دومین مناظره نامزدهای ریاست جمهوری، این بار در زمین فرهنگ و هنر و با استفاده ابزاری از محمدرضا شجریان، اصغر فرهادی و شعار آزادی بیان انجام شد.
دومین مناظره نامزدهای ریاست جمهوری با موضوع فرهنگ و هنر شامگاه جمعه، ۱۵ اردیبهشت، با تاکید بر برنامه هر یک از نامزدها در این حوزه صورت گرفت که هیچ یک از نامزدها برنامه روشنی در حوزه فرهنگ و هنر برای دولت آینده خود ارائه نکردند و شعارهای تکراری آزادی بیان، خصوصی‌سازی عرصه فرهنگ و هنر و توجه به عرصه بین‌الملل را سر دادند.
در این میان، گویا محمدرضا شجریان هم به پای ثابت مناظرات انتخاباتی تبدیل شده و حمایت از نقض حقوق وی از سوی صدا و سیما از سوی حسن روحانی در حالی صورت گرفت که حتی نام این هنرمند را بر زبان نیاورد.
روحانی گفت: «آیا اجازه می‌دهیم اصحاب فرهنگ استعداد خود را نشان دهند؟ از پخش دعای ماه رمضان اِبا می‌کنیم و دعای ربنای یک هنرمند را پخش نمی‌کنیم. پس چطور دنبال تعالی آموزش در کشور هستیم؟»
اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت یازدهم و نامزد این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، نیز با اشاره به آزادی بیان در مطبوعات گفت: «ما از آزادی مطبوعات به طور کامل دفاع کردیم و هر تعداد مجوز خواسته شد، داده‌ایم. ما از فضای مجازی با تمام قدرت دفاع کردیم و جلوی تمام قدرت‌هایی که می‌خواستند شبکه‌های اجتماعی را فیلتر کنند و مانع دسترسی به اطلاعات آزاد شوند ایستادیم و هزینه‌اش را دادیم.»
وی با تاکید بر اینکه «دولت از هر نقدی استقبال کرده است»، بیان داشت: «مشکلی که وجود دارد این است که بخشی از جامعه با دولتی که با رای مردم سر کار آمده مخالف هستند و متاسفانه این مخالفتشان به شکل نهادینه شده در فضای مجازی و در مطبوعات با تمام توان به تخریب دولت می‌پردازند و احدی هم به آنها معترض نمی‌شود.»
مصطفی میرسلیم به برخورد وزیر راه و شهرسازی با یک خبرنگار اشاره کرد و گفت: «آقای روحانی در خصوص حقوق شهروندی سخن می‌گویند وقتی وزیر شما در مقابل یک خبرنگار قرار می‌گیرد و وسیله ضبط صوت آن را می‌گیرد این یعنی احترام به حقوق شهروندی؟ و به مدیر دیگر بی‌شعور گفته می‌شود چه جایی برای انتقاد است! اصل هشتم قانون اساسی را چرا دولت اجرا نمی‌کند؟»
وی با بیان اینکه «ما باید به اهل فرهنگ و هنر بها بدهیم»، تحلیل‌های هنرمندان را دقیق‌تر از تحلیل‌های سیاستمداران خواند و اضافه کرد: «مثلا کارگردان جوان ما سعید روستایی که در فیلم «ابد و یک روز» با زبانی هنرمندانه روایت مشکلات بیکاری، اعتیاد و ضعف روابط عاطفی در گوشه‌های جامعه است، به دریافت جایزه بهترین فیلم در سال ۹۴ مفتخر شد. اما دولت همچنان اصرار می‌کند بر وجود جامعه نشاط و شاداب یا آن طرف دیگر در زمینه فرهنگ، رضا امیرخانی در کتاب «نفحات نفت» فرهنگ نفتی را نقد می‌کنند اما دولت همچنان می‌گوید که نفت را به ۲ و نیم بشکه در روز فروخته است.»
این در حالیست که میرسلیم در دوران ریاست بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بالاترین آمار سانسور و توقیف رسانه‌ها را داشته و یک بار نیز گفته بود: «مطبوعات شعور استفاده از آزادی را ندارند!»
جهانگیری هم در بحث حضور بین‌المللی هنرمندان از اصغر فرهادی نام برد و گفت: «هنرمندان می‌توانند در عرصه بین‌المللی بدرخشند و چهره فرهنگی ایران را به دنیا معرفی کنند. اصغر فرهادی یک فرد است که در اسکار جایزه می‌گیرد. او با تمام محدودیت‌هایی که وجود دارد؛ فیلم تولید می‌کند و بعد همین موضوع جایزه گرفتن او تبدیل به یک فرهنگ می‌شود.»
محمدباقر قالیباف نیز در این بین با انتقاد از نگاه قیم‌مآبانه، بسته و کنترل‌کننده، بر داشتن نگاه خوش‌بینانه در برخورد با هنرمندان تاکید کرد و گفت: «در نگاه خوش‌بینانه ما اصل را بر آگاهی‌بخشی مردم‌مان در نظر بگیریم که آنها بتوانند با توانمندسازی، خودشان با نهادهای مردمی در این زمینه فعالیت کنند.»
او از واگذاری فرهنگ به فرهنگیان سخن گفت: «اولین تکریم اهالی فرهنگ واگذاری امور فرهنگی به خودشان است، نه اینکه کسی را به کار بگیریم که نه فرهنگیان را می‌شناسد و نه فرهنگیان او را می‌شناسند.»
قالیباف همچنین اشاره روحانی به شجریان را استفاده ابزاری از حوزه موسیقی خوانده و گفت: «اگر به صورت ابزاری از کسی در حوزه موسیقی نام می‌بریم، این خوب نیست. باید بگوییم در موسیقی چه کردیم، ما در شهرداری خانه موسیقی تهران و در همه حوزه‌ها کمک کردیم. در سینماها اثرش، کشوری بود و چندین هزار صندلی سینما اضافه کردیم و در تئاتر هم همین‌طور. ببینیم خانه هنرمندان سینما، تئاتر و موسیقی در این دوازده ساله چه همکاری با شهرداری داشته‌اند.»
این ادعاها هم در حالیست که بهزاد فراهانی، دبیر انجمن بازیگران خانه تئاتر، ادعای قالیباف در رونق و توسعه تئاتر توسط شهرداری را تکذیب کرد و گفت: «در جواب آقای قالیباف باید بگویم، زمین خانه تئاتر را آقای روحانی در اختیار ما قرار داده‌اند. ادعای ایشان کذب است و من نقش شهرداری را در این میان نمی‌دانم.»
سازمان امور سینمایی نیز در واکنش به این اظهارات قالیباف به ارائه عملکرد سازمان سینمایی دولت یازدهم پرداخت و پلمپ خانه سینما و رکود اقتصادی گیشه سینماها را دستاورد دولت احمدی‌نژاد دانست که در آن دوره قالیباف نیز همچنان شهردار تهران بوده است.
در بخش دوم مناظره، اسحاق جهانگیری با تاکید بر آزادی عمل هنرمندان گفت: «باید به هنرمندان‌مان آزادی عمل بیشتری بدهیم و آنها نباید نسبت به کارهای هنری که در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران انجام می‌دهند با محدودیت مواجه شوند.»
وی با انتقاد از لغو کنسرت‌ها ادامه داد: «به هیچ وجه از هیچ‌کس پذیرفته نیست که هنرمندی تمام مراحل قانونی خود را طی کند و برای اجرای کنسرتی اقدام کند، اما یک مقامی با هر شرایطی بتواند مانع کار او شود. به هیچ وجه پذیرفته نیست که کسی خود را از قانون بالاتر بداند در کشور باید قانون مبنای کار باشد.»
روحانی نیز در بخش دیگری از مناظره اظهار داشت: «در عرصه هنر چه کرده‌ایم؟ ارکستر سمفونی و ملی که سال‌ها آن را تعطیل کرده بودند، را کدام دولت راه‌اندازی کرد؟ سینماها را کدام دولت راه‌اندازی کرد؟ کدام دولت اهل هنر را امیدوار کرد؟ ما این راه امید را باید ادامه دهیم نباید بذر یأس پاشیده شود.»
ابراهیم رئیسی نیز از آزادی بیان اقوام و اقشار مختلف جامعه سخن گفت و تاکید کرد: «انتقاد، رمز تضمین سلامت فرد، جامعه و دولت‌ها است. آقای روحانی در اوایل مسئولیت اعلام کردند به خدا پناه می‌برم از بستن دهان کسانی که انتقاد می‌کنند. مگر انسان باید به منتقدانش اهانت کند؟ حق شهروندی همین است، افراد بتوانند سخن‌شان را بگویند. اگر سخن‌شان درست نیست پاسخ دهید. به چه دلیل ما دهان کسی را ببندیم؟»
وی به برخورد وزیر راه و شهرسازی با یک خبرنگار اضافه کرد: «حقوق افراد نیز باید رعایت شود نه اینکه وزیر دولت با خبرنگاری که از او سوال می کرد برخورد تند کند.»
همه اینها در حالیست که در دوران معاونت رئیسی در قوه قضاییه، رسانه‌های بسیاری توقیف و اهالی فرهنگ و هنر کارممنوع شدند.
