دولت ترکیه روز دوشنبه ۲۷ نوامبر از دستگاه قضایی آمریکا خواسته بود از محاکمه رضا ضراب چشم پوشی کند. یک روز بعد اعلام شد برگزاری دادگاه این تاجر ایرانی- ترکیهای عقب افتاده، اما نه به خاطر درخواست ترکیه، بلکه به این خاطر که رضا ضراب حاضر شده در ازای تخفیف در مجازات خود با دادگاه همکاری کند.
دولت ترکیه در آخرین اقدام خود برای مانعتراشی در روند محاکمه ضراب، با دستور دادسرای استانبول، روز سهشنبه ۲۸ نوامبر (هفتم مهر) حکم جلب عثمان زکی کانیتز (حسابرس رسمی هالک بانک) و آیکان اردمیر، نماینده پیشین مجلس این کشور را صادر کرده است.
البته کانیتز در حال حاضر فراری است و آیکان اردمیر، در آمریکا بسر می‌برد و هر دو قرار است به عنوان شاهد در دادگاهی که به نقض تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران رسیدگی می‌کند شهادت دهند.
خبرگزاری فرانسه نوشته، این دو نفر به اتهام جعل، سرقت، نابودی و انتقال اسناد مربوط به امنیت ملی به خارج از ترکیه تحت پیگرد قرار گرفتند و دولت ترکیه مدعی شده آنها اسناد جعلی در اختیار دادگاه فدرال نیویورک قرار دادهاند.
محمد آکان آتیلا، مدیر پیشین «هالک بانک» ترکیه نیز یکی دیگر از متهمان این پرونده است و ضراب متهم است با کمک این بانک و با پشتیبانی دولت ترکیه پولهای نفت جمهوری اسلامی را در بازارهای جهانی به طلا تبدیل می‌کرده و به ایران تحویل می‌داده است.
از آنجا که رضا ضراب حاضر به همکاری با قاضی شده، فعلاً فقط محمد هاکان آتیلا محاکمه میشود.
رضا ضراب به عنوان متهم ردیف دوم، کلیه اتهامات مربوط به نقض تحریم‌های آمریکا از طریق پولشویی و فساد و پرداخت رشوه به مقامات ارشد ترکیه را پذیرفته و در ازای تخفیف مجازات قول همکاری به دستگاه قضایی آمریکا داده است.
این دو نفر و شش نفر دیگر از جمله محمدظفر چالایان، وزیر سابق اقتصاد و سلیمان اصلان، از مدیران پیشین هالک بانک متهم به همکاری با ایران برای دور زدن تحریم‌های جمهوری اسلامی هستند.
کارشناسان پیش‌بینی کردهاند تعداد زیادی از مقامات بلندپایه ترکیه در این پرونده دست داشتند و برگزاری دادگاه آکان آتیلا و شهادت ضراب به تنشها در روابط آمریکا و ترکیه دامن می‌زند.
دادگاه محمد آکان آتیلا، قرار است روز چهارشنبه برگزار شود و احتمال دارد ضراب به عنوان شاهد در دادگاه حضور یابد و مدارکی در مورد زد و بندهای مقامهای ترکیهای ارائه بدهد.
ادعای پرداخت رشوه توسط ضراب به نگهبانان
شامگاه سهشنبه، ۲۸ نوامبر، پس از آنکه مشخص شد ضراب می‌خواهد علیه آکان آتیلا شهادت دهد، بیبیسی تُرک به نقل از ویکتور روکو، وکیل آتیلا خبر داد که ضراب در ازای نوشیدنی، تعدادی زن، دارو و دریافت مواد مخدر در زندان به نگهبانان رشوه داده است. این ادعا درست شب قبل از برگزاری دادگاه آتیلا مطرح شده است.
نگرانی اردوغان از بدنامی
در همین رابطه، روزنامه فایننشال تایمز با اشاره به اینکه برگزاری دادگاه ضراب و آکان آتیلا به تنشها در روابط واشنگتن و آنکارا دامن می‌زند مینویسد، در حالی که ترکیه انتظار داشت با دولت دونالد ترامپ همکاری نزدیک و صمیمانه داشته باشد، اما این اتفاق نیفتاد و ترامپ از گروه YPG حمایت کرده است. این گروه کُرد که ترکیه اعضای آن را تروریست میداند از اصلیترین گروهها در مقابله با داعش بود و آمریکا از آنها حمایت میکرد.
در این گزارش آمده، اردوغان بسیار خشمگین است که میبیند واشنگتن درخواستهای ترکیه را برای استرداد فتحالله گولن نادیده میگیرد. گولن روحانی مخالف دولت ترکیه است که آنکارا او را مسبب کودتای تابستان ۲۰۱۵ میداند.
ترکیه، آمریکا را متهم می‌کند که به فتحالله گولن رهبران مخالفان پناه داده، همچنین اروپا و به ویژه آلمان را متهم کرده که به منتقدین اردوغان به خصوص اعضای PKK پناه داده است.
در عین حال علاوه بر اختلاف بر سر طرفداران گولن، برگزاری دادگاه ضراب به صورت بالقوه ممکن است به بدنامی اردوغان و مقامهای دیگر ترکیه منجر شود که باعث نگرانی آنها شده است.
یک مقام بلندپایه ترکیه که نخواسته نامش فاش شود، به فایننشال تایمز گفته این موضوع بسیار مهم است و هر بار که دولت ترکیه برای حل این مسئله با آمریکا قدم برمیدارد، مسائل دیگری به وجود میآید. او میگوید، اعتماد غربیها به ترکیه از بین رفته و آنها معتقدند که رفتار و مواضع دولت آنکارا غیرقابل پیش‌بینی شده؛ ولی ترکیه می‌خواهد این وضعیت را تغییر دهد.
این مقام بلندپایه ترکیه البته این را هم گفته است که یکی از دلایل اینکه اعتماد بین طرفین از بین رفته این است که در دهههای گذشته هم‌پیمانان ما چشم خود را به روی فعالیتهای PKK و فتحالله گولن بستند و تروریسم را نادیده گرفتهاند.
رضا ضراب تاجر ۲۴ ساله همراه دخترش به میامی آمریکا سفر کرده بود که دستگیر شد. او متهم است که در فاصله سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ با انتقال صدها میلیون دلار طلا از ترکیه به ایران در کمک به دور زدن تحریم‌های واشنگتن علیه تهران نقش داشته است. بابک زنجانی متهم نفتی در ایران نیز که مدت‌هاست در زندان بسر می‌برد و حکم اعدام وی صادر شده با ضراب شراکت و همدستی داشت.
