فیروزه رمضانزاده- شهروندان تهرانی در سال ۱۳۹۳ با حشرات ریز سفیدرنگی روبرو شدند که مردم آنها را به نام «پشه سفید» و مسئولان شهرداری به نام «سفید بالک» میشناسند اما مسئولان شورای شهر و سازمان حفاظت محیط زیست، این موجودات را «عسلک پنبه» معرفی کردهاند.
این حشرات که به «مگس سفید» هم معروف هستند، از کجا به تهران آمدهاند و چه خطراتی میتوانند برای شهروندان پایتخت داشته باشند؟
کارشناسان، این حشرات کوچک سفید رنگ را از آفات مهم محصولات کشاورزی در مناطق گرمسیری میدانند؛ آفتی که به اعتقاد مسئولان شهرداری تهران، هیچ آسیب و حساسیتی برای انسان و گیاهان ایجاد نمیکند. اما برخی از کارشناسان و مسوولان ازجمله بهروزبنیادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، معتقد هستند این حشرات در صورت ورود به ریه یا چشم میتوانند باعث بروز آلرژی شوند.
این حشره که ابتدا از سوی شهرداری تهران به عنوان آفتی درجه ۲ و بیاهمیت معرفی شد، از تابستان سال ۱۳۹۳ به سرعت مناطق وسیعی از پایتخت ایران را قُرُق کرد.
برخی از کارشناسان، سمپاشیهای بی رویه، مبارزه شیمیایی با آفات در شهر تهران و تغییر اکوسیستم را عامل اصلی افزایش این حشرات اعلام کردهاند. اما برخی دیگر عقیده دارند که این حشرات از استانهای دیگر به تهران آمدهاند.
بعضی از کارشناسان از جمله محمدعلی طهماسبی معاون وزیر جهاد، علت افزایش این حشره در سطح شهر تهران را کاشت درخت توت میدانند که میزبان خوبی برای تغذیه این حشره به شمار میرود.
این همه در حالیست که به نظر میرسد روشهایی نظیر شستشوی درختان و نصب نوارهای سمی زردرنگ به شاخ و برگ درختان از سوی شهرداری تهران برای مبارزه با این حشرات ریز سفید تأثیرگذار نبوده است، چرا که به اعتقاد برخی از کارشناسان به کارگرفتن تلههای زردرنگ، برای مهار جمعیت این حشرات تاثیری ندارند. شهاب منظری عضو هیات علمیموسسه تحقیقات گیاه پزشکی معتقد است که این روشها اتفاقا کفشدوزک یا برخی گونههای زنبور که دشمنان طبیعی پشه سفید هستند را شکار میکند و از بین میبرد.
خبری از اقدامات پیشگیرانه نیست
صاحب یک میوهفروشی ساکن شرق تهران در گفتگو با کیهان لندن با اشاره به قطع شدن سمپاشی درختان در فصل بهار و تابستان جاری میگوید: «در دو سال گذشته مقابله نسبتاً خوبی شد ولی متاسفانه تا الان خبری از اقدامات پیشگیرانه نیست و تعداد این حشرات زیاد شده و البته جاهایی که دار و درخت زیاد است، این پشهها زیادترند. امسال نوعشان هم فرق میکند. قبلا پشههای سفید زیاد بودند که نیش نمیزدند ولی خیلی زیاد بودند و وارد مجرای تنفسی میشدند و حتما ماسک لازم داشتیم. ولی امسال پشه خاکی یا به قول ما جنوبیها پشه کوره هم هست که نیش هم میزند.»
سودابه قیصری، مترجم و روزنامهنگار در صفحه فیس بوک خود در این باره نوشته: «قالیباف: حالا که به من رای ندادین، همون بهتر که پشهها بخورنتون. نوش جون تون.»
او در این نوشته که به اشتراک عمومیگذاشته، گفته است: «سالهاست ساکن کوچهای نزدیک پارک لاله هستم و هیچ وقت، تاکید میکنم هیچ وقت، تو حیاط خونهمون اینقدر پشه خاکی خونخوار ندیده بودم. هر سال، فروردین، شهرداری چسب مخصوص ضد پشه به درختای پارک، امیرآباد و بلوار میزد و سمپاشی هم میکرد. امسال هنوز خبری نیست و پشهها دارن زنده زنده میخورنمون.»
با پایان فصل سرما و آغاز فصل تایستان و گرم شدن هوا، پشههای سفید، هر روز به یک محله جدید در تهران وارد میشوند. به گفته رسانههای داخلی، در حال حاضر بیشترین مرکز تجمع این این مهمانان ناخوانده مناطق۶، ۱۰، ۱۱، ۱۵ و در برخی موارد منطقه ۴ تهران هستند.
مسوولان شهرداری در حال حاضر یک توصیه میکنند: «شهروندان برای آنکه اذیت نشوند، از ماسک استفاده کنند.»
مسئولان از این شبیخون آزرده نیستند
یک خانم پرستار ساکن شهرک اکباتان با اشاره به تعداد زیاد پشههای سفید در سال گذشته میگوید: «این پشهها نیش نمیزنند ولی وقتی تنفس میکنی هم وارد چشم یا گوش میشوند و هم از راه بینی و دهان وارد حلق و ریه میشوند که آلودگی ایجاد میکند. تا جایی که یادم هست برای مردم مشکلات تنفسی ایجاد کرده بود.»
او اضافه میکند: «پارسال نوارهای زردرنگی را دور درختان منطقه ما در اکباتان پیچیدند که این پشهها میچسبیدند به دور آنها. ولی امسال هنوز ندیدم شهرداری سمپاشی را شروع کرده باشد.»
محمد آقازاده روزنامهنگار ساکن تهران هم در صفحه فیس بوک خود به پشههای سفید اشاره میکند و مینویسد: «پشههای سفید به تهران شبیخون زدهاند، اگر شما از شبیخون آزردهاید و در معرض آزارشان قرار دارید، مطمئن باشید مسئولان از این شبیخون آزرده نیستند.»
او در این متن که به اشتراک عمومی گذاشته است دلایل ادعای خود را چنین مطرح میکند: «فرض کنید شما مدیر مسئول یک روزنامهاید ، صبح تا شب داد و بیداد میکنید تا سرعت بستن صفحات روزنامهها به همراه کیفیتشان افزایش یابد، درست زمانی که تحریریه دارد به این هدف نزدیک میشود کل بازی را به هم میزنید، اعضای تحریریه متعجب میشوند و نمیدانند چه بکنند، آنها متوجه نیستند خود داد و بیداد نیاز روانی و یا تضمین کننده منافع شماست و تنها در فضای مرده و پر از دعوا میتوانید آن را به دست آورید.»
آقازاده در ادامه نوشته است: «حالا این فرض را به کل جامعه تعمیم دهید، تازه متوجه میشوید از صبح تا شب مسئولان با زبان آمرانه از یک سو و زبان ملایم از سوی دیگر از رفع ناهنجاریها سخن میگویند، ولی در عمل هیچ اتفاقی نمیافتد و روز به روز وضع بدتر میشود و این مسئولان در حرف چیزی میگویند و در عمل چیز دیگر عمل میکنند.»
به گفته این روزنامهنگار، «کمیدقت کنید آن مدیر مسئول چون کار بلد نیست و یا منافعاش در بی کیفیتی روزنامه است و در آشفتگی این منافع تضمین میشود، در سطح کشور هم در آشفتگی است که دست مسئولان در توزیع رانت و غارت اموال عمومی باز میشود و حل مشکلات دستشان را میبیند و آنها حتما اینقدر دچار بلاهت نیستند که با حل مشکلات دست خود را ببندند، پشههای سفید سوژه دیگری برای آشفته کردن امور است چرا باید نسلشان را از تهران بکنند؟»
یک دانشجوی ساکن منطقه نواب تهران درباره وظایف شهردار پایتخت میگوید: « قالیباف با همین پشههای سفید تهران مبارزه کند، مبارزه با آن ۴درصدیها که خودش هم جزوشان هست پیشکش!»
این دانشجو با اشاره به ایجاد کمپینی برای اعتراض به شهرداری تهران در رابطه با افزایش پشههای سفید در سطح شهر تاکید میکند: «شهرداری با وجود دریافت عوارض هنگفت، امسال از سمپاشی زمستانه و سمپاشی مجدد در فصل بهار خودداری کرده، همین موضوع باعث زیاد شدن انواع پشه و مگس شده که ناقل انواع بیماریهای پوستی و ریوی هستند.»