Page 13 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۳۸ (دوره جديد

‫صفحه‌‌‌‌‪‌‌‌1‌۳‬شماره‌‪1۹0۴‬‬ ‫اردشیر زاهدی‪ ،‬بهویژه با آرام كردن درگیریها و بدخوییهای‬ ‫خود را در چند نسخه نوشتهام‪ .‬هر یك از شما‪ ،‬یك‬
‫جمعه ‪ 17‬تا پنجشنبه ‪ ۲۳‬نوامبر ‪۲0۲۳‬‬ ‫پیرامونیان ــ با روش ویژه خود كه ناگهان همه چیز را پایان‬ ‫نسخه از آن را دریافت خواهید كرد‪ .‬همچنین دبیر كل حزب‬
‫می داد ــ یاری ارزشمندی كرد‪ .‬تلفنهای ضروری زاهدی برای‬
‫سه نشان‪ ،‬دو نشان‪ ،‬ایرانی بود‪ .‬نشان درجه اول ذوالفقار‪،‬‬ ‫رستاخیز‪».‬‬
‫نشان ارتش بود و آن دیگر‪ ،‬نشان كشوری سلطنتی‪ .‬سومی‬ ‫حل مسائل دیپلماتیك نیز بسیار ارزنده بود‪.‬‬ ‫این سند چه شد؟ نسخه نخست وزیر بهوسیله خود او به‬
‫هنگامی كه پرنسس ثریا از مرگ كسی كه بعدها بهعنوان‬ ‫دكتر هادی هدایتی وزیر مشاور داده شد‪ .‬متن وصیتنامه در‬
‫مال مصر بود و انتخابی كاملا بهجا‪.‬‬ ‫بزرگترین عشق زندگیش یاد كرد‪ ،‬آگاه شد‪ ،‬بر آن شد كه‬ ‫پاكتی سر به ُمهر بود و بهوسیله دكتر هدایتی در گاوصندوق‬
‫==‬ ‫در مراسم خاكسپاری حضور یابد‪ .‬اردشیر زاهدی با همه‬ ‫سری رئیس دولت قرار داده شد‪ .‬نسخه دفتر خود شاه‪ ،‬در‬
‫مهارتهایش‪ ،‬كوشش كرد او را از این تصمیم بازدارد‪ .‬و به او‬ ‫خارج از كشور است‪ .‬نسخه ارتش در آخر كار‪ ،‬نزد تیمسار‬
‫به دنبال تابوت‪ ،‬تقریباً همه اعضای خاندان سلطنتی‪،‬‬ ‫گفت كه بهنام دوستی و احترام متقابل كه همیشه آنان را‬ ‫قرهباغی بود كه با ژنرال هویزر ساخته بود و مانع هر گونه‬
‫ازجمله شهبانو و چهار فرزندش‪ ،‬البته و طبیعتاً سادات‬ ‫به هم ارتباط میداد‪ ،‬باید قبول كند كه حضورش دشواریهای‬ ‫عملیات نیروهای نظامی میشد و به هیچ وجه به سود او‬
‫كه كاروان مشایعان را همانند برادری راستین راه میبرد و‬ ‫بزرگی از لحاظ خانوادگی و تبلیغاتی پدید میآورد‪ .‬ثریا‪،‬‬
‫همسرش «جهان» بودند‪ .‬ایرانیان بسیاری خواسته بودند كه‬ ‫كه چندی پیش آخرین نامهاش را با پیكی خصوصی برای‬ ‫نبود كه آن متن برملا شود‪.‬‬
‫برای آخرین ادای احترام به شاه به قاهره بروند‪ ،‬اما زمان‬ ‫شاه فرستاده بود‪ ،‬بالاخره منصرف شد و به فرستادن تاج گل‬ ‫به همین ترتیب در مورد بختیار هنگامی كه او به‬
‫كمتر از ‪ ۴۸‬ساعت بسیار كوتاه بود و بسیاری‪ ،‬مدارك سفر‬ ‫نخستوزیری رسید‪ ،‬تمایلی نداشت این متن مطرح گردد‪.‬‬
‫بسیار با شكوهی بسنده كرد‪.‬‬ ‫و مطمئن نیستم كه اصولا از وجود آن آگاه شده باشد‪.‬‬
‫آماده نداشتند‪ .‬به این جهت‪ ،‬شمار ایرانیان اندك بود‪.‬‬ ‫آرامگاه در مسجد جامع «الرفاعی» همان جا كه پیكر‬ ‫نسخهای كه به محمد باهری داده شده بود‪ ،‬بهگونهای‬
‫ریچار نیكسون‪ ،‬رئیس جمهوری پیشین آمریكا‪ ،‬آنجا بود‪.‬‬ ‫رضاشاه در زمان جنگ دوم جهانی در آنجا آرمیده بود تا به‬
‫او گفت‪« :‬گمان میكنم رفتاری كه دولت ما در این قضیه از‬ ‫نجات یافت‪.‬‬
‫خود نشان داد‪ ،‬جزو صفحات سیاه تاریخ آمریكا خواهد بود‪».‬‬ ‫ایران بازگشت‪ ،‬پیشبینی شده بود‪.‬‬ ‫در شرایط پایانی رژیم شاهنشاهی‪ ،‬كه كاملا با آخرین‬
‫هیچ شخصیت بینالمللی دیگر‪ ،‬هیچ سر تاجدار یا پادشاه‬ ‫تابوت او پوشیده با پرچم ملی ایران‪ ،‬بر روی یك عراده‬ ‫احتمالی كه شاه بدان اشاره داشت‪ ،‬منطبق بود‪ ،‬بهسود‬
‫پیشینی جز «كنستانتین» پادشاه پیشین یونان و دوست‬ ‫هیچكس نبود كه اشارهای به آن نوشته بكند‪ .‬همین طور‬
‫توپ قرار گرفته بود و دوازده اسب آن را میكشیدند‪.‬‬ ‫شهبانو كه روی بختیار حساب میكرد‪ ،‬و نه حتی بختیار كه‬
‫خانوادگی و صمیمی شاه‪ ،‬حضور نداشت‪.‬‬ ‫پیشاپیش تابوت‪ ،‬سه افسر با لباسهای نظامی‪ ،‬هر یك‬ ‫پیروزی انقلاب را به یك نمایش قدرت نظامی ترجیح میداد‬
‫فقط چهار سفیر‪ ،‬كشورهای خود را نمایندگی میكردند‪:‬‬ ‫بالشكی در دست داشت كه بر هر یك مدالی نصب شده‬ ‫(تمام اسناد موجود این امر را تأیید میكند)‪ ،‬رئیس ستاد كل‬
‫آمریكا‪ ،‬آلمان‪ ،‬اسرائیل و فرانسه‪ .‬انگلیس و مراكش دیپلماتهای‬ ‫بود‪ .‬شاه فقید‪ ،‬در دوران زندگی و سلطنتش‪ ،‬بالاترین مدالها‬ ‫ارتش هم به همین ترتیب‪ ،‬سودی در رجوع به متن مربوط‬
‫دونپایهتری فرستاده بودند‪ .‬ملكحسین‪ ،‬پادشاه اردن مثل‬ ‫و درجات و همه نشانهای مهم كشورهای دنیا را دریافت‬
‫نداشت‪ .‬خود شاه هم كه كشور را رها كرده بود‪.‬‬
‫چند رئیس كشور دیگر‪ ،‬تاج گلی فرستاده بود‪.‬‬ ‫كرده بود‪ .‬و حالا‪ ،‬چرا فقط سه مدال؟‬
‫سه میلیون مصری‪ ،‬كاروان سوگواران را همراهی میكردند‪.‬‬ ‫مسائل مربوط به ریزهكاریهای مراسم‪ ،‬پیرامونیان را دچار‬

‫==‬

‫شب ‪ ۲۷‬ژوئیه‪ ،‬همه مطبوعات جهان‪ ،‬صفحات نخست‬
‫خود را به مرگ آخرین شاه ایران اختصاص داده بودند‪.‬‬

‫کالبد محمدرضا شاه با حضور اعضای خانواده سلطنتی و انور سادات در قاهره به خاک سپرده شد‬

‫فاجعهای كه بر ایران حكمفرما بود و نتایج خارجی انقلاب‪،‬‬ ‫اختلاف نظر كرده و اندكی مسألهآفرین شده بود‪ .‬پورشجاع‬ ‫پینوشت‬
‫باعث شده بود كه داوریها پیرامون شاه فقید‪ ،‬عادلانهتر باشد‪.‬‬ ‫كه خدمتكار وفادار شاه بود‪ ،‬از سی سال پیش از آن‪ ،‬همه‬ ‫قاهره‪ ۲9 ،‬ژوئیه ‪۱9۸۰‬‬
‫سه ایستگاه تلویزیونی فرانسه‪ ،‬برنامه اخبار خود را با این‬ ‫مدالهای اربابش را در چمدان بزرگی جای داده بود و همه‬ ‫در آن روز ‪ ۲۹‬ژوئیه‪ ،‬در گرمای خفقانآور پایتخت مصر‪،‬‬
‫خبر آغاز كردند‪ .‬نخستین شبكه‪ ،‬مروری دراز بر گذشته‪ ،‬از‬ ‫جا با خود میبرد‪ .‬برخی نزدیكان شاه میخواستند همه آن‬ ‫مراسم خاكسپاری محمدرضاشاه‪ ،‬كه خود‪ ،‬آن را ساده خواسته‬
‫اوج تخت جمشید تا فاجعه انقلاب را نمایش داد و اشكهای‬ ‫مدالها و نشانها بر روی بالشك قرار گیرد و پیشاپیش كاروان‬ ‫بود‪ ،‬بسیار با شكوه برگذار شد‪ .‬سادات اعلام كرد‪« :‬برای ابراز‬
‫و همراه تابوت‪ ،‬چنانكه تشریفات در حالت عادی ایجاب‬ ‫حقشناسی و گرامیداشت كارنامه شاه‪ ،‬ما با او‪ ،‬با همان‬
‫شاه را در روز ‪ ۱۶‬ژانویه و هنگام ترك ایران‪.‬‬ ‫میكرد‪ ،‬حركت داده شود‪ .‬اصلان افشار صریحاًمخالفت كرد‪.‬‬ ‫افتخار و احتراماتی وداع خواهیم گفت كه هنگامی كه به‬
‫شاپور بختیار آخرین نخستوزیر شاه‪ ،‬در شبكه دوم بود‪.‬‬ ‫اولا به اندازه لازم افسر ایرانی نبود‪ ،‬و ثانیاً و بهویژه‪ ،‬چگونه‬ ‫این سرزمین آمد به او عرضه داشتیم‪ .‬مصر‪ ،‬هرگز یاری ایران‬
‫سخنانش در مورد آن شخصیت تاریخی‪ ،‬نامنصفانه و از زبان‬ ‫میشد پذیرفت مدالها و نشانهای كشورهایی را نمایش داد‬ ‫بههنگام جنگ ‪ ۱۹۷۳‬با اسرائیل را فراموش نخواهد كرد‪».‬‬
‫كسی كه نخستوزیر او بود‪ ،‬در شأن شاه نبود‪ .‬من در شبكه‬ ‫و به آنها افتخار كرد كه برخی از آنان رفتار شرمآوری با‬ ‫چند روز پیش از مرگ شاه‪ ،‬امیراصلان افشار كه پایان‬
‫شاه فقید كرده بودند‪ .‬در ضمن نمیشد از میان آنها بعضی‬ ‫كار او را نزدیك میدید‪ ،‬برای آخرین بار به دیدار شاه آمده‬
‫سوم تلویزیون بودم‪.‬‬ ‫را انتخاب كرد‪ .‬اردشیر زاهدی هم با این نظر موافق بود‪.‬‬ ‫بود‪ .‬او همه مراسم خاكسپاری را ترتیب داد‪ .‬همه چیز‬
‫پیامهای تسلیت و همدردی بسیاری برای خانواده شاه‬ ‫بالاخره نظر زاهدی و رئیس كل تشریفات پذیرفته شد‪ :‬از‬ ‫را با همكاری همتای مصری خود‪ ،‬تیمور بهانجام رساند‪.‬‬
‫فرستاده شد‪ .‬در نامه ژیسكاردستن‪ ،‬نه اسمش‪ ،‬نه مقامش و‬

‫نه خاطرهاش ذكر شده بود‪.‬‬