گنبد قابوس بلندترین برج آجری جهان واقع در استان گلستان براثر رطوبت و نم، از گیاه، گلسنگ و شوره‌های سفیدرنگ پر شده است.
بلندترین برج آجری جهان در استان گلستان که پنج سال از ثبت جهانی اش می‌گذرد، حالا به بنایی رطوبت‌زده بدل شده که گیاهان و شوره‌های سفیدرنگ به درونش نفوذ کرده‌اند.
این میراث جهانی، در شهر گنبد کاووس به سال ۳۷۵ خورشیدی بر بلندای تپه‌ای خاکی در ۳ کیلومتری شمال شرقی شهر باستانی گرگان ساخته شد که یادگاری از کاووس پور وُشمگیر است. وی از پرآوازه‌ترین پادشاهان آل زیار بود که به مردی دانشمند، هنرپرور، نویسنده‌ای زبده و حامی نویسندگان و شعرای روزگار خود از جمله ابوریحان بیرونی و پورسینا مشهور بود.
ابراهیم کریمی مدیرکل میراث فرهنگی استان گلستان درباره وضعیت کنونی گنبد قابوس به روزنامه شهروند گفته است: «این وضع برای برج قابوس عادی است و هر چند‌سال یک‌بار اتفاق می‌افتد. بر همین اساس ما هم هر چند‌سال یک‌بار پاکسازی، گیاه‌زدایی و سم‌زدایی می‌کنیم. اتفاقی که افتاده جدید نیست که بخواهیم برایش نگران باشیم. یک روال عادی است که باید کنترل کرد.»
وی همچنین با بیان اینکه برای مشکل گیاهان و گلسنگ مناقصه‌ای گذاشته شده، اضافه کرد: «در حال حاضر برای پاکسازی و مرمت گنبد قابوس در مرحله مناقصه هستیم. پس از این، طرح بازآرایی (مرمت) اضطراری و پاکسازی گلسنگ‌ها و سم‌زدایی برای از میان بردن بذر گیاهان آغاز خواهد شد.» بر این اساس،
به گفته کریمی از هفته دیگر کار خرید تجهیزات و داربست شروع می‌شود و برنامه مرمت و پاکسازی از ابتدای ماه آینده آغاز خواهد شد.
با این وجود، تارنمای فرهنگی مهرگان در تشریح وضعیت نامناسب این برج آجری نوشته که حتی یک توالت عمومی برای بازدیدکنندگان و گردشگران طراحی نشده و در کنار آن یک بوستان محله‌ای بنا شده که پر از وسیله بازی کودکان و وسایل ورزشی است و سنخیتی با فضای تاریخی آن ندارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان از اجرای یک طرح مدیریتی برای این برج خبر داده که در آن قرار است بازارچه صنایع دستی، ساماندهی فضای سبز، ساخت سالن آمفی تئاتر و سرویس بهداشتی پیش بینی شده است.
وی همچنین تاکید کرده که وجود فضای بازی کودکان در جوار این بنا به آشنایی کودکان با تاریخ و فرهنگ کمک می‌کند.
ارتفاع ساختمان برج ۵۵ متری قابوس با احتساب بلندی تپه ١۵ متری پای‌بست آن به ٧٠ متر می‌رسد. این بنا با نقشه ستاره‌ای‌شکل و گنبد مخروطی به ارتفاع ١٨ متر است و روی بدنه آن ١٠ ترک دارد و رأس هر ترک نیز ١,۶٠ متر و قاعده آن نیز ١.۴ متر از هم فاصله دارد و محیط اصلی گنبد نیز ٣٠ متر است.
تارنمای فرهنگی مهرگان نوشته که بازدیدکنندگان این بنا با اصول ابتدایی گردشگری آشنا نیستند و با رفتارهایی چون آوازخواندن در برج، صدا در آوردن، پای کوبیدن به سازه به بهانه بازتاب صدا، نشستن روی سکوی درون برج و دست کشیدن به آجرهای سازه و استفاده از فلش موقع عکاسی به این بنای تاریخی آسیب می‌رسانند.
بر اساس این گزارش، گنبد قابوس از کمبود نیروی نگهبان و یگان حفاطت میراث فرهنگی پس از ساعت اداری رنج می‌برد و باوجود اینکه قرار بوده طرح بازسازی اضطراری و پاکسازی گلسنگ‌ها و سموم از این بنا در ۱۵ فروردین ماه اجرا شود ولی تا کنون حرکتی صورت نگرفته است.
مصالح اصلی سازه از آجر معمولی و ریشه‌دار در بام و گچ است. بلندای سازه از پی تا سقف ۶۲ متر و ۸۸ سانتی متر است. پهنای دیوار ۴ متر و ۸۰ سانتی‌متر است و بدنه دایره‌ای شکل بیرونی این گنبد دارای ۱۰ ترک همانند ستاره‌ای ۱۰ پر است.
کتیبه گنبد قابوس به خط کوفی بنایی و ساده و خوانا و برجسته هستند که در دو ردیف در بدنۀ سازه در قاب‌های مستطیل به توازن در بالا و پایین تکرار شده است. نوشته‌ها از گوشه شرقی آغاز می شود.
متن آجر نوشته‌ها نشان می‌دهد که سازه در زمان قابوس پسر وشمگیر ساخته شده و تاریخ برپایی آن سال ۳۹۷ مَهی برابر با ۳۷۵ یزدگردی و ۳۸۵ خیامی (خورشیدی) و سال ۱۰۰۶ و ۱۰۰۷ میلادی است.
