Page 9 - (کیهان لندن - سال چهل و یکم ـ شماره ۴۷۳ (دوره جديد
P. 9

‫صفحه‌‌‌‌‌‪‌‌‌۹‬شماره‌‪1۹۳۹‬‬
‫جمعه ‪ ۲‬تا پنجشنبه ‪ ۸‬اوت ‪۲۰۲4‬‬

‫دردست داشتند« و شهبانو فرح پهلوی تأکید کرد و افزود‬                   ‫در برابر دشمنان متحد شوند و همه چیز سازماندهی شود‪،‬‬                    ‫در آن زمان‪ ،‬پادشاه چه کسی را از نظر عملکرد‬
‫»یک ی افراد بودند که یخواستند مسئولیت کارهایشان‬                       ‫نتیجه را هم میبینید و این اتفاق افتاد و باورم یشود‬                    ‫سیاسی بیش از سایرین تحسین میکرد؟« شهبانو فرح‬
                                                                      ‫که ‪ ۴۵‬سال طول کشید اما یخواهم امیدم را به ایران از‬                    ‫پاسخ داد‪» :‬ملک حسین پادشاه اردن خیلی مورد تحسین‬
      ‫را قبول کنند و همه چیز را گردن پادشاه میانداختند‪«.‬‬              ‫دست بدهم و میخواهم همیشه مثبت فکر کنم بهخصوص‬                          ‫ایشان بود؛ ما به پاکستانیها هم خیلی نزدیک بودیم‪ .‬البته‬
‫شهبانو پهلوی در ادامه گفت‪» :‬در مورد اقدامات در داخل‬                   ‫در این دوره که مردم فهمیدند چه اتفاقی به شان آمده‬                     ‫اعلیح ت ام کشورهایی را که در موقعیت ما قرار داشتند‬
‫دستگاه امنیتی کشور در آن دوران خیلیها اغراق شده‬                       ‫بهخصوص نسل جوان‪ ،‬در مدارس خیلی چرندیات در گوش‬
‫صحبت میکنند اما خیلی از این موضوعات نیز درست است‪،‬‬                     ‫بچهها فرو کردهاند‪ .‬ا ن حتا اگر این نت را سانسور کنند‬                                                ‫و رو به توسعه بودند تحسین میکرد‪«.‬‬
‫آنها اشتباهاتی داشتند و کارهایی کردند که به ر پادشاه‬                  ‫بچهها میتوانند به آن دس سی پیدا کنند و بفهمند که ایران‬                ‫در ادامه پرسشی درباره الگو گرف رضاشاه فقید از‬
‫ام شد‪«.‬بخش دیگری از مصاحبه درباره ع قمندی ایرانیان به‬                                                                                       ‫مصطفی ک ل آتاتورک ره ترکیه و روابط نزدیک آنها‬
‫ویژه نسل جوان به خاندان پهلوی بود‪ .‬مجری از شهبانو فرح‬                                                            ‫در در گذشته چه بوده است‪«.‬‬  ‫مطرح شد که شهبانو پهلوی پاسخ داد‪» :‬آنها همدوره هم‬
‫پرسید »آیا فکر میکنید بخش بزرگی از مردم ایران هنوز به‬                 ‫در بخش دیگری از مصاحبه مجری به بیان دیدگاه خودش و‬                     ‫بودند و ه ن زمان ترکیه نیز در حال ترقی بود و آتاتورک‬
‫پادشاهی وفادار ماندهاند؟« وی پاسخ داد‪» :‬من یتوانم درص ِد‬              ‫سایر تحلیلگران در مورد د یل وقوع انق ب اس می در ایران‬                 ‫برای پی فت کشورش سخت ت ش میکرد‪ ،‬رضاشاه خیلی‬
‫مشخص به ش بدهم اما میشود از این نت و جاهای دیگر‬                       ‫پرداخت‪ .‬یکی از مسائلی که افائل پینتو بورخس به آن پرداخت‬
‫دید که نگاه آنها مثبت است هرچند انتقادات هم وجود دارد‪«.‬‬               ‫»انق ب سفید شاه و ملت« و دگرگونیهای اجت عی و‬                                                                             ‫آتاتورک تحسین میکرد‪«.‬‬
‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ اﻋﺘﻘﺎد دارم اﻣﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﺎ ﻣﺮدم اﯾﺮان اﺳﺖ‬                 ‫سیاسی پس از آن بود‪ .‬وی گفت‪ ،‬خیلیها معتقد بودند عت‬                     ‫ﺟﺸﻦﻫﺎی‪۲۵۰۰‬ﺳﺎﻟﻪﺑﺮایﻧﺸﺎندادنﺗﺎرﯾﺦو ﺪناﯾﺮانﺑﻮد‬
‫بورخس در ادامه این بخش گفت‪» :‬از وقتی میدانیم از‬                       ‫دگرگونیها در بطن جامعه ایران بیش از ظرفیت جامعه در‬                    ‫یکی دیگر از مباحث این مباحثه درباره نقش »جشنهای‬
‫‪ ۲۵۰۰‬سال پیش ایران کشوری پادشاهی بوده‪ ،‬شاهان و‬                        ‫آن دوران بود و همین زمینهساز انق ب در سال ‪ ۱۳۵۷‬شد‪.‬‬                    ‫‪ ۲۵۰۰‬ساله« در معرفی ایران به جامعه جهانی و نقش‬
‫ملکههای مشهور در طول تاریخ ایران هستند که در دنیا‬                     ‫در این بخش موضوع مدرنسازی جامعه سنتی و مذهبی‬                          ‫مستقیم محمدرضاشاه فقید در برگزاری آن بود که شهبانو‬
‫مشهورند«‪ .‬وی سپس پرسید »فکر میکنید ایران میتواند‬                      ‫ایران و پیامدهای آن نیز بررسی شد و شهبانو فرح عنوان کرد‬               ‫فرح با اشاره به اهمیت برگزاری آن تأکید کرد گروههای‬
‫بدون پادشاهی در مسیر ترقی حرکت کند؟« شهبانو در‬                        ‫که موافق نیست عت مدرنیته در ایران که بعد از انق ب‬                     ‫مختلف برای برپایی این جشن سازماندهی شده بودند‪،‬‬
‫پاسخ به بیان دیدگاههای شاهزاده رضا پهلوی در این ارتباط‬                ‫سفید آغاز شد از ظرفیت آن روز جامعه بیش بود‪ .‬او توضیح‬                  ‫جلسات مختلف برای ه هنگیها برگزار میشد و ه نطور‬
‫پرداخت و گفت‪» :‬پ م که سخت روی مسائل ایران کار‬                         ‫داد »اغلب کسانی که علیه ما به خیابان آمدند روشنکفران‬
‫میکند‪ ،‬مدام روی دموکراسی و آزادی زنان‪ ،‬هویت ملی و‬                     ‫و دانشگاهیها بودند‪ ،‬چون روستاییها از زندگی راضی‬                           ‫که اشاره کردید بسیار مهم بود زیرا ره ان مختلف از ا‬
‫امیت ارضی پافشاری میکند تا روزی که ایران آزاد شود‬                     ‫بودند‪ ،‬صاحب زمین شده بودند‪ ،‬البته که مذهبی هم بودند‬                   ‫دنیا از کشورهای آزاد و حتا کمونیستی برای حضور در این‬
‫و پس از آن تصمیم در مورد شکل حکومت به عهده مردم‬                                                                                             ‫جشن به ایران آمدند و در تخت جمشید جمع شدند و از‬
‫است‪ ،‬این چیزی است که ما میخواهیم‪ ،‬البته که من به‬                          ‫اما آنها نبودند که این کار را کردند‪ ،‬اع اضات بیش در ق‬             ‫نزدیک تاریخ ما را دیدند اما متأسفانه بسیاری از رسانههای‬
‫پادشاهی اعتقاد دارم‪ ،‬پادشاهیهای بقیه جاهای دنیا‬                       ‫دانشگاهی مثل اساتید و دانشجویان بود و در شهرها‪ ،‬من‬                    ‫بینا للی خارجی به د یلی که ح آن طو نی است در‬
‫میتواند الگو باشد هرچند یتوانیم پادشاهی اروپایی‬                       ‫فکر یکنم که آن اتفاق ]توسعه ایران[ خیلی یع شده‬                        ‫آن دوران علیه ما بودند و انتقاد میکردند‪ ،‬اما واقعیت این‬
‫را با پادشاهی در ایران مقایسه کنیم‪ ،‬نهایتاً چیزی که ما‬                ‫بود زیرا مردم بیش و بیش میخواستند‪ ،‬ما سازمانهایی‬                      ‫است که بسیاری از ان دنیا به تخت جمشید آمدند و‬
‫میخواهیم ه نطور که پ م هم بارها گفت این است‬                           ‫داشتیم که دانشجویان بنیاد پهلوی را به خارج اعزام‬                      ‫تاریخ و دن ایران را دیدند‪ .‬منتهی از همین جشنها برای‬
‫که مردم آزاد باشند و در این آزادی برای خودشان تصمیم‬                   ‫میکرد تا تحصیل کنند وقتی پاریس یا واشنگ را میدیدند‬
‫بگیرند‪ «.‬شهبانو تأکید کرد‪» :‬میخواهم همیشه مثبت فکر‬                                                                                                                           ‫تبلیغات علیه ما استفاده میکردند‪«.‬‬
                                                                          ‫میخواستند ایران شبیه آنجا شود‪ ،‬ولی این شدنی نبود‪«.‬‬                   ‫ﮐﻤﺒﻮد وﺟﻮد داﺷﺖ اﻣﺎ ﮐﺸﻮر ﺧﯿﻠﯽ ﭘﯿﴩﻓﺖ ﮐﺮده ﺑﻮد‬
                              ‫کنم و معتقدم این رژیم خواهد رفت‪«.‬‬       ‫مجری برنامه میگوید‪» ،‬ش از دو طرف زیر فشار بودید‪،‬‬                      ‫شهبانو با ابراز تأسف از وقایعی که در ایران گذشت آن‬
          ‫درﺑﺎره ﺑﻨﯿﺎد ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺷﻬﺒﺎﻧﻮ ﻓﺮح در ﺷﻬﺮ ﻟﯿﺴﺒﻮن‬                ‫عدهای که میگفتند زم نیست در توسعه و مدرن کردن‬                         ‫را تحت تأثیر تبلیغات غلط دانست و گفت‪ » :‬یگویم‬
‫بخش پایانی این مصاحبه به بنیاد شهبانو فرح پهلوی در‬                    ‫ایران آنقدر با عت پیش بروید و گروهی دیگر میگفتند‪،‬‬                     ‫مشک ت یا اشتباهات و کمبودهایی وجود نداشت اما کشور‬
‫لیسبون پایتخت پرتغال اختصاص داشت که چندی پیش‬                          ‫شاه برای ایران به اندازه کافی کار انجام نداده و حتا‬                   ‫در همه زمینهها خیلی پی فت کرده بود‪ ،‬کمبودها در‬
‫تأسیس شد‪ .‬وی در اینباره توضیح داد که »من هزاران‬                       ‫میخواستند که یعتر هم پیش برود‪ .‬خیلی سخت بود‬                           ‫اغلب کشورهای در حال توسعه وجود دارد‪ .‬یادم هست‬
‫جلد کتاب اینجا در فرانسه دارم و هزاران جلد کتاب نیز‬                   ‫بین اینها تعادل پیدا کنید‪ .‬به مراتب ارتباط بین روحانیت‬                ‫تقریباً بیش ین انتقادات بعد از سال ‪ ۱۹۷۳‬آغاز شد‪ .‬نفت‬
‫در آمریکا دارم‪ ،‬اشیاء زیادی دارم که مردم اعطا کردهاند‪،‬‬                ‫و محمدرضا شاه به از زمان پدرش بود‪ ،‬این ارتباط بسیار‬                   ‫ملی شده بود‪ ،‬پا یش و فروش و صادرات نفت دست‬
‫آرشیوی از هزاران هزار عکس و تابلوهای نقاشی دارم‪ ،‬و فکر‬                ‫هم دشوار بود«‪ .‬شهبانو با خنده میگوید‪» ،‬فکر میکنم‬                      ‫کتهای نفتی داخلی افتاده بود‪ ،‬آنجا بود که انتقادات‬
‫میکنم که بعد از من‪ ،‬فرزندانم یتواننند از آنها نگهداری‬                 ‫رضاشاه درست عمل کرد« ولی ب فاصله جملهاش را قطع‬
‫کنند‪ ،‬پیش خودم فکر کردم یک بنیاد فرهنگی افتتاح کنم‬                    ‫کرد و ادامه داد‪» :‬فکر میکنم ]ارتباط بین روحانیت و‬                                     ‫شدت گرفت چون کل جهان دنبال نفت ما بود‪«.‬‬
‫ولی یخواستم در آمریکا باشد‪ .‬در فرانسه هم خیلی‬                                                                                               ‫اﮔﺮ ﻓﻀﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺎزﺗﺮ ﻣﯽﺷﺪ‪ ،‬اﺣﺰاﺑﯽ ﻫﻢ ﻣﯽداﺷﺘﯿﻢ ﮐﻪ‬
‫سخت بود که این کار را انجام دهم‪ .‬یکی از دوستان گفت‬                                  ‫محمدرضاشاه[ به خاطر وجود کمونیستها بود‪«.‬‬
‫چرا در پرتغال این کار را انجام یدهی؟ در نتیجه تصمیم‬                   ‫از دیگر مباحثی که در این گفتگو مطرح شد‪» ،‬جرقه اصلی‬                                                                           ‫از ﻣﺎ ﺣ ﯾﺖ ﻣﯽﮐﺮدﻧﺪ‬
                                                                      ‫انق ب« و احت ل »کودتای داخلی« علیه شاه با هدایت‬                       ‫مجری میپرسد آیا فکر میکنید تنها و اصلیترین دلیل‬
                               ‫گرفتیم آنجا این بنیاد را تأسیس کنیم‪«.‬‬  ‫چهرههای نزدیک به دربار از جمله حسین فردوست بود‪.‬‬                       ‫انتقادات همین بود؟ شهبانو فرح پهلوی پاسخ میدهد‪:‬‬
‫شهبانو فرح پهلوی در ادامه توضیح داد‪» ،‬با اینکه آن‬                     ‫شهبانو فرح در اینباره گفت‪» ،‬آدمهایی که خیلی به شاه‬                    ‫»نه‪ ،‬د یل دیگری هم داشت‪ ،‬ما کمبودهایی داشتیم در‬
‫بنیاد تأسیس شده اما همچنان کمکهای مردمی جمعآوری‬                      ‫نزدیک بودند از جمله همین فردوست که از بچگی با‬                         ‫آزادیهای سیاسی کشور و ه نطور که فرانسویها زبانزدی‬
‫میکنیم‪ ،‬حتا یکی از دانشگاههای لیسبون یک اتاق بزرگ‬                     ‫پادشاه دوست بود‪ ،‬آخر کار ضد اعلیح ت شدند‪ «.‬او نقل‬                     ‫دارند که میگوید ما با »اگر« میتوانیم پاریس را داخل‬
‫به من داد… برخی در مورد میلیاردها د ر پولی صحبت‬                       ‫کرد که شنیده »رضاشاه اص ً دوست نداشت اعلیح ت در‬                       ‫یک بطری آب کنیم؛ من ‪ ۲۰‬سال شاهد پی فتهای کشور‬
‫میکنند که شاه با خودش از ایران خارج کرد‪ ،‬من اگر آنقدر‬                                                                                       ‫بودم‪ ،‬اگر فضای سیاسی کشور بازتر میشد‪ ،‬آنوقت احزابی‬
‫پول میداشتم که آنها میگویند ا ن اینجا یبودم و در‬                                                          ‫نوجوانی با فردوست نزدیک باشد‪«.‬‬    ‫میداشتیم که میتوانستند از ما ح یت کنند‪ ،‬آنهایی که‬
‫ایران نشسته بودم ]با خنده[‪ ،‬در نتیجه کمکهای مردمی را‬                  ‫مجری برنامه به مخالفتها با محمدرضا شاه پهلوی در‬                       ‫علیه ما بودند اجازه نداشتند برای خودشان حزب داشته‬
‫جمع میکنم تا بطور رسمی این بنیاد را افتتاح کنم و بتوانم‬               ‫داخل نهادهای اط عاتی و امنیتی وقت نیز اشاره کرد که‬                    ‫باشند‪ ،‬احزابی که فعالیت داشتند مثل سازمان مجاهدین‪،‬‬
‫همه این مجموعهها را به پرتغال بفرستم‪ .‬امیدوارم قبل از‬                 ‫مورد تأیید شهبانو قرار گرفت‪ .‬وی گفت‪» ،‬نه فقط داخل‬                    ‫کمونیست و اس مگرا بودند‪ ،‬کمونیستها و مائوئیستها و‬
                                                                      ‫حکومت بلکه بسیاری از عوامل اط عاتی هم مخالف‬                           ‫بعضی گروههایی بودند که طرفدار مصدق بودند و بعضیها‬
                 ‫اینکه از دنیا بروم بتوانم این کار را انجام دهم‪«.‬‬                                                                           ‫که طرفدار شاه بودند‪ .‬آنها سازماندهی نشده بودند‪ .‬آنها‬
‫شهبانو فرح پهلوی تأکید کرد این بنیاد درواقع سفارت‬                              ‫پادشاه شده بودند و علیه ایشان فعالیت میکردند‪«.‬‬              ‫]گروههای چپگرا و اس مگرا[ اگر میرفتند در خیابان شعار‬
‫فرهنگی ایران خواهد بود تا ام دنیا از جمله نویسندگان و‬                 ‫بورخس و شهبانو فرح بر احت ل وقوع یک »توطئه و‬                          ‫میدانند زندهباد لنین و استالین کسی دنبالشان یرفت‬
                                                                      ‫خرابکاری درازمدت« علیه شاه سالها پیش از انق ب اس می‬                   ‫پس اللهاک شعار مهم ی بود و متأسفانه این چیزی بود‬
                   ‫پژوهشگران به منابع آن دس سی داشته باشند‪.‬‬           ‫نیز به گفتگو پرداختند‪ .‬بورخس گفت‪» :‬بسیاری از آنهایی‬                   ‫که در کشور ما اتفاق افتاد… ما تکحزبی شدیم‪ ،‬اما اگر‬
                                                                      ‫که با شاه مخالف بودند همچنان پست و مقامهای با را‬                      ‫دو حزب میداشتیم همین دوستان میتوانستند کنار هم‬
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14