ایرانیان لس آنجلس دریک شب شورآفرین به پیشوازجشن باستانی یلدا رفتند

فیروزه خطیبی (+عکس، ویدئو) شنبه ۱۵ دسامبر،  ایرانیان لس آنجلس برای ششمین سال پیاپی، درجشن  شب یلدای «بنیاد فرهنگ»- یک نهاد فرهنگی غیرانتفاعی، غیرسیاسی و غیرمذهبی درجنوب کالیفرنیا– شرکت کردند تا مجموعه‌ای از اجراهای موسیقی سنتی، قصه‌گویی، شاهنامه‌خوانی و فال حافظ را بر روی صحنه باشکوه تالار «شوننبرگ» مدرسه موسیقی دانشگاه لس آنجلس تماشا کنند.

«بنیاد فرهنگ» با بیش از ۸۰ برنامه و رویداد فرهنگی و هنری در طول سال، هربار فعالیت‌های سالیانه خود را با جشن ایرانی شب یلدا به پایان می‌رساند. رسمی‌ که آقای علیرضا اردکانی، مدیر اجرایی این بنیاد آن را بهترین نحوه به پایان رساندن یک سال پربار و موفق فرهنگی می‌خواند: «چه جشنی بهتر از یک جشن سنتی ایرانی برای آغاز فصل جشن‌ها و سال نوی مسیحی، گردهمآیی با دیگر اعضای جامعه ایرانی و غیرایرانی و شنیدن یک موسیقی استثنایی، قصه‌گویی و شعرخوانی؟»

این برنامه که تمامی‌ بلیت‌های آن از پیش به فروش رسیده بود با خوشامدگویی آقای اردکانی آغاز شد که  ضمن اشاره به حضور خانم جودی اسمیت رئیس مدرسه موسیقی «هرب آلپرت» دانشگاه لس آنجلس در میان تماشاگران، از امکاناتی که این نهاد آکادمیک برای برگزاری جشن ایرانی یلدا به وجود آورده سپاسگزاری کرد: «امسال  بنیاد فرهنگ توانست با همکاری دست اندرکاران این مدرسه معتبر، رشته تازه‌ای را برای تدریس موسیقی ایرانی تاسیس کند. این تنها کورس تحصیلی موسیقی ایرانی با دریافت مدرک در خارج از ایران و در سطح جهان است. ما امشب همچنین، تبریک و خوشامدی داریم برای مدیر و سرپرست برگزیده این رشته موسیقی ایرانی، دکتر امیرحسین پورجوادی که امشب در میان جمعیت تماشاگران با ما هستند.»

برنامه‌های هنری ویژه شب یلدا

در آغاز برنامه‌های هنری، گردآفرید نخستین زن نقال ایرانی ساکن لس آنجلس ابتدا درباره آداب و رسوم  شب یلدای ایرانی از دیرباز تا امروز، از جمله «گل گفتن و گل شنفتن»، «قصه‌گویی» و «شادی و شادخواری» سخن گفت و سپس داستان طنز و سرگرم‌کننده‌ای را با شیوه‌های خاص قصه‌گویی سنتی برای تماشاگران تعریف کرد.

در بخش‌های دیگر برنامه، گردآفرید داستان «کیکاووس شاه» را برای اجرای مولتی مدیایی که درواقع نوعی «پرده‌خوانی» مدرن به شمار می‌رود انتخاب کرده بود.

کیکاوس یکی ازفرمانروایان  کیانی است که او را با نمرود-  شخصیت عهد عتیق که به روایت تورات یکی از شاهان بابل بود- یکی می‌دانند. غمنامه رستم و سهراب و داستان سیاوش هم به دوران پادشاهی کیکاووس برمی‌گردد. از کیکاووس در داستان‌های اسطوره‌ای ایران بیشتر به عنوان مظهر و قدرتی یاد شده که با همه تسلط و شکوهی که دارد، در برابر جهان، ناچیز و رفتنی است. اما او یکصد و شصت سال سلطنت می‌کند و بعد از او هم کیخسرو به پادشاهی می‌رسد.  بنا بر باورهای ایرانیان باستان،  کیکاووس فرمانروای دیوان و آدمیان هفت کشور بود و بر سرکوه البرز، هفت کاخ  از زر و سیم وپولاد و آبگینه  ساخت «تا هر کسی که بر اثر پیری نیرویش کم بشود، به کاخ کیکاووس رود و یکبار دیگر توان به او بازگردد و جوان شود.»

کیکاووس هم مثل  فریدون و جمشید بی‌مرگ آفریده شده بود و دیوان برای این که مرگ را بر او چیره کنند ، دیو خشم (آئیشما) را به یاری می‌گیرند و شاه را فریب  می‌دهند و به فرمانروایی هفت کشور مغرورش می‌کنند: «آنگاه هوس پرواز به آسمان را در دل او زنده می‌کنند. کیکاووس در اصرار بر پرواز، از لجاجت و عناد دست برنمی‌دارد و تخت خود را بر پای چهار عقاب بسته و پرواز می‌کند و تا مرز نور و تاریکی پیش می‌رود و  از همراهان جدا می‌ماند. در نهایت، در آسمان‌ها فرّه‌ ایزدی از سیمایش پر می‌کشد و  از آن جای بلند بر زمین سقوط  می‌کند.»

در پایان این اجرای مولتی مدیا، گردآفرید با شوخ‌طبعی به تماشاگران کنجکاو پیشنهاد کرد که برای دانستن پایان این ماجرا، به سراغ شاهنامه بروند تا از این طریق به شاهنامه‌خوانی هم عادت کنند.

موسیقی حماسی گروه «مهرآیین» و آوای مژگان شجریان

در بخش موسیقی شب یلدای امسال، مژگان شجریان خواننده، نوازنده سه‌تار، نقاش و فارغ‌التحصیل کارشناسی موسیقی از دانشگاه هنر،  قطعاتی را به همراه موسیقی  گروه «مهرآیین» با همنوازی پژمان حدادی نوازنده برجسته  تنبک و سازهای کوبه‌ای، علی پژوهشگر نوازنده نام‌آور بربط و سورنا صفاتی آهنگساز و نوازنده زبردست سنتور اجرا کرد.

در بخش‌هایی از این اجرای پرشور، ازجمله هنگام خواندن تصنیف «با من صنما دل یک دله کن» با شعری از مولانا، جمعیت حاضر هم با یاد استاد محمدرضا شجریان با خانم شجریان به همخوانی پرداختند.

این موسیقی بنا بر گفته آقای پژمان حدادی، بر اساس تم برنامه، جشن شب یلدا و شاهنامه‌خوانی انتخاب شده بود: «قطعاتی که در برنامه امشب شنیدید بیشتر جنبه حماسی داشتند. چه کارهایی که آقای سورنا صفاتی ساخته بودند و چه کارهای قدیمی‌تر که از آثار آقای مشکاتیان بودند.

قسمت‌هایی که امشب اجرا کردیم بیشتر در دستگاه چهارگاه و همایون بود. چهارگاه یکی از دستگاه‌های اصلی موسیقی ایرانی است که خیلی جنبه حماسی دارد. مثلا آنچیزی را که ما در موسیقی زورخانه‌ای ایران می‌شنویم که البته روی اشعار فردوسی متمرکز است بیشتر در دستگاه چهارگاه و دستگاه همایون اجرا می‌شود و به دلیل فواصل موسیقایی که دارد جنبه‌های حماسی آن خیلی زیاد است.»

آقای حدادی که به زودی به عنوان نخستین سخنران در مدرسه موسیقی «هرب آلپرت» برای شاگردان رشته تحصیلی موسیقی ایرانی سخنرانی خواهد داشت، در مورد انتخاب سازهای امشب گروه «مهرآئین» می‌گوید: «سازهای کوبه‌ای به خاطر صدای بزرگی که ایجاد می‌کنند می‌توانند به ایجاد یک حس و فضای حماسی در موسیقی  کمک کنند.  وقتی شما ضرب زورخانه را می‌شنوید حتما در دستگاه چهارگاه و شامل صداهای بم و صداهای ماندگار یا صداهایی که طنین  دارند زده می‌شود.»

وی افزود: «سازهای کوبه‌ای امشب برد گسترده‌ای دارد که از بمِ بم تا میان بم و زیر می‌رسد. سنتور هم سازی است که صدای «جیغ » بالا و تیزتری دارد و در کنار صدای بم‌تر عود به عنوان یک ساز باس، صداها را به نوعی توازن می‌رساند و به این صورت این سازها توانسته‌اند مقصود و نظرما را به خوبی  بیان کنند.»

در بخش آخر برنامه، خانم‌ هاله محبوبی گبای، یکی از اعضای فعال کمیته یلدا و برنامه‌های نوروزی «بنیاد فرهنگ» قطعه‌ای را همراه با «فال حافظ» بر اساس طرحی از خانم هما پرتوی،  هنرمند و نقاش برجسته ساکن لس آنجلس که او نیز در سالن محل برگزاری جشن حضور داشت اجرا کرد.

آقای هرمز عامری رئیس هیئت امنای «بنیاد فرهنگ» درباره موفقیت برنامه امسال و تلاش‌های این نهاد فرهنگی در راه حفظ و اشاعه فرهنگ غنی ایران‌زمین می‌گوید: «از بیش از ۱۰ سال پیش و از زمان تاسیس بنیاد فرهنگ تا کنون کوشش‌های ما همین بوده است که علاوه بر معرفی و گسترش هرچه بیشتر فرهنگ و هنر ایرانی، کل جامعه ایرانی و غیرایرانی هم بتواند از فواید آن به بهترین نحو بهره‌مند شود. جشن شب یلدای امسال در تالار «شوننبرگ» که در آن به پیشواز بلندترین شب سال و آغاز زمستان رفتیم، نمونه بارزی است از تلاش‌های خستگی‌ناپذیر کادر رهبری و داوطلبان «بنیاد فرهنگ» در راه رسیدن به هدف‌های والای این نهاد فرهنگی. برای من شرکت و حضور در این جشن باستانی سرشار از شور و شعفی عمیق بوده و در عین حال یادآور مسئولیت عظیمی‌ است که حفظ استانداردهای بالا و ادامه موفقیت‌های پایه‌گذاران این بنیاد به همراه دارد.»

جشن شب یلدای امسال «بنیاد فرهنگ» یکی از محبوب‌ترین و موفق‌ترین برنامه‌های این نهاد فرهنگی است که دست‌اندرکاران آن همواره می‌کوشند تا هر سال برنامه‌های بهتر و پربارتری را به تماشاگران ارائه دهند. آقای اردکانی در این مورد می‌گوید: «من به همه هنرمندانی که در برنامه امسال شرکت داشتند تبریک می‌گویم و از آنها به خاطر یک اجرای استثنایی در این ششمین سال برگزاری جشن‌های یلدای بنیاد فرهنگ سپاسگزارم. فکر می‌کنم امشب یک شب فراموش‌نشدنی دیگر به تاریخچه رویدادهای موفق بنیاد فرهنگ اضافه شد.»

*عکس‌ها از وفا خاتمی
*ویدیو از آرش راد