Page 5 - (کیهان لندن - سال سى و سوم ـ شماره ۳۳۳ (دوره جديد

‫صفحه ‪ 5‬ـ ‪ Page 5‬ـ شماره ‪۱۷99‬‬
‫جمعه ‪ ۱۵‬تا پنجشنبه ‪ ۲۱‬اکتبر ‪۲۰۲۱‬‬

‫توماج و افراسیاب میخوانند‪ :‬نه به اعدام! فیلمی به مناسبت زادروز سهراب سپهری؛‬
‫توماج صالحی به مناسبت دهم اکتبر‪ ،‬روز جهانی مبارزه علیه مجازات اعدام‪ ،‬یک رپ جدید منتشر کار ما شاید اینست پی آواز حقیقت بدویم…‬

‫کرده است‪.‬‬

‫از نقاشیهای سپهری‬

‫سپری «انسانی ِت» خود را میسراید‪.‬‬ ‫وچرادرقفسهیچکسیکرکسنیست‪.‬‬ ‫=عباس حجتپناه‬ ‫ویدئو‬
‫در ادامهی این برنامه‪ ،‬علی دهباشی‬ ‫گل شبدر چه کم از لاله قرمز دارد‪».‬‬ ‫سازندهی فیلم «صدای پای‬
‫روزنامه نگار و نویسنده ایرانپژوه نیز از‬ ‫«و نخواهیم مگس از سر انگشت‬ ‫آب» توضیح میدهد که این‬ ‫بنام اون روز که نباشه حکم اعدام‬ ‫جهان ُشموله این کلام‪ ،‬شلاقه رو حکم اعدام‬
‫خاطرات خود با سهراب سپهری گفت‬ ‫شعر را به این دلیل انتخاب‬ ‫نباشه هیچجا دنیا سری بالا چوبهی دار‬ ‫ضداجتماستاینقانون‪،‬خطمیکشمرومهروامضات‬
‫و گوشهگیری او را به خاطر آورد‪ .‬هم‬ ‫طبیعت بپرد‪.‬‬ ‫کرده که آنرا «مانیفست»‬
‫به دلیل روحیات خود شاعر و هم از‬ ‫و نخواهیم پلنگ از در خلقت برود‬ ‫زندگی سهراب میداند‪ .‬او‬ ‫قرمزی پرچما نباشه از خون ما‬ ‫پر از نفرته مسیرش‪ ،‬قدم قانون تا روز اجراش‬
‫این رو که در زمانی که تسلط فکری‬ ‫گفت که سپهری همانکه‬ ‫بوی امید بیاد از تکتک خونه ها‬ ‫یه راه بی بازگشت‪ ،‬بدون جبران‪ ،‬بدو ِن اصلاح‬
‫در فضای ادبی ایران ضدحکومتی بود‪،‬‬ ‫بیرون‪.‬‬ ‫میگفت را زندگی میکرد‪.‬‬ ‫بنام روزی که نه دار باشه نه تزریق سم‬
‫سپهری تقریبا با سکوت نشریات زمان‬ ‫و بدانیم اگر کرم نبود‪ ،‬زندگی چیزی‬ ‫=سهراب سپهری از نظر‬ ‫اعدام به هر روش بشه کلا ریشه کن‬ ‫طناب دار ابزار کنترل و سرکوبه‬
‫خود مواجه شد و اگر هم یادی از او‬ ‫درک طبیعت و اهمیت آن‬ ‫انسانی کشته نشه ‪ ،‬دیگه با تیر و سنگ‬ ‫کجای جهان توحش جلودار خبط بوده؟‬
‫میکردند گاه در حد پایین آوردن وی‬ ‫کم داشت‪».‬‬ ‫چه بسا از زمان خویش بسی‬ ‫قانونو بسازیمش دوباره از زیر و بم‬ ‫چه امنیتی تو قانونی که خودش خشم توشه؟‬
‫تا حد «بچهبودای اشرافی» بود‪ .‬او به‬ ‫پس از نمایش این فیلم‪ ،‬دکتر احمد‬ ‫جلوتر بود چرا که آنچه‬ ‫چه تو خونه چه زندان چه امریکا چه ایران چه‬ ‫اون انسان نیست‪ ،‬آرامش جامعهست که معدومه‬
‫خاطر میآورد که یکی از اولین کسانی‬ ‫کریمی حکاک بنیانگذار مرکز «روشن»‬ ‫میگفت‪ ،‬سالها بعد به‬ ‫لائیکی چه یهودی چه مسیحی چه اسلام‬ ‫کشتن با صلیب سنگسار‪ ،‬محکوم از ارتفاع پرتاب‬
‫که نگاه دیگری به سهراب سپهری را‬ ‫در دانشگاه مریلند آمریکا‪ ،‬درباره آن و‬ ‫خودآگاهی زیستمحیطی‬ ‫چه هشتگ چه رو ورق بنویس نه به اعدام‬ ‫یواسایصندلیالکتریکشمشی ِرعربیتودستجلاد‬
‫آغاز کرد‪ ،‬آذر نفیسی بوده با مقاله‬ ‫این شعر سهراب سپهری و جهانبینی‬ ‫جامعه اندکاندک راه پیدا‬ ‫نور میشکافه تاریکی رو‪ ،‬منتظ ِر لحظهی ناب‬ ‫اتاق گاز‪ ،‬زنده به گور‪ ،‬گیوتین‪ ،‬برکهی خون‬
‫«چشمها را باید شست» در مجله‬ ‫تزریق سم بدون درد‪ ،‬عمل کریه و وجههی خوب‬
‫« ِکلک»‪ .‬دهباشی امیدوار است این‬ ‫وی سخن گفت‪.‬‬ ‫میکرد‪.‬‬
‫بحث و این «نگاه نو» به سپهری ادامه‬ ‫کریمی حکاک‪ ،‬اهمیت «صدای پای‬ ‫«چو ِب معل ِم» توماج‪:‬‬
‫داشته باشد و برنامه «انجمن سخن» را‬ ‫آب» را در این میبیند که با «من» آغاز‬ ‫روز هفتم اکتبر «انجمن سخن»‬
‫در پرداختن به سهراب سپهری گامی‬ ‫میشود و به «ما» میرسد‪ .‬او سپهری‬ ‫در لندن با نمایش فیلمی از عباس‬ ‫جای معلم تو زندان نیست! قلم میزنم به‬
‫را یک «نوعارف» میخواند– عرفانی نه‬ ‫حجتپناه با عنوان «صدای پای آب»‬ ‫جات حالا که دست گذاشتن جلو دهنت!‬
‫مثبت دانست‪.‬‬ ‫به معنای سنتی بلکه در فضای امروزی‪.‬‬ ‫بر مبنای شعری از سهراب سپهری با‬
‫عباس حجتپناه سازندهی این فیلم‬ ‫به نظر دکتر کریمی حکاک‪ ،‬همعصران‬ ‫همین نام‪ ،‬یاد این شاعر و نقاش را به‬ ‫این جدیدترین ترانه توماج صالحی خواننده رپ است که چندی پیش بازداشت وی موجی از انتقاد و‬
‫در پایان جلسه از خاطرات خود با‬ ‫سهراب سپهری چنانکه باید قدر او را‬ ‫اعتراض ایرانیان را در داخل و خارج کشور برانگیخت‪ .‬وی بطور مشروط آزاد شد تا باز هم برای آنهایی‬
‫سهراب سخن گفت و توضیح داد که‬ ‫نشناختند چرا که او «قطار سیاست»‬ ‫مناسبت زادروز وی گرامی داشت‪.‬‬ ‫که به راستی برای ساختن و خدمت به مردم و جامعه زحمت میکشند‪ ،‬بخواند؛ از جمله آموزگاران که‬
‫شعر «صدای پای آب» را به این دلیل‬ ‫را «خالی» میدید‪ .‬ویژگی سهراب اما‬ ‫عباس حجتپناه نقاش‪ ،‬عکاس و‬ ‫بسیاری از آنها فقط به خاطر مبارزه برای حقوق صنفی خود یا در زندان بسر میبرند و یا تحت فشارهای‬
‫انتخاب کرده که آنرا «مانیفست»‬ ‫از نگاه کریمی حکاک در این است که‬ ‫فیلمساز ایرانی ساکن آمریکاست‪ .‬او‬
‫زندگی سهراب میداند‪ .‬او گفت که‬ ‫میخواهد راه دیگری را به مخاطبان‬ ‫در سالهای جوانی از دوستان سپهری‬ ‫شدید قرار دارند و یا از کار و حرفهی خود اخراج میشوند!‬
‫سپهری همانکه میگفت را زندگی‬ ‫نشان بدهد‪« .‬اسلام» را به گونهای دیگر‬ ‫بوده و سفرهای چندی با او داشته‬
‫میکرد‪ .‬حجتپناه تأکید کرد هرچند‬ ‫میبیند تا جایی که «حجر الاسود» را‬ ‫است‪ .‬حجتپناه پیش از نمایش فیلم‬
‫ساختار شعر سپهری ساده به نظر‬ ‫که سنگی سیاه است در روشنی باغچه‬ ‫از انگیزهی خود برای ساختن این فیلم‬
‫میرسد و بسیاری میتوانند به آسانی‬ ‫میبیند‪ .‬سهراب فروتنانه نقاشی خود‬ ‫جهت ادای دین به دوست خود گفت و‬
‫با تصاویر شاعرانهی او ارتباط برقرار‬ ‫را دستکم میگیرد‪ .‬اما به عقیدهی‬ ‫از اینکه با وجود محدودیتهای ناشی‬
‫کنند ولی در عین حال شعر سپهری‬ ‫کریمی حکاک‪ ،‬شعر و نقاشی سهراب‬ ‫از کرونا موفق به انجام این پروژه شده‬
‫در برگیرنده نگاههای عمیق فلسفی او‬ ‫است‪ ،‬ابراز خرسندی کرد‪ .‬او دارای‬
‫و معرف شناخت عمیق وی از فلسفه‬ ‫سپهری از یکدیگر جدا نیستند‪.‬‬ ‫آرشیو بزرگی از عکسهای سپهری‬
‫غرب و شرق است‪ .‬او در پایان اضافه‬ ‫احمد کریمی حکاک از انتخاب دقیق‬ ‫است که که از آنها در این فیلم استفاده‬
‫کرد که سپهری با زبان ژاپنی هم‬ ‫قسمتهای خواندهشدهی شعر بلند‬
‫سپهری توسط فیلمساز تعریف کرد و‬ ‫کرده است‪.‬‬
‫آشنا بود‪.‬‬ ‫سخنان خود را با این نکته به پایان برد‬ ‫فیلم «صدای پای آب» که نه میتوان‬
‫نکتهی پایانی اینکه کاش در این فیلم‬ ‫که سهراب سپهری در کنار بیژن الهی‪،‬‬ ‫آنرا مستند نامید و نه یک اثر هنری‪،‬‬
‫بجای صدای تار در پس شعرخوانیها‬ ‫بیژن جلالی و پرویز اسلامپور شاعران‬ ‫بلکه یادمانیست از هنرمندان جوان‬
‫از همان ترنم آب در جویبار استفاده‬ ‫قبل از انقلابی هستند که در حاشیه‬ ‫کالیفرنیا که هر یک چند بندی از شعر‬
‫میشد تا «صدای پای آب» به گوش‬ ‫قرار گرفتند اما اینک نسل جوان با‬ ‫معروف «صدای پای آب» را در برابر‬
‫برسد و بجای تصاویر هنرمندان جوان‪،‬‬ ‫نگاهی نو به آنان مینگرد‪ .‬این نسل‬ ‫دوربین خواندهاند که با تصاویری از‬
‫از عکسها و به ویژه از نقاشیهای‬ ‫در سهراب سپهری آنچه را مییابد که‬ ‫شاعر و نقاشیهای او ترکیب شده است‪.‬‬
‫این شاعرنقاش بیشتر استفاده میشد‪.‬‬ ‫در مهدی اخوان ثالث‪ ،‬احمد شاملو‪،‬‬ ‫این شعر که یکی از معروفترین‬
‫سیمین بهبهانی و شاعرانی نظیر آنان‬ ‫سرودههای سهراب سپهری است‪ ،‬به‬
‫نیست‪ ،‬و در حالی که این شاعران‬ ‫نوعی زندگینامهی وی به زبان خودش‬
‫زمانهی خود را میسرایند‪ ،‬سهراب‬ ‫به شمار میرود؛ زبانی که هم شعر است‬

‫و هم نقاشی‪.‬‬ ‫ویدئو‬
‫شاعر در این شعر بلند خلسهآور‪ ،‬ساده‬
‫از خود چنین میگوید‪« :‬اهل کاشانم‪،‬‬ ‫حقیقت یا قدرت؟ جواب بده جاه طلب‬ ‫بالاترین طبقهی جامعهی من شمایی‬
‫پیشهام نقاشیست…» و سپس به به‬ ‫این امتحا ِن شرفه من اولین داوطلب‬
‫سادهترین زبان شعر به معرفی خانواده و‬ ‫تو جبههی معلما سنگر آخرم‬ ‫اگه ذهن انسان جهان باشه‪ ،‬شما خدایی‬
‫توصیف دوران کودکی خود میپردازد‪.‬‬
‫سهراب سپهری که اولین شعر خود‬ ‫همه فرمولا رو حفظم قول میدم باخت ندم‬ ‫خالقی‪ ،‬خالق فکر‪ ،‬دبی ِر اخلاق‬
‫را در سن نوزده سالگی سرود و از‬ ‫این یه انشاست تقدیم به هرچی معلم‬ ‫بستری‪ ،‬پایهی کشت‪ ،‬نوی ِد افکار‬
‫نوجوانی نقاشی میکرد‪ ،‬در «صدای‬
‫پای آب» از دگردیسی خود در یک‬ ‫ما دستپردهی توایم از کارگر تا دولتش‬ ‫آیندهی کشورمی‪ ،‬فردای بهترمی‬
‫زندگی ساده و آرام میگوید تا اینکه از‬ ‫دیوا ِر کوتاه و بلندش‪ ،‬معترض تا مفتش‬ ‫رن ِگ دنیای سیاهم‪ ،‬روشن ِی شبمی‬
‫پیلهی کم دغدغهی زندگی در کاشان پا‬ ‫دانشآمو ِز بیانضباطتم‪ ،‬نیمکت عقبی‬
‫به مناسباتی بزرگتر میگذارد و خواننده‬ ‫از مکبر تا این رپری که صداش بلنده‬ ‫تا ابد تو صفتم‪ ،‬پشت سرت یک قدمی‬
‫شعرش را نیز در این سفر زمینی‪،‬‬ ‫معلم چجوری بابا نون داد رو یاد بده؟‬
‫فکری‪ ،‬فلسفی و معنوی با خود همراه‬ ‫وقتی سفرهش اونقدر نیست که نون توش جا بشه‬ ‫قلم دادی دستم قلم میزنم به جات‬
‫میکند تا اینکه به فلسفه خودش در‬ ‫چجور از غرور بگه وقتی باتوم جوابشه؟‬
‫حالا که دست گذاشتن جلو دهنت‪ ،‬میشم من صدات‬
‫زندگی دست مییابد‪.‬‬ ‫در کلاسو وا کنم که توفان میشه!‬
‫او از نظر درک طبیعت و اهمیت آن‬ ‫بمون یاد دادین جلو ظلم وایسیم‬ ‫دیکته میکنم رو ورق لعنت به فساد‬
‫چه بسا از زمان خویش بسی جلوتر‬ ‫ما بذر شجاعتیم که شما کاشتین‬
‫بود چرا که آنچه میگفت‪ ،‬سالها بعد‬ ‫جای معلم تو زندان نیست لعنت به استبداد‬
‫به خودآگاهی زیستمحیطی جامعه‬ ‫بشکنه قلمی که لرزید رو ورق‬
‫و خفه باد گلویی که نگفت راستین!‬ ‫بمون یاد دادین جلو ظلم وایسیم‬
‫اندکاندک راه پیدا میکرد‪:‬‬
‫«من نمیدانم‬ ‫ما بذ ِر شجاعتیم که شما کاشتین‬
‫بشکنه قلمی که لرزید رو ورق‬
‫که چرا میگویند‪ :‬اسب حیوان‬
‫نجیبی است‪ ،‬کبوتر زیباست‪.‬‬ ‫و خفه باد گلویی که نگفت راستین‬

‫وبسایت کیهان لندن به زبان انگلیسی‬