک نماد متجلی ساخت. در شهریور بیست، به دلیل فروپاشی نظام و ارتش‌اش، جایی برای این کار نماند. رسید به جنگ ایران و عراق که البته نظام اسلامی نمی‌خواست بسازد و نساخت، چون آگاه بود که نماد ملی‌گرایی است. امروز، ظاهراً قرعه‌ی بخت به نام دو نفری افتاده که به مصاف کورش فرستاده شدند ولی به خدمت‌اش درآمدند. شهید گمنام بودند و سرباز گمنام خواهند شد، در خدمت ایران و نه اسلام. هدیه‌ی ناخواسته‌ی اسلام‌گرایی به ناسیونالیسم ایرانی.

در ایران زور هیچ نماد مذهبی به نماد ملی نمی‌رسد، برای اینکه در ایران، زور کسی به ایران نمی‌رسد. این را چندین قرن است که باید همه فهمیده باشند.

*منبع: ایران لیبرال
*توضیح کیهان لندن: به گزارش خبرگزاری‌های داخلی، به دنبال پیگیری‌های مقامات سازمان میراث فرهنگی، تدفین «شهدای گمنام» در حریم درجه دو مجموعه جهانی پاسارگاد لغو شد و پیکر آن دو در تپه موسوم به «نورالشهدا» در نزدیکی سعادت‌شهر مرکز شهرستان پاسارگاد به خاک سپرده شد.