Page 14 - (کیهان لندن - سال سى و ششم ـ شماره ۲۲۰ (دوره جديد
P. 14
صفحه - Page 14 - 14شماره ۱۶۸۶
جمعه ۲۸تیرماه تا پنجشنبه ۳مردا‌دماه 139۸خورشیدی
رسیده بود ،به دوسلدورف آورد و به صادق طباطبائی افشاء م یکند: مذاکره با آمریکای یها
پشت پردۀ گروگانگیری()۲
من تحویل داد .البته تمامی این قول =چه شد که وارد مذاکره با
من واسطۀ مذاکرات تهران ـ واشنگتن بودم آمریکای یها شدید؟
و قرارها با ضر بالاجل تاریخ انتخابات
(امام) در سخنرانی خود ،به کارتر علامت داد و مأموریت مرا تأیید کرد ـ بعد از اینکه این چهار شرط را امام
آمریکا اواسط اکتبر دهه آخر مهرماه نتیجۀ مذاکرات که با حضور وزیرخارجه آلمان و هیأت پنج نفره آمریکایی انجام معین کردند ،گفتم اگر اجازه م یدهید
گرفتتوافقنام هایبودکهبهامضایپرزیدنتکارتررسیدومنآنرابهتهرانآوردم. من با آنها وارد گفتگو شوم و ببینم
گره خورد و پس از آن فاقد ارزش چگونه می‌توانیم انجام این شروط
را محقق کنیم .اگر با آنها با توافق
بود چون در آن صورت با شکست رسیدیم ،موضوع را به مجلس منتقل
کنید .در آنجا فکر من این بود که با
انتخاباتی کارتر ،که بسیار محتمل بود، طرح مسأله در مجلس ،بالاخره مجلس
باید پس از تصویب برای تحقق این
دولت آینده باید در آن مورد تصمیم شرایط با آمریکای یها وارد گفتگو شود.
چه بهتر که این کار قبل ًا صورت گرفته
م یگرفت که حسب تحلیل و تفسیر باشد .امام موافقت کردند و پس از آن
دیداری با آقای هاشمی رفسنجانی
و مصلحت اندیشی‌های ما خلاف رئیس مجلس وقت داشتیم و موضوع
را با ایشان در میان گذاشتیم .ایشان
مصال حمان بود .روز بعد زمانی که من هم نکاتی را متذکر شدند .آنگاه فکر
کردم بهتر است آقای رئیس جمهور
در فرودگاه دوسلدورف عازم پرواز به هم در جریان باشد ،از این رو موضوع
را به آقای بن یصدر گفتم و قید هم
تهران بودم با عدم صدور اجازه پرواز از کردم که من این مأموریت را انجام
م یدهم ،به شرط آنکه تا حصول به
برج فرودگاه مواجه شدم .بعد از یکی
نتیجه کاملا محرمانه بماند.
دو ساعت که از این تأخیر گذشت در
=اصرار شما برای محرمانه
پاسخ به اعتراض من مقام دولت یای که اینبارنوبتصادقطباطبائیاستکهدرمصاحب های، اشغالسفارتآمریکاوگروگانگرفتندیپلما تهای ماندن این مأموریت چه بود؟
از رویدادهای پشت پرده سخن م یگوید .و البته باز هم آمریکایی در 13آبان 1358سرفصل دور های از تاریخ
مرا تا فرودگاه بدرقه م یکرد با جایی معاصر ایران بود که هنوز هم پس از سی سال(زمان نشر ـ تحلیل من این بود که هم در
با احتیاطات لازم! در کیهان لندن -دیماه )۱۳۸۹به پایان آن نرسید هایم. آمریکا و هم در ایران جریاناتی هستند
تماس گرفت و بعد با ابراز ناراحتی صادق طباطبائی برادر همسر احمد خمینی ،در هدف از این کار چه بود؟ خمینی بازیگر بود یا که مایل نیستند این مسأله حل شود.
زمان گروگانگیری سخنگوی دولت بود و وقتی دولت بازیچه؟ پشت پرده چه م یگذشت؟ چرا گروگا نها تا در آمریکا مسلم بود که گروه راکفلر
شدید گفت علت عدم اجازه پرواز بازرگان قربانی این ماجرا شد ،باز هم به سبب رابطۀ زمانی که جیمی کارتر در کاخ سفید اقامت داشت آزاد و جمهوریخواهان و دوستان شاه
نزدیکش از طرفی با «بیت امام» و از دیگر سو با مقامات برای سقوط کارتر م یخواهند بهترین
برای هواپیمای شما مشکلی است آلمانی ،نقش مهمی در مذاکرات محرمانه بین تهران نشدند و بسیاری سؤالات دیگر... استفاده انتخاباتی را از این امر به عمل
با وجود کتابها و مقالات متعددی که در این باره آورند .در ایران نیز اظهارات گروههای
که در فرودگاه مهرآباد رخ داده است. و واشنگتن داشت. انتشار یافته است هنوز ناگفته‌های بسیاری وجود افراطی و نیز از تحلیلهای جریانات
او فاش م یکند که کارتر و خمینی تا یک قدمی دارد و هر بار که یکی از بازیگران صحنه لب به سخن وابسته به چپ عقیدتی چنین نتیجه
پس از کمی مکث گفت فرودگاه تهران ساخت و پاخت بزرگ پیش رفته بودند .چه شد که م یگشاید گوشۀ دیگری از پرده بالا م یرود و اسرار حاصل م یشد .در نتیجه نباید شرایط
کار آن طور که می‌خواستند پیش نرفت؟ در زیر
توسط هواپیماهای عراقی بمباران شده تاز های فاش م یشود. برای کارشکنی آنان فراهم م یشد.
م یخوانید...
و آسمان ایران ناامن است .بله روز = تماس شما با کاخ سفید
چگونه بود؟
سی و یکم شهریور بود و جنگ شروع
ـ من بعد از موافقت امام و اطمینان
شده بود .با شروع جنگ من به ناچار از حمایت مجلس و دفتر امام ،تصمیم
گرفتم از طریق دوستان آلمان یام به
چند روزی در آنجا ماندم تا سرانجام عنوان واسطه اقدام کنم .با آقای دکتر
گرهارد ریتسل سفیر وقت آلمان در
فرمانده نیروی هوایی وقت طی تماس ایران از حزب سوسیال دموکرات و
نیز آقای هانس دیتریش گنشر وزیر
تلفنی به من گفت اگر ساعت ورود امور خارجه فدرال آلمان (از حزب
دموکراتهای آزاد) از قبل از انقلاب
دقیق مرا به فضای هوایی ایران بداند آشنا بودم .طی دو دهه قبل از انقلاب
که در آلمان به تحصیل و تدریس و
با جتهای نیروی هوایی مرا از مرز تا تحقیق و نیز مبارزه مشغول بودم .طی
سفرهای رسمی که امام صدر به آلمان
مهرآباد اسکورت خواهد کرد .همین داشتند ،همواره همراه ایشان بودم ،چه
به عنوان مترجم و چه به عنوان همراه.
کار را کردیم. از این رو با اغلب بزرگان سیاست در
آلمان آشنایی و بعضاً رفاقت داشتم.
بلافاصله پس از ورود با مرحوم برخی از همدوره‌های دانشگاهی‌ام
نیز به مقامات بالای دولتی رسیده
احمدآقا نزد امام رفتیم و من گزارشی بودند .توسط آقای ریتسل سفیر
آلمان موضوع را به اطلاع آقای گنشر
از گفتگوها و توافقات انجام شده را به وزیر خارجه فدرال آلمان رساندم و
از ایشان خواستم محرمانه با کاخ
اطلاع ایشان رساندم و روز بعد در دیدار سفید تماس بگیرند و آمادگی مرا
برای گفتگو در جهت حل بحران با
با آقای هاشمی رئیس وقت مجلس نماینده ارشد و تا مالاختیار پرزیدنت
متن امضا شده توافقنامه را به ایشان کارتر به آنان اطلاع دهند تا قراری
دادم و قرار شد در دستور کار مجلس برای دیدار هر چه زودتر در بن
بگذاریم .آقای گنشر روز بعد توسط
قرار گیرد .در همان حال به ایشان سفیرشان به من پیام داد مقامات
کاخ سفید کامل ًا از این دیدار استقبال
گفتم اعتبار این توافقنامه مشروط می‌کنند ،اما پرزیدنت کارتر اظهار
داشته است چگونه مطمئن شویم
به رعایت ضر بالاجل تاریخ انتخابات که ایشان با اتکا به مقامات تصمیم
گیر در رده بالای جمهوری اسلامی
آمریکاست .با شروع جنگ تحمیلی و موافقت آنها به این دیدار م یآید؟
اینجا باید اضافه کنم که این نگرانی
مسائل و شرایط تغییر کرد .عد‌های از آقای کارتر به این دلیل بود که تا آن
موقع افراد زیادی پا پیش گذاشته و
نمایندگان مجلس با این باور که آمریکا با آنان وارد گفتگو شده بودند ولی
زمانی که گفتگوها به مرحله حساس
در تحریک عراق به این جنگ دخالت تصمیم گیری م یرسید ،معلوم م یشد
آن افراد از پشتوانه لازم و حمایت
داشته است حل مسأله گروگانها را مقامات ایران برخوردار نبود‌هاند .در
بین این افراد هم چهر‌ههای ایرانی
نوعی تسلیم سیاسی دانسته و خواهان وجود داشتد و هم وکلای بی نالمللی
و هم صاحبان سرمایه و هم مقامات
به تعویق انداختن آن بودند .درعین
بلندپایه فلسطینی.
حال اکثریت نمایندگان و نیز دیگر
=نظیر یاسر عرفات؟
مقامات حکومتی خواهان پایان دادن ـ بله ،از جمله آقای عرفات و حتی
یک یا چند تاجر سعودی .حتی یک
هر چه سریعتر به این مسأله بودند. یاسر عرفات در دیدار با رو حالله خمینی بار مرحوم حافظ اسد یکی از چهر‌ههای
حقوقی نزدیک به خود را که رابطه
به رغم همه اینها در طول شهریورماه نزدیکی هم با دبیر کل وقت سازمان
ملل داشت به تهران فرستاد و حامل
کار جد یای روی این مسأله صورت ضمن بحث در مورد اموال شاه ،من به کریستوفر معاون وزیر خارجه آمریکا داد .به منزل خواهرم رفتم و به اتفاق پیام ایشان برای امام خمینی بود و
آقای کریستوفر گفتم افرادی حقیقی به بن خواهد فرستاد. احمدآقا نزد امام رفتیم و مسأله را به م یخواست در صورت موافقت امام
نگرفت تا اینکه مجلس بررسی موضوع در آمریکا هستند که طی قولنام های اطلاع ایشان رساندم .امام پرسیدند برای حل این مسأله پا درمیانی کند.
محرمانه هر کدام مقداری از اموال شاه در هر صورت من به بن رفتم و با چه راهی به ذهن شما م یرسد؟ من ایشان قبل از سفر به تهران با مقامات
را به کمیسیون ویژه‌ای به ریاست را سرپرستی م یکنند .جایی نامی از این هیأت در دو نوبت دیدار کردم. گفتم اگر شما در دیدار عمومی بعدی آمریکایی گفتگو کرده و معتقد بود
شاه نیست ،چگونه می‌شود به این حواشی جالبی از این دیدار قابل که چند روز دیگر خواهید داشت به آنان به حسن نیت و توانایی ایشان
آقای خوئینی‌ها واگذاشت .گزارش اموال دسترسی پیدا کرد و با ارائه ذکر است که البته در این مجال این مسأله بپردازید و چهار شرط خود برای حل مسأله اطمینان دارند .با
مستندات آنها را بلوکه و ضبط کرد؟ نم یگنجد .سخنگوی کاخ سفید که را بیان کنید ،من امروز به آنان خواهم ایشان به دیدن امام رفتیم .امام ضمن
این کمیسیون در جلسه غیرعلنی روز ایشان گفتند به لحاظ قوانین آمریکا در جلسه حاضر بود و نیز آقای گنشر گفت منتظر بیانات شما در فلان روز تشکر از حسن ظن آقای حافظ اسد
این کار عملی نیست .خلاصه پس و کسان دیگر برخی نکات را از این باشند .زمانی که آنها شرایط شما و قدردانی از پیام محبت آمیز آن
چهارم آبان 59توسط آقای خوئین یها از گفتگوهای بسیار قرار شد وزارت دیدار در خاطرات خود آورده‌اند و را شنیدند مطمئن خواهند شد من مرحوم گفتند« :من حل این مسأله
خزان هداری آمریکا طی اطلاعی های از من هم به تفصیل در کتاب خود سرخود و بدون موافقت شما گامی را به مجلس شورای اسلامی واگذار
قرائت شد ولی زمانی که م یخواست افراد حقیق یای که حافظ اموال شاه شرح داد‌هام .نتیجه این جلسه که با برنداشت هام .امام پذیرفتند و من هم کرد‌هام و قرار است آنها به این موضوع
حضور وزیر خارجه آلمان و معاون
رأی گیری صورت گیرد با بیرون رفتن
تعدادی از نمایندگان ،مجلس از حد
نصاب لازم خارج شد.
جیمی کا ر تر د ر مصا حبه
تلویزیون یای که روز ششم آبان ماه با
ریگان داشت ،اظهار کرده بود آمریکا
متعهد م یشود به محض آزاد شدن
گروگانها لوازم نظامی خریداری شده
ایران که در زمان شاه صورت گرفته و
در پی پیروزی انقلاب و حوادث پس
از آن به ایران ارسال نشده بود به ایران
تحویل داده شود .بالاخره با برگذاری
چند جلسه ناموفق و فشار این و آن
و حتی توصیه دفتر امام ،مجلس در
مورخه یکشنبه 11آبان ماه دو روز
مانده به انتخابات آمریکا در یک
جلسه علنی گزارش کمیسیون ویژه
را مشتمل بر چهار ماده تعیین شده
از سوی امام با اکثریت آرا تصویب و
به دولت آقای رجایی ابلاغ کرد .در
اینجا بود که خبردار شدم آقای نخست
وزیر به پیشنهاد تنی چند از دوستان
که نفهمیدم چه کسانی بودند تصمیم
گرفته است اجرای مصوبه را به آقای
بهزاد نبوی به رغم میل ایشان واگذار
کند تا با کمک دولت الجزایر وارد
گفتگو با آمریکای یها شده و مقدمات
آزادی گروگانها و کیفیت تحقق
تعهدات آمریکایی‌ها را به سرانجام
برساند .مرحوم احمدآقا از من پرسید
آیا مایل هستم به همراه هیأت مذکور هانس دیتریش گنشر وارن کریستفر
به سرپرستی آقای نبوی راهی الجزایر
شوم .من که دلیلی برای این تصمیم هستند بخواهد به مقامات مربوطه خاورمیان های ایشان (آقای شلاگ این همان شب تاریخ دیدار عمومی امام بپردازند ».همچنین آقای اولاف پالمه
مراجعه کنند و اموال تحت اشراف خود واین) و هیأت پنج نفره آمریکایی و من و نیز مطلبی را که در مورد حل نخست وزیر سوئد نیز مایل به انجام
نم یدانستم و در عین حال مطمئن را گزارش دهند تا راههای قانونی مورد برگذار شد ،پذیرفتن تمامی شروط ما بحران خواهند گفت به آقای دکتر این میانجیگری بود که با جواب مشابه
از سوی هیأت بود که قرار شد نتیجه ریتسل اطلاع دادم .روز بعد ایشان به از سوی مقامات ایران مواجه شده بود.
بودم با این کیفیت کار آن چیزی که نظر طی شود. را به پرزیدنت کارتر اطلاع دهند و من گفت این نشانه برای آقای کارتر به هر حال وقتی این موضوع را از
دو روز بعد آقای شلاگ این وایت در صورت موافقت ،ایشان متن توافق کافی بوده است و طی چند روز آینده سفیر آلمان شنیدم به ایشان گفتم تا
آمریکائ یها در نام های با امضای آقای متن توافقنامه را که در 25صفحه شده را امضا کرده و به من بدهند .در گروهی را به سرپرستی آقای وارن چند ساعت دیگر جواب شما را خواهم
تنظیم شده و به امضای پرزیدنت کارتر
کارتر متعهد به انجام آن بودند ،محقق
نخواهد شد به سؤال ایشان جواب
ادامه دارد منفی دادم.
