Page 24 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۱۹۲ (دوره جديد
P. 24
آخرین ویدئوهای خبری در لنز ایران KAYHAN LONDON ONLINE آگهی در کیهان آگاهی م یآورد
www.lenziran.com نشانی سایت:
www.kayhan.london
Page 24 سال س ی و پنجم ـ شماره ( 1658شمارۀ 192از دورۀ جدید) صفحه 24
جمعه 30آذر 1397خورشیدی 13-ربیعالثانی 1440قمریـ 21دسامبر 2018میلادی روابط عمومی:
[email protected]
No.1658 Friday 21 December 2018
P.O. Box 435,Old Brompton Road 2,London, SW7 3DQ آگهی و تبلیغات:
Tel: +(44)-(0)20 3633 3684 Fax: +(44)-(0)20 3633 3685 [email protected]
e-mail: [email protected] - www.kayhan.london
سردبیری:
[email protected]
میلیارد دلار منابع صندوق توسعه از تو ّرم تا رکود؛ نگاهی به وضعیت =جمهوریاسلامیدرعمل
ملی فقط ۲۰میلیارد دلار باقی اقتصاد امروز ایران در حال آماده‌سازی برای
مانده و حکومت ۱۵۰میلیارد دلار بازگشت به رکود است و برای
ایجاد ساختا رهای اقتصادی
از آن را خرج کرده است. «دفاعی» با انگیز هی حفظ
در عین حال باید توجه داشته ثبات سیاس ی تلاش م یکند.
باشیم که تحت این شرایط و به
ویژه اعمال کنتر ل در نظام اقتصادی، سام واثقی – تو ّرم در یک
نم یتوان از بازار آزا ِد ارز سخن گفت اقتصاد سالم ،شاخصی طبیعی
و نرخ ارز هر چند به عرضه و تقاضا و اجتنا بناپذیر است .در تشبیه
بستگی داشته باشد ،اما ب هخصوص به صوری می‌توان «تو ّرم طبیعی»
لحاظ حفظ ثبات سیاسی ،تحمیل را در اقتصاد اینگونه توضیح داد:
شده و مصنوعی است .این امر در فرض کنید اقتصاد یک مملکت مثل
یک تناقض بسیار قابل توجه آشکار اتومبیل شماست که به آن بنزین
م یشود که بسیاری از مردم نیز آن م یزنید و حرکت م یکند .بنزین
را مورد پرسش قرار م یدهند :در به موتور «عرضه» می‌شود و موتور
حالی که گرانی مطابق توضیحات برای حرکت «تقاضای» بنزین دارد.
بالا به صورت روزافزون ادامه دارد، حال باید توجه داشت ،که مقداری
نرخ دلار اُفت م یکند! یعنی در واقع از این بنزین همیشه به علت
ارز (ارزش) ریال نسبت به کالا و اصطکاک در موتور ،به گرما تبدیل
نیازهای روزمر‌هی مردم (و حتی شده و هدر م یرود .یعنی در اقتصاد
کالای وارداتی) کاهش م ییابد ،در سالم همیشه میانگین «تقاضا» در
حالی که همین ارز ریال در برابر حد متناسبی ،از «عرضه» (محض
دلار در نمودارهای حکومتی ارزشش حرکت) بیشتر است .این عدم
بالا م یرود! این چگونه ممکن است؟ توازن خود را به شکل گرانی نشان
میزان این اختلاف و شکاف بین اُفت م یدهد .تورم را می‌توان در تعبیری
ارزش ریال نسبت به کالا در قبال ساده مترادف همان گرمایش و
میزان اُفت ارزش دلار نسبت به ریال اتلاف اجتناب‌ناپذیر در چرخه‌ی
(در نمودارهای دولتی) مستقیماً
متناسب با مقدار سرمای ها ی است اقتصاد سالم و فعال دانست.
که دولت و حکومت برای ایجاد ثبات
مصنوعی و تحمیلی نرخ دلار هزینه سهمی هبندی و کوپن و غیره و نیز شایعه‌پراکنی …،و گسترش تورم ٪۳۵۰جلوه می‌کند ،اما این داشته ،که در درج هی اول ناشی از هزین هیتورمدراقتصادمختل
م یکنند .یعنی وقتی ادعا م یشود که پروپاگاندا و تبلیغات و… ثبات تحریم‌ها. گرانی بیش از پیش ناشی از شکاف تحریم فروش نفت از طرف آمریکا
ریال ارز (ارزش) واقع یاش ۱۰۰هزار سیاسی خود را حفظ کنند .ایران بی‌رویه‌ی بین عرضه و تقاضا ،ضمن بوده .در همین رابطه ،نرخ تورم در اگر اقتصاد کشوری خوب مدیریت
به یک دلار است (که در واقع نیست) امروز در چنین موقعیت فراتو ّرمی این گرانی بخصوص دلایل جام ِع هزینه نشدن نفت به علت تحریم طول نزدیک به سه ماه از بیش از نشود ،مثل اتومبیلی که مشکل فنی
دولت باید برای اثبات این ادعای قرار گرفته ،و این روند در ماههای ساختاری در حکومت و سیاست است .و دلیل این شکاف عمیق ٪۳۵۰به تقریبا ٪۱۵۰کاهش یافت. و اصطکاک بیش از حد دارد ،بازده
سنگین و پشتوان هی این قیمت و جامعه دارد .به عبارتی می‌توان و روزافزون بین عرضه و تقاضا، این در حالیست که ورشکستگی پایین م یآید و گرمایش و تو ّرم و
آینده نیز ادامه خواهد داشت. این نوع اقتصاد و گرانی ناشی از و ایجاد کمبود ،همانا فروپاشی ساختار اقتصادی کشور این سیر و گرانی شدت م یگیرند .چنانچه این
مصنوعی ،هزینه بدهد. آن را «فراتو ّرمی» نامید .معمولاً اقتصادی است که شامل فاکتور‌های عواقب آن را تشدید م یکند (نمودار مدیریت نامناسب ،با فساد و احتکار
نرخ ارز و ارزش ریال اقتصاد فراتو ّرمی محیط سیاسی بسیاری می‌شود :عوارض و نتایج ۲نرخ تورم سالانه در ایران تا آبان و دیگر عوامل مخرب اقتصاد نیز
ما ههای آینده ناپایداری را به همراه دارد و در فساد مزمن ،شکست ساختار‌های / ۱۳۹۷افت نرخ تورم از شهریور تشدید شود ،این ماشین اقتصادی
در ماههای گذشته شاهد بودیم این حالت حکوم تها تمامی سعی نه تنها داغ م یکند ،بلکه حرارتش به
در ماههای آینده متاسفانه که نرخ دلار در طول سال از ۴۰۰۰ جایی م یرسد که از سرعتش نیز به
در ادامه‌ی وضعیت سیاسی و مرور کاسته م یشود و رو به ایستایی
موض عگیری حکومت فعلی (داخلی نمودار شماره دو نمودار شماره یک
و خارجی) ،شاهد خواهیم بود، م یرود.
که اقتصاد ایران همچنان با گرانی حال اگر کشوری منابع طبیعی
روزافزو ِن فراتو ّرمی ،به سمت رکود زیادی مثل معادن ،انرژی ،نفت،
کامل ،گسترش بیکاری ،ادامه‌ی گاز و غیره داشته باشد ،م یتواند
روند ورشکستگی ،توقف تولید در تا حدی با هزینه کردن آن منابع،
زنجیر‌ه‌ی تامین و اِعمال کنتر ل‌های مثل موتوری عمل کند که هر
مختلف در نظام اقتصادی روبرو چند مختل است ،اشکالات فنی
خواهد بود .این در حالیست که بسیار دارد و از بازده و سرعتش
حکومت جمهوری اسلامی در عمل به شدت کاسته شده ،اما با تزریق
در حال آماده‌سازی برای بازگشت بیشتر و بیشتر سوخ ِت اضافه
به رکود است و تلا شاش در ایجاد حاصل از فروش منابع طبیعی ،به
ساختار‌های اقتصادی «دفاعی» با حرکت ادامه دهد .در این حالت
انگیزه‌ی حفظ ثبات سیاس یست- اما ،گرمایش نیز بیشتر و بیشتر
حتی در رابطه با مکانیسم‌های شدت م یگیرد و نرخ تورم م یتواند
ناکارآمد دولتی برای مقابله با به علت اتلا ِف بیش از حد ،از مرز
تحریم‌ها ،مثل «ساز و کار ویژه مالی صد درصد هم عبور‌کند .در ایران
از دی ماه ۹۶الی آبان ،۹۷شاهد
اتحادیه اروپا». چنین سیری بوده‌ایم ،که مطابق
تحلیل کارشناسان بین‌المللی نرخ
*سام واثقی نویسنده ،ناشر و تورم از ٪۱۰در طول نه ماه به
مشاور بی نالمللی امور اقتصادی و بیش از ٪۳۵۰رسید (نمودار ۱نرخ
توسعه پایدار مقیم سوئد در اوایل تورم سالانه در ایران تا مهر .)۱۳۹۷
ده هی شصت ایران را ترک گفت و به
تبعید رفت .پس از پایان تحصیلات تومان اوج گرفت و به ۱۸۰۰۰ ماه). از اوج تورم به اعماق رکود
دانشگاهی در آلمان و اخذ دکترای این تمایل به رکود را م یتوان در
مهندسی فرآیندها و زیس تشناسی تومان در مهرماه رسید ،و سپس اُفت شاخص بورس اوراق بهادار حال در نظر بگیرید که در اوج تورم
صنعتی ،به عنوان مشاور اقتصادی تهران نیز در ماههای گذشته دید:
به واحد توسعه پایدار شرکت دیلویت در طول سه ماه گذشته به حدود همانطور که مشاهده م یکنید ،پل هی ٪۳۵۰با وارد شدن عواملی از جمله
( )DELOITEآمریکا و سپس اول اُفت در طول شهریور ماه ۹۷و
ارنست اند یانگ (& ERNST ۱۰۰۰۰تومان کاهش یافت .باید پل هی دوم در آذر ماه است (نمودار ۳ تحریم فروش منابع طبیعی مثل
)YOUNGپیوست و در طول توجه کرد که اُفت دلار بعد از اعمال شاخص بورس اوراق بهادار تهران در
بیش از یک دهه بازرسی و مشاوره تحریم‌ها و همزمان با اُفت نرخ تو ّرم نفت ،مانع شوند که حکومتی این
مدیران عامل ارشد (اگزکیتیو) د‌هها بود .برای بسیاری شاید متناقض به چند ماه گذشته).
شرک ت بی نالمللی را در زمین هی منابع را برای ادام هی چرخ هی مختل
اقتصاد و توسعه پایدار بر عهده داشته چراافزایشگرانیادامهدارد؟
است .وی پس از گذراندن دور‌هی اقتصادیش ،هزینه کند .در این حالت
کوتاه فوق تخصص در رشت هی جالب اینجاست که در عین حال
توسعه پایدار در دانشکد‌هی اقتصاد نظر برسد که چرا در چنین وضعیت که از اوج تورم ٪۳۵۰به سمت ناگهان از سرعت چرخ هی اقتصادی
بازرگانی هاروارد (HARVARD رکود حرکت م یکنیم ،شاهد ادام هی
)BUSINESS SCHOOLبه که فراتو ّرمی است ،نرخ اقتصادی روزافزون گرانی هستیم .بسیاری از کاسته م یشود .و این کاهش نسبت
عنوان مشاور شرک تهای بی نالمللی م یکند .اما این سیر نزولی دلار اُفت مردم با تعجب از خود م یپرسند،
و دول تها به مجمع جهانی اقتصاد دلایل کامل ًا منطقی دارد :نخست، مستقیم با میزان افت در فروش نفت
در ژنو پیوست .از وی کتا بهای چرا؟
متعددی در زمین هی اقتصاد ،تکامل عامل اصلی این گرانی فقط خواهد داشت .در این حالت ،اقتصاد
پایدار و ادبیات به زبا نهای فارسی، «تورم طبیعی یک اقتصاد مختل»
انگلیسی و آلمانی منتشر شده است. به علت رکود و کاهش تو ّرم ،که نیست ،هرچند با نوعی چسبندگی کشور م یتواند از اوج تورم ،در طول
شامل کاهش شدید تراکنش و ادامه‌ی همان گرانی ناشی از اوج
چند هفته یا چند ماه ،به سمت رکود
معاملات ارزی در وضعیت تحریم کامل سقوط کند .با وارد شدن به
هم می‌شود؛ دوم ،اعمال کنتر ل سام واثقی مشاور بی نالمللی اقتصاد مرحل هی رکود و کاسته شدن سرعت
در نظام اقتصادی در رابطه با ارز و موتور اقتصاد به سمت ایستایی،
معاملات ارزی؛ سوم ،هزینه کردن خود را م یکنند ،که با هزینه کرد ِن اقتصادی از جمله بانکی و تولیدی، چند هم ،هر تو ّرم نرخ گرمایش و
هرچه در دسترس است ،از جمله ورشکستگی بانک‌ها ،شرکت‌ها اُفت باشد اما، درصد صد هنوز بالای
واپسین سرمایه‌های اندوخته ،مثل و خانوارها ،بی‌اعتباری اقتصادی
نیروی انسانی و انواع برنامه‌های و ارزی ،احتکار ،قاچاق و بازار
صندوق توسعه‌ی ملی -بر اساس صرف هجویی ،با اِعمال کنترل در سیاه ،سیاست‌بازی ،نظامی‌گری، م یکند.
اظهارات قوامی عضو کمیسیون نظام اقتصادی ،مثل تعاون یگری و درآمد جمهوری اسلامی در چند
ماه گذشته به میزان دو سوم اُفت
برنامه و بودجه مجلس -از ۱۷۰
