Page 13 - (کیهان لندن - سال چهلم ـ شماره ۴۶۱ (دوره جديد

‫صفحه ‪ 1 3‬شماره ‪۱۹۲۷‬‬ ‫هند و پاكستان تا استرالیا و ساحل شرقی افریقا را در بر‬ ‫راه هندوستان‪ ،‬ولی بویژه از راه این طبقه‪ ،‬جبران‬
‫جمعه ‪ ۱۰‬تا پنجشنبه ‪ ۱۶‬مه ‪۲۰۲۴‬‬ ‫م ‌یگرفت كه چهار چوب برقراری نوعی رابطه اقتصادی‬ ‫بكنیم‪ .‬به همین دلیل هم من خودم در چند سفری كه‬
‫بشود كه در آن ایران نقشی را ایفا بكند كه نقش مهمی‬ ‫به هندوستان كرده بودم‪ ،‬هر بار با جمعیت‌های پارسی‬
‫= نظر كشورهای دیگر در این مورد چه بود؟‬ ‫باشد‪ .‬در زمان شما چنین مفهومی مطرح شده بود و اگر‬ ‫مقیم هندوستان در دهلی و بمبئی تماس گرفتم و به‬
‫ــ ایران م ‌یدانست نم ‌یتواند خودش به تنهایی بگوید من‬ ‫تدریج كسانی را استخدام كردیم و به ایران آوردیم و در‬
‫م ‌یخواهم شاهراههای دریایی آن منطقه را نگهداری كنم‪.‬‬ ‫شده بود چطور مطرح شده بود؟‬ ‫ذوب آهن‪ ،‬سازمان گسترش صنایع و در بان ‌كهای صنعتی‬
‫ولی اینكه ما هم سهمی داشته باشیم مطلب دیگری بود‪ .‬در‬ ‫ــ این موضوع مرحله‌های مختلف و ابعاد متفاوتی‬ ‫و غیره به كار گماردیم‪ .‬بعد هم با تائید اعلیحضرت و‬
‫این زمینه بخصوص برخورد ما با غربیها‪ ،‬بویژه آمریكائیها و‬ ‫داشت‪ .‬در مرحله اول‪ ،‬در دهه ‪ 60‬به صورت حوزه‬ ‫پشتیبانی هویدا تصویبنامه‌ای گذراندیم كه پارسی‌هایی‬
‫انگلیسیها‪ ،‬بود‪ .‬برای اینكه این كشورها م ‌یگفتند آقا ما كاملاً‬ ‫اقیانوس هند نبود‪ ،‬بلكه بیشتر توجه به این امر بود كه‬ ‫كه به ایران می‌آمدند بلافاصله جزء حقوق آنها بود كه‬
‫از عهده این كار برم ‌یآئیم و اصول ًا ناتو یك برنامه ویژ‌های‬ ‫ایران سخت در خاورمیانه تك افتاده بود‪ .‬تركیه خودش را‬ ‫درخواست اقامت دائم در ایران بكنند و پروانه كار بگیرند‬
‫برای اقیانوس هند دارد كه از هر كدام از كشورهای عضو‬ ‫اروپایی می‌دانست‪ ،‬عضو ناتو بود و به سمت غرب نگاه‬ ‫و كار برای پارسیها در ایران آزاد بود‪ .‬از این گذشته‪ ،‬پس‬
‫ناتو چند كشتی در چه پایگاهی باید باشد و غیره‪ .‬احتیاجی‬ ‫می‌كرد‪ .‬شوروی به كلی بسته بود‪ ،‬و به‌هرحال همیشه‬ ‫از یك سال اقامت در ایران حق داشتند درخواست تابعیت‬
‫به ایران نداریم‪ .‬ولی شاه اصرار داشت‪ ،‬ب ‌هرغم اینكه غربیها‬ ‫به عنوان یك تهدیدی بالای سر ما بود‪ .‬با افغانستان كار‬ ‫بكنند و بلافاصله به آنها تابعیت ایرانی داده م ‌یشد‪ ،‬و‬
‫ادعا یا احساس عدم نیاز م ‌یكنند‪ ،‬ما هم باید سهمی داشته‬ ‫زیادی نمی‌شد انجام داد‪ .‬با پاكستان رابطه خوبی داشتیم‪،‬‬ ‫این اثر خیلی زیادی در جامعه پارسی هندوستان گذاشته‬
‫باشیم‪ .‬اینكه گفتم تا حدودی مایل بود ایران سهم داشته‬ ‫ولی كافی نبود‪ .‬به همین دلیل هم از اول به فكر این‬ ‫بود‪ .‬خاطرم می‌آید یك بار خانم پارسی مسنی شروع كرد‬
‫باشد برای این است كه اقیانوس هند به قدری بزرگ است‬ ‫افتادیم كه اقلاً با كشورهایی كه اقتصاد باز دارند و فعال و‬ ‫به اقدام كردن برای دریافت تابعیت‪ .‬گفتم بابت چی شما‬
‫كه اصولاً اینكه یك كشوری با جثه نسبتاًكوچك ایران بخواهد‬ ‫پیشرو هستند همكاری بكنیم‪ .‬این نتیجه‌اش رابطه نزدیك‬ ‫این كار را می‌كنید‪ .‬گفت به خاطر اینكه بچه‌های ما بلند‬
‫را ‌ههای اقیانوس هند را برای كشورهای اروپای غربی‪ ،‬ژاپن‬ ‫با استرالیا و نیوزیلند از یك طرف و با آفریقای جنوبی‬ ‫م ‌یشوند م ‌یروند به كانادا و آمریكا‪ .‬من دلم م ‌یسوزد‪.‬‬
‫و آمریكا باز نگهدارد حالت شوخی پیدا م ‌یكرد‪ .‬ولی در آن‬ ‫آنجاها احتیاج به این بچه‌ها ندارند‪ .‬كشور خودمان‬
‫مرحله اول‪ ،‬چون ما تك افتاده بودیم كامل ًا قابل فهم بود كه‬
‫احتیاج دارد‪ .‬و من مایلم كه اینها به ایران برگردند‪.‬‬
‫از این گذشته‪ ،‬به علت این كادر فنی كه هندوستان و‬
‫پارسیان داشتند و در اختیار ما م ‌یگذاشتند‪ ،‬ما رابطه خیلی‬
‫خوبی با مقامات هندی داشتیم و آن باعث شده بود كه در‬
‫بعضی از موارد حساس بتوانیم روی آنها حساب بكنیم‪ .‬مثل ًا‬
‫وقتی كه ما قرار شد با شوروی وارد مذاكره برای ذوب آهن‬
‫بشویم‪ ،‬و پیش از اینكه اعلیحضرت به مسكو بروند و در‬
‫آنجا رسماً موافقت بكنند‪ ،‬یك نكته كه برای ما مطرح بود‬
‫این بود كه اگر ما این برنامه كارخانه ذو ‌بآهن با شوروی را‬
‫شروع كردیم و به دلائل سیاسی شورو ‌یها وسط كار ما را‬
‫رها كردند‪ ،‬چه كار بكنیم‪ .‬چون عین این كار برای یوگسلاوی‬
‫پیش آمده بود در مورد یك كارخانه‪ ،‬گمان م ‌یكنم آلومینیوم‪،‬‬
‫كه روسها شروع به ساختنش كرده بودند و چون رابط ‌هشان‬
‫تیره شده بود آن را به امید خدا سپرده بودند‪ .‬در مورد‬
‫ذو ‌بآهن من با وزیر بازرگانی هند‪ ،‬كه پیش از این عرض‬
‫كردم از دوستان من بود‪ ،‬صحبت كردم و معلوم شد كه‬
‫هندوستان كاملاً در شرایطی است كه بتواند هرچیزی را در‬
‫حین ساختمان كم بیاوریم برای ما بسازد‪ .‬این را‪ ،‬البته‪ ،‬به‬
‫صورت خیلی محرمانه توافق كرده بودیم‪ .‬وقتی خیال ما از‬
‫این طرف راحت شد‪ ،‬اعلیحضرت در سفر مسكو با اینكه‬

‫ذو ‌بآهن را ما از شوروی بگیریم موافقت كرده بودند‪.‬‬

‫= یعنی‪ ،‬هندیها م ‌یدانستند كه علت نگرانی شما چه‬
‫هست و بر آن اساس با شما موافقت كردند؟‬
‫ــ كامل ًا‪ .‬خوب‪ ،‬خود هند ‌یها یك كاری كه درباره ذوب‬
‫آهن كرده بودند این بود كه از یك كشور نخریده بودند‪ .‬در‬
‫هند هم ذوب آهن ساخت شوروی داشتند‪ ،‬هم آلمان‪ ،‬هم‬
‫شاه اصرار داشت كه نیروی دریایی ایران نه فقط در خلیج فارس‪ ،‬كه در اقیانوس هند نیز حضور داشته باشد‪.‬‬ ‫آمریكا‪ .‬آنها هم به همین دلیل كه نم ‌یخواستند هم ریش‬

‫و هم قیچی را دست یك كشور بدهند‪ ،‬تنوع ایجاد كرده از طرف دیگر شد‪ .‬درست كردن پالایشگاه در آفریقای ببینیم چه كشورهای دیگری در آن منطقه تك افتاده هستند‬
‫بودند‪ .‬ب ‌ههرحال در آن زمان در شرایطی بودند كه تقریباً جنوبی و سفرهایی كه شاه به استرالیا و خاور دور كردند و ما م ‌یتوانیم با آنها نزدیك بشویم‪ .‬ما در آفریقای جنوبی‬
‫هر تجهیزاتی را كه ما م ‌یخواستیم م ‌یتوانستند تولید بكنند‪ .‬بر این اساس بود‪ .‬در مرحله بعدی كه در دهه ‪ 70‬بود‪ ،‬بهر‌هبرداری بسیار خوبی از موقع خودمان كردیم و امتیاز‬
‫ما البته در اصل م ‌یخواستیم از شوروی بخریم‪ ،‬كه همین ‌ایران صاحب درآمد هنگفتی از نفت شده بود و از آن نفتی فو ‌قالعاد ‌های بدست آوردیم و پالایشگاهی كه ساخته‬
‫كار را كردیم‪ .‬ب ‌ههرحال‪ ،‬رابطه خوبی با هندیها داشتیم‪ ،‬اما حالت اقتصادی تك‌افتادگی بیرون آمده بود‪ .‬شاه در این بودیم برایمان بسیار پرسود بود‪ .‬متأسفانه نظام كنونی ایران‬
‫خواه ناخواه این همكاری محدود بود به خاطر نوع اقتصاد مورد دیگر یك نوع جا ‌هطلبی اینكه در منطقه اقیانوس چند سال پیش‪ ،‬درست آن موقعی كه همه م ‌یدانستند كه‬
‫هند باید ایران به حساب بیاید داشت‪ ،‬و توجیه برنامه به زودی در آفریقای جنوبی تبعیضات نژادی هم از بین‬ ‫بست ‌های كه آنها برای خودشان ایجاد كرده بودند‪.‬‬
‫گسترش نظامی و خرید اسلحه‌اش هم این بود كه ایران خواهد رفت و آفریقای جنوبی بر م ‌یگردد و م ‌یپیوندد به‬
‫= در ارتباط با آن منطقه به طور كلی‪ ،‬اعلیحضرت در نه فقط باید در خلیج فارس از منافع خودش دفاع بكند‪ ،‬دنیای امروزی آزاد‪ ،‬درست پیش از این‪ ،‬سهام ایران را در آن‬
‫مواردی صحبت از ‪ Indian Ocean basin‬م ‌یكرد كه در بلكه شاهراه‌های بازرگانی اقیانوس هند را باید بتواند تا پالایشگاه فروختند و یك بازار بسیار جالبی را كه هنرمندانه‬
‫به دست آورده بودیم‌‪ ،‬از دست دادیم‪( .‬ادامه دارد)‬ ‫واقع به معنای بستر یا حوزه اقیانوس هند است‪ ،‬كه احتمالاً حدودی در نگهداریش سهم داشته باشد‪.‬‬