Page 21 - (کیهان لندن - سال سى و نهم ـ شماره ۴۰۸ (دوره جديد
P. 21

‫صفحه‌‌‌‌‪‌‌۲‌‌1‬شماره‌‪1۸۷۴‬‬                                  ‫نزد این سازمان بزرگ جهانی به ثبت برسانند‪ .‬اما به دلیل‬      ‫و منافع ملی کشورهایی را که به آنها تن دادهاند‪،‬‬
‫جمعه ‪ ۲1‬تا پنجشنبه ‪ ۲۷‬آوریل ‪۲0۲۳‬‬                          ‫پیچیدگیهای جامعه بینالمللی‪ ،‬و ضرورت برقراری نظام‬                                              ‫روشن سازد‪.‬‬
                                                          ‫نوین هنجاری برای فضای بعد از جنگ جهانی دوم‪ ،‬نکته‬
‫«در صورت تعارض بین تعهدات اعضاء ملل متحد به موجب‬          ‫متفاوتی در این شروط گنجانده شد‪ .‬به ثبت رساندن و یا‬         ‫معاهده «دوور» بین انگلستان و فرانسه در سال ‪۱6۷۰‬‬
‫این منشور و تعهدات آنها بر طبق هر موافقتنامه بینالمللی‬    ‫عدم آن نزد دبیرخانه ملل متحد مانعی بر سر راه اعتبار‬        ‫در برگیرنده محتوایی بود که میبایست پنهان باقی بماند‪.‬‬
‫دیگر تعهدات آنها به موجب منشور مقدم خواهد بود»‪.‬‬           ‫حقوقی قرارداد نخواهد بود‪ .‬در حقیقت دولتها میبایست‬          ‫چارلز دوم نه تنها به کلیسای کاتولیک میگروید بلکه در‬
‫البته درک این ماده با دشواریهایی همراه است زیرا به‬                                                                   ‫جنگ فرانسه علیه هلند به آن کشور کمک نظامی کرده و‬
‫درستی روشن نیست که آیا دولتهای عضو سازمان ملل‬             ‫در مدت غیرمعلومی معاهدات خود را به اطلاع دبیرخانه‬
‫متحد باید حیطه اعمال این ماده را فقط برای بیان تعهدات‬     ‫برسانند‪ .‬حال ممکن است که این مدت به چندین دهه‬              ‫در ازای آن بطور مخفیانه مبالغی هنگفت دریافت میکرد‪.‬‬
‫منشور ملل متحد در نظر گیرند یا اینکه بطور گستردهتری‬       ‫ادامه پیدا کند‪ .‬در نتیجه عدم ثبت را نمیتوان با عدم اعتبار‬  ‫[‪ ]۱‬معاهدات پنهانی میان فرانسه و ساردینیا‪ ،‬و نیز ایتالیا‬
‫باید قراردادهای خود را در انطباق با تعهداتی که بر اساس‬    ‫حقوقی معاهده برابر دانست‪ .‬ولی آنانی که مفاد ماده‬           ‫و پروس به ترتیب در سالهای ‪ ١۸۵٩‬و یا ‪ ١۸66‬در فراهم‬
‫ماده ‪ ۲۵‬منشور در نظر گرفته شده است هماهنگ نماید‪.‬‬          ‫یادشده را در اسرع وقت دنبال نکنند‪ ،‬نمیتوانند به ارکان‬      ‫آوردن زمینههای بروز جنگ جهانی اول نقش بسزایی‬
‫ماده ‪ ۲۵‬تصریح میدارد که «اعضای سازمان ملل متحد‬            ‫قضایی ملل متحد‪ ،‬یعنی دادگاه دادگستری بینالمللی‪ ،‬برای‬       ‫داشتند‪ .‬معاهده سال ‪ ١٩١۵‬لندن توسط متفقین برای‬
‫موافقت میکنند که تصمیمات شورای امنیت را مطابق با‬          ‫حل اختلافات خود مراجعه نمایند‪ .‬با این اوصاف خودداری‬        ‫وارد ساختن ایتالیا به جنگ جهانی اول‪ ،‬از موارد مشخص‬
‫این منشور بپذیرند و اجرا کنند»‪ .‬در اینجا نکته ظریفی باید‬  ‫از ثبت قرارداد و یا معاهده این گمان بسیار قوی را مطرح‬      ‫قراردادهای بینالمللی پنهان با اهداف مبتنی بر جنگ بوده‬
‫مورد توجه قرار گیرد به این معنی که از طریق برقرار ساختن‬   ‫میسازد که شاید محتوای معاهده با اصول و ارزشهای‬             ‫است‪ .‬برای مقابله با این مشکلات‪ ،‬در جریان معاهده‬
‫ارتباط میان ماده ‪ ۲۵‬و ماده ‪ ۱۰۳‬منشور‪ ،‬این فرض را میتوان‬   ‫بینالمللی و یا منافع ملی در تضاد باشد‪ .‬این گمان بسیار‬      ‫ورسای‪ ،‬که پایان جنگ جهانی اول را رقم زد ‪ ،‬ویلسون‬
‫به واقعیت نزدیک ساخت که همیشه و در همه حال باید‬           ‫نزدیک به یقین است زیرا مجمع عمومی سازمان ملل نیز‬           ‫پیشنهاد کرد که معاهدات پنهانی برای همیشه ممنوع شود‬
‫تضمینهای کافی برای روشن و صریح بودن قراردادها و‬           ‫نسبت به وضعیت اینگونه قراردادها ابراز نگرانی کرده است‪.‬‬     ‫و برای این منظور همه قراردادهای بینالمللی باید تحت‬
‫معاهدات بینالمللی وجود داشته باشد تا به اعتبار آن بتوان‬   ‫به نظر مجمع عمومی افزایش رو به فزون عدم ثبت‬                ‫نظارت جامعه ملل درآیند‪ .‬در نتیجه ماده ‪ ١۸‬میثاق جامعه‬
‫از برقراری صلح پایدار در جهان اطمینان حاصل نمود‪ .‬در‬       ‫معاهدات بینالمللی (در دوران جنگ سرد) ممکن است‬              ‫ملل این هدف را متحقق ساخت‪« :‬هر معاهده بینالمللی‬
‫عین حال چنین رابطهای میتواند دستورالعمل تفسیری‬            ‫تمامیت اهداف مندرج در ماده‪ ۱۰۲‬را به خطر اندازد‪ ]۳[ .‬پس‬     ‫که از این پس توسط اعضای جامعه ملل منعقد شود‪ ،‬باید‬
‫برای کشورهای جهان برقرار سازد تا بر اساس آن به برتری‬      ‫در قاعده شماره (‪ ۹۷ )۱‬بار دیگر بر اجرای مفاد ماده ‪۱۰۲‬‬      ‫بلافاصله در دبیرخانه جامعه ثبت و در اسرع وقت انتشار‬
‫قوانین سازمان ملل که درواقع در حکم قانون اساسی جهان‬       ‫منشور ملل متحد تاکید شده است‪ .‬این تصریحات فرآیندی‬          ‫یابد‪ .‬هیچیک از این معاهدات بینالمللی تا زمانی که به ثبت‬
‫است نیز تمکین نمایند‪ .‬علت این امر نیز این است که قوانین‬   ‫درباره اعتبار قراردادها و معاهدات بینالمللی در تعریف‬       ‫نرسند نمیتوانند قدرت اجرایی داشته باشند»‪ .‬در حقیقت‬
‫سازمان ملل متحد‪ ،‬و به ویژه شورای امنیت‪ ،‬حداقل در‬          ‫مفهوم قراردادها در مقاولهنامه حقوق معاهدات نیز مورد‬        ‫معاهدات بینالمللی مادامی اعتبار خواهند داشت که به‬
‫تئوری‪ ،‬ضامن صلح بینالمللی است‪ .‬هرگاه این قوانین نادیده‬    ‫توجه و تاکید قرار گرفته است‪ .‬مقاوله در تعریف قراردادهای‬
‫انگاشته شده و قراردادها به ثبت دبیرخانه سازمان ملل‬        ‫بینالمللی مکتوب آنها را به رعایت مقررات حقوق بینالملل‬          ‫شکلی کاملا شفاف به اطلاع جامعه بینالمللی برسند‪.‬‬
‫متحد نرسند‪ ،‬گویی آنها مقاصدی برخلاف اهمیت حفاظت‬           ‫منوط میسازد به این معنی که هر نوع قرارداد بینالمللی‬        ‫با تاسیس سازمان ملل متحد در سال‪ ١٩۴۵‬این معیار اعتبار‬
‫از صلح بینالمللی را دنبال میکنند‪ .‬به همین دلیل میتوان‬     ‫ارزش حقوقی خود را از متابعت از اصول حقوق بینالمللی‪ ،‬که‬     ‫معاهداتبینالمللیدرمنشورمللمتحدبازبانیمتفاوتتبلور‬
‫این استدلال را با کمترین تردیدی پذیرفت که ماده ‪۱۰۳‬‬        ‫منشور ملل متحد آنها را تعریف کرده است‪ ،‬به دست میآورد‪.‬‬      ‫یافت‪ .‬ماده ‪ ۱۰۲‬منشور فراخوانی داوطلبانه بود برای اینکه‪:‬‬
‫انسجام نظام حقوقی بینالمللی را زیر چتر منشور ملل متحد‬     ‫برای مسدود ساختن مسیر قراردادهای پنهانی که از‬              ‫اولا هر عهدنامه و هر موافقتنامه بینالمللی باید هر چه‬
                                                          ‫حق حاکمیت کشورها برای دفاع از منافع خود سرچشمه‬
                      ‫مورد محافظت قرار میدهد‪.‬‬             ‫میگرفت‪ ،‬و همچنین مشروط ساختن اصل دولتمحور‬                          ‫زودتر در دبیرخانه ثبت و توسط آن انتشار یابد؛‬
‫این ماده درواقع انقلابی در مباحث مرتبط با اعتبار حقوق‬     ‫بودن حقوق بینالملل‪ ،‬یک شرط جدید دیگر نیز برای اعتبار‬       ‫ثانیاهیچیکازطرفینهرعهدنامهیاموافقتنامهبینالمللیکه‬
‫معاهدات بینالمللی بود‪ .‬در اینجا پرسشی مطرح میشود‬          ‫معاهدات در نظر گرفته شد‪ .‬بر اساس ماده ‪ ١٠٣‬منشور‬            ‫طبق مقررات بند اول این ماده به ثبت نرسیده باشد نمیتوانند‬
‫مبنی بر اینکه تعهدات مندرج در منشور ملل متحد که‬                                                                      ‫در مقابل ارکان ملل متحد به آن عهدنامه استناد جویند‪]۲[.‬‬
‫بر اساس حقوق بینالملل تحت هیچ شرایطی قابل نقض‬                                                                        ‫تا اینجا روال کار طبق همان معیارهای جامعه ملل پیش‬
‫نیستند‪ ،‬چه مواردی را در بر میگیرند‪ .‬ماده یک منشور ملل‬                                                                ‫رفت‪ .‬یعنی اینکه کشورها میبایست قراردادهای خود را در‬

       ‫متحد با صراحت این تعهدات را توضیح میدهد‪:‬‬
‫الف‪ :‬حفظ صلح و امنیت بینالمللی… بر اساس عدالت‬

                              ‫و حقوق بینالملل‬
‫ب‪ :‬توسعه روابط دوستانه در میان ملل بر مبنای احترام‬
‫به اصل تساوی حقوق و استقلال ملل و انجام سایر اقدامات‬

                   ‫مقتضی برای تحکیم صلح جهانی‬
‫پ‪ :‬حصول همکاری بینالمللی در حل مسائل بینالمللی‬
‫که دارای جنبههای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی یا‬
‫بشردوستی است و در پیشبرد و تشویق احترام به حقوق‬

               ‫بشر و آزادیهای اساسی برای همگان‪.‬‬
 ‫]ادامه دارد[‬

 ‫*دکتر محمود مسائلی بنیانگذار و دبیرکل افتخاری‬

 ‫اندیشکده بینالمللی نظریههای بدیل؛ با مقام مشورتی‬

 ‫نزد سازمان ملل متحد؛ بنیانگذار و مدیر مرکز مطالعات‬

       ‫عالی حقوق بشر و توسعه دمکراتیک؛ اتاوا؛ کانادا‬

   ‫‪[۱] The Secrete Treaty of Dover, 1670‬‬

 ‫]‪ [۲‬با وجود همه این توضیحات قراردادهای مخفی‬

 ‫همچنان بسته میشوند‪ .‬نگاه کنید به قراردادهای مخفیانه‬

 ‫میان آمریکا و پاکستان در رابطه با عملیات آمریکا علیه‬

 ‫تروریسم و یا قرارداهای مشابه میان آمریکا و لیبی و‬

                                ‫همچنین تونس‬

   ‫‪[۳] The UN GA Res. 33/141, 19 December 1978‬‬
   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26