احمد رأفت – کنفرانس صلح سوریه که قرار بود در ژنو با مدیریت سازمان ملل متحد برگزار شود، قبل از آغاز، با بازگشت هیات اعزامی از سوی دولت بشار اسد به دمشق، به تعویق افتاد. بشار جعفری، نماینده ارشد دولت دمشق در مذاکرات ژنو، می گوید «برکناری بشار اسد بعنوان پیششرط مذاکرات که از سوی نیروهای اپوزیسیون مطرح شده است قابل قبول نیست».
اخلال تهران و نگرانی مسکو
کاوه رشید، از اعضای هیات مخالفان سوری که برای شرکت در این مذاکرات در ژنو حضور دارد، در گفتگویی تلفنی با کیهان لندن، میگوید «هیات اعزامی دولت دمشق در پیامد فشارهایی که از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران به رژیم بشار اسد وارد شده است، تصمیم به ترک کنفرانس ژنو را گرفت».
این عضو هیات مخالفان بشار اسد، در ادامه میافزاید «این تصمیم دولت دمشق، روسیه را در وضعیت نامناسبی قرار داده است، مسکو در تلاش است هرچه زودتر به این بحران پایان دهد و موقعیت خود را به عنوان قدرت منطقهای به ثبت برساند و اعلام کند بحرانی که جامعه جهانی در حل آن ناتوان بود را این کشور توانست با موفقیت برایش راه حلی پیدا کند».
کاوه رشید در ادامه میافزاید «این اولین بار نیست که ما شاهد اختلاف نظر بین جمهوری اسلامی ایران و روسیه در رابطه با سوریه هستیم. در زمینه نظامی نیز تا کنون این دو کشور، اگرچه در این بحران در یک جبهه قرار دارند، در برخی در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند. دلیل این تفاوت نظر بین تهران و مسکو، متفاوت بودن اهداف آنها از حمایت از رژیم کنونی در سوریه است».
راهروی شیعی
اپوزیسیون سوریه معتقد است که ابقای بشار اسد در حکومت، اولویت مسکو نیست. تلاشهای روسیه برای پایان دادن به این بحران با هدف تثبیت بشار اسد، حزب بعث یا اقلیت علوی نیست، بلکه گسترش نفوذ خود در منطقه، ایفای نقش اول در بحرانهای خاورمیانه و رقابت با آمریکا و اروپا است. جمهوری اسلامی ایران، به گفته کاوه رشید، با هدف دیگری قدم به این بحران گذاشته است.
کاوه رشید در ادامه گفتگو با کیهان لندن میافزاید: «تهران در نظر دارد با نگاه داشتن بشار اسد در قدرت، راهروی زمینی کمکرسانی به حزبالله در لبنان را باز نگهدارد، زیرا بدون مشارکت این گروه، سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی با شکست روبرو خواهد شد».
اپوزیسیون سوریه رسما از دولت روسیه خواسته است در مقابل فشارهای جمهوری اسلامی ایران مقاومت کند و رژیم مستقر در دمشق را مجبور سازد بطور جدی در مذاکرات برای پایان دادن به جنگ و جستجوی راه حلی برای آینده، بدون هیچ پیششرطی، از جمله پذیرفتن نقشی برای بشار اسد در دوران گذر، شرکت کند. کاوه رشید میگوید: «ادامه مذاکره تنها برای مذاکره و بدون اینکه روزنهای دیده شود، اتلاف وقت است و نتیجهای نخواهد داد. برای پیشرفت این مذاکرات بشار اسد و حامیاناش باید بپذیرند که رژیمی که دستاناش به خون مردم سوریه آلوده است و هنوز هم بیش از ۲۰۰ هزار مخالف را در زندانهای خود دارد، نمیتواند نقشی در آینده کشور داشته باشد».
ترکیه علیه کردها
البته سوریه تنها با جمهوری اسلامی ایران در مورد آینده سوریه اختلاف نظر ندارد. ترکیه، شریک سوم روسیه در مذاکرات آستانه و سوچی، نیز با حضور کردها در مذاکرات نهایی مخالف است، به ویژه گروهی که روسیه با آنها سرگرم گفتگو است.
رجب طیب اردوغان در خاتمه نشست سوچی گفته بود «اولویت ما حذف عناصر تروریستی از روند مذاکرات است». بدون شک اشاره رجب طیب اردوغان به سازمانهای افراطی اسلامگرا چون «جبههالنصره» که بسیاری معتقدند از حمایت غیرمستقیم ترکیه برخوردار بوده، نیست. اشاره رئیس جمهور ترکیه به «یگانهای مدافع خلق» یا «ی.پ.گ» است که مناطقی را در شمال سوریه، در نزدیکی مرز با ترکیه، از دست داعش آزاده کرده و تحت کنترل خود دارند.
رجب طیب اردوغان، «یگانهای مدافع خلق»، که در دو سال گذشته از حمایت تسلیحاتی آمریکا برخوردار بودهاند، را شاخه سوری «پ.ک.ک» یا «حزب کارگران کردستان» ترکیه دانسته و حضور این گروه در مرزهای خود را تهدیدی جدی برای امنیت ترکیه میداند. حمایت تسلیحاتی آمریکا از «ی.پ.گ»، که اخیرا نام خود را به «نیروهای دمکراتیک سوریه» تغییر داده است، یکی از موارد اختلاف دولت ترکیه با آمریکا است. مقامات ترکیه خواهان قطع هرگونه همکاری با کردهای سوریه هستند، در حالی که پنتاگون آنها را جدیترین شریک ائتلاف جهانی علیه تروریسم در جنگ با داعش میداند.
کاوه رشید که خود از کردهای سوریه است با مقامات ترک همنظر است که «یگانهای مدافع خلق» را نباید «یک گروه کرد سوری مستقل به حساب آورد، زیرا آنها شعبه محلی «پ.ک.ک»، دقیقا مانند پژاک در ایران، هستند». کاوه رشید میافزاید: « نیاید از نظر دور داشت که بسیاری از رهبران «پ.ک.ک»، چون جمیل بایک، کرد علوی هستند و با علویهای سوری رابطه بسیار نزدیکی دارند».