روز هفتم ماه مارس گذشته یک کرگدن درمنطقه‌ی محافظت شد‌ه‌ی تویری کشته شد. شاخ این حیوان آن با ارّه بریده شده بود. این نخستین بار است که در اروپا یک کرگدن زنده برای ربودن شاخ‌اش کشته می‌شود.
در همان هفته، در یک روز ۱۳ جسد کرگدن در آفریقای جنوبی دیده شد که به‌وسیله‌ی شکارچیان تبهکار و قاچاقچی کشته و شاخ آنها بریده شده بود. در سال ۲۰۱۶ تعداد کرگدن‌های کشته شده به ۱۰۵۴ رسید.
به‌عنوان مقایسه یادآوری می‌شود که در سال ۲۰۰۷ فقط ۱۳ رأس کرگدن در این کشور کشته شدند.
حیوانی که در حال انقراض است
بر اساس شمارشی که در سال ۲۰۱۵ به عمل آمد شمار کرگدن‌ها در تمام دنیا کمتر از سی هزار رأس است. برای این حیوان، پنج نژاد مختلف شمرده شده. در آفریقا حدود ۲۴هزار رأس کرگدن سفید وجود دارد که ۱۸۵۰۰ رأس آن در آفریقای جنوبی است و ۵۲۰۰ رأس کرگدن سیاه وجود دارد که ۱۹۰۰ رأس آن در آفریقای جنوبی زندگی می‌کنند.
در آسیا ۸۵۰ کرگدن هندی در هند و نپال بسر می‌برند. از نوع کرگدن سوماترا ۲۵۰ رأس و از کرگدن جاوه فقط ۵۰ رأس درآن منطقه وجود دارد.
هر کرگدن بالغ می‌تواند چند کیلوگرم شاخ داشته باشد. وزن شاخ کرگدن سفید گاهی می‌تواند به ۶کیلوگرم برسد. کرگدن‌های جاوه فقط یک شاخ دارند ولی تمام انواع دیگر این حیوان دارای دو شاخ هستند.
کرگدن‌های آفریقایی (سفید یا سیاه) بیشتر در افریقای جنوبی، نامیبیا، کنیا یا زیمبابوه زندگی می‌کنند. در حالی که در سال ۲۰۰۶ در تمام قاره آفریقا فقط ۶۲ رأس کرگدن به وسیله‌ی صیادان غیرمجاز به قتل رسیدند. این رقم سال بعد به ۲۰۲ رأس و سال بعد به یک‌هزار رأس رسید که ۹۶درصد آن در آفریقای جنوبی بود.
در سال ۲۰۱۵ در تمام قاره آفریقا تعداد ۱۳۴۲ رأس از این حیوان به قتل رسیدند. در سال‌های اخیر در آفریقای جنوبی تعداد کرگدن‌های معدوم از نوزادان این حیوان بسیار بیشتر بوده است.
خاصیت‌های درمانی دروغ
شاخ کرگدن در طب سنتی آسیایی برای درمان تب و بیماری‌‌های قلب و عروق به کار می‌رود و مخصوصاً در چین و ویتنام خواستار فراوان دارد. شاخ کرگدن برای درمان بیماری سرطان و یا تقویت قو‌ه‌ی جنسی توصیه شده است.
حال آنکه از نظر علم پزشکی این محصول واجد هیچ گونه خاصیت درمانی نیست ولی اعتقادات بی پایه و اساس در آسیا موجب افزایش بی‌رویه و فوق‌العاده قیمت این به اصطلاح دارو شده است. قیمت‌ها افزایش می‌یابد و به کیلویی حتی ۶۰هزار دلار رسیده که از طلا نیز گران‌تر است.
شاخ کرگدن در واقع ماد‌ه‌ی تشکیل‌دهند‌ه‌ی ناخن یا سم اسب و حیوانات دیگر (Keratine) به صورت بسیار فشرده، و حاوی مقداری پروتئین، فسفر و کلسیم است.
بر اساس اظهارات سازمان غیردولتی دفاع از حیوانات (WWF) تقاضای شاخ کرگدن از اواسط دهه‌ی نخست ۲۰۰۰ به نحو غریبی در ویتنام افزایش یافت به این دلیل که گفته شد یکی از وزرای دولت وقت که مبتلا به سرطان بوده با استفاده از پودر شاخ کرگدن بهبود یافته است.
در چین و هنگ کنگ نیز این ماده بازاری بس پر رونق دارد زیرا با آن وسایل زینتی و غیره می‌سازند که استفاده از آن، نشانه‌ی ثروت است (مانند جواهرات و جام شراب). قبل از سال‌های ۲۰۰۰ در یمن نیز از شاخ کرگدن دسته‌ی خنجر می‌ساختند که مردان به پیروی از سنن ملی به کمرشان می‌بندند و به آن جامبا می‌گویند.
سوداگری جنایتکارانه‌ی ولی پر سود
خرید و فروش حیوانات وحشی در بازار غیرقانونی جهان پس از مواد مخدر، کالاهای تقلبی و خرید و فروش انسان، در ردیف چهارم قرار دارد. این سوداگری خلاف قانون و انسانیت هر سال بازار ده‌ها میلیون از انواع حیوانات و گیاهان را تشکیل می‌دهد.
در سال ۲۰۱۴ ارزش این معاملات را بین ۱۰ تا ۲۰میلیارد دلار برآورد کردند. امروز دلایل روشنی وجود دارد که گروه‌های سازمان‌یافته‌ی جنایتکار در کشتن کرگدن‌ها دست دارند تا شاخ آنها را از راه‌های غیرقانونی و به دروغ برای طب سنتی در برخی از کشورهای آسیایی به فروش برسانند.
این سوداگری غیرقانونی از این پس یکی از فعالیت‌های جنایتکارانه‌ای به شمار می‌رود که بر اساس کنوانسیون واشنگتن که بر بازرگانی بین‌المللی حیوانات نظارت دارد، در همکاری با اینترپُل (پلیس بین‌المللی)، سازمان جهانی گمرکات و دفتر سازمان ملل متحد برای مبارزه علیه مواد مخدر و جنایات با آن مبارزه خواهد شد.
قبل از سال‌های ۲۰۰۰ وارد آوردن فشار بر کشورهای مصرف‌کننده (یمن، کره، تایوان و چین) برای متوقف ساختن داد و ستد شاخ موجب شد که تا سال ۲۰۰۷ تعداد شکار غیرقانونی کرگدن کاهش یابد و تعداد این حیوان در آفریقا افزایش یابد ولی شوربختانه از اواسط دهه‌ی ۲۰۰۰ با ایجاد بازار ویتنام، شکار غیرقانونی کرگدن به‌طور غیرقابل تصوری افزایش یافت.
بر اساس برآورد دفتر مبارزه با مواد مخدر وابسته به سازمان ملل متحد، بزرگترین محموله شاخ کرگدن به ترتیب از آفریقای جنوبی، موزامبیک (که در آن منطقه نسل این حیوان برافتاده است) و بزرگترین تعداد شکارچیان تبهکار از آن کشور به پارک کروگر آفریقای جنوبی، زیمبابوه و کنیا می‌روند.
در اوایل سال‌های ۲۰۰۰ اتحادیه‌ی امارات و اروپا، مرکز نقل و انتقال شاخ‌های کرگدن بود. پراگ نیز گروهی از اتباع چک را کشف کرد که شکارچی غیرقانونی بودند و حاصل اعمال جنایتکارانه‌ی خود را به خریدارانی که آن را در اختیار مشتریان نادان خود می‌گذاشتند می‌فروختند. حتی تعداد بسیاری شاخ از موزه‌ها و محل‌های مزایده به سرقت رفت. در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ تعداد سرقت به ۹۰ قطعه شاخ رسید. یکی از این گروه سارقان معروف به «گروه ایرلند» به وسیله‌ی پلیس اروپا کشف شد.
ویتنام، چین و تایلند به ترتیب از واردکنندگان این شاخ‌های سرقت‌شده هستند.
در حال حاضر که جهان ناظر انقراض کامل نژاد برخی از حیوانات است، اقداماتی برای جلوگیری از این فاجعه به عمل می‌آید و همه، غیر از جنایتکاران، امیدوارند تا دیر نشده این اقدامات به نتیجه برسد.
*منبع: The Conversation France
