بیژن فرهودی – در پی مذاکرات فشرده مقامات این ۷ کشور طی دو روز در پایتخت اتریش ، کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمد جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی با چهره‌ای نسبتا خندان و راضی مشترکا در مرکز مطبوعاتی ظاهر شدند و خبر از برگزاری دور دیگری از مذاکرات دادند. انتظار ما خبرنگاران این بود که دو مقام بعد از قرائت اعلامیه مشترک به پرسش‌های ما پاسخ بدهند اما این بار نیز چون بار قبل، کنفرانس مطبوعاتی این دو تنها چند دقیقه به درازا کشید و اشتون با خواندن بیانیه به زبان انگلیسی و ظریف با خواندن برگردان فارسی آن تالار را ترک کردند . اشتون در پایان به زبان فارسی گفت: «سال نو مبارک!» بعدا از یک مقام آمریکایی شنیدیم که فردا روز تولد خانم اشتون است.
در همان چند لحظه کوتاه، اشتون و ظریف گفتند که براساس چارچوبی که برای مذاکرات در دیدار ماه آینده تعیین شده گفتگوهایی اساسی و مفید در مورد یک رشته مسایل از جمله غنی‌سازی، رآکتور آب سنگین اراک، همکاری هسته‌ای غیرنظامی و تحریم‌ها داشتیم و برای ادامه گفتگو در حوزه‌های اساسی که قصد داریم در توافق نهایی گنجانده شود روز ۷ آوریل مجددا در وین تشکیل جلسه می‌دهیم . تا آن زمان کارشناسان فنی به گفتگوهای خود در مورد جزییات مسایل مربوطه ادامه خواهند داد.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز گذشته اظهار داشته بود که مذاکرات با هدف دستیابی به یک توافق نهایی و جامع در مورد برنامه هسته‌ای ایران خوب پیش می‌رود و بار دیگر ابراز خوش‌بینی کرد که ایران و قدرت‌های بزرگ می‌توانند تا ۲۰ ژوییه که توافقنامه ژنو به پایان می‌رسد به توافق نهایی دست یابند.
عباس عراقچی معاون وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی و رییس هیات نمایندگی اتمی در مذاکرات معاونان در وین، دیشب در دیداری با خبرنگاران ایرانی در مرکز مطبوعاتی گفت که قرار نبوده و نیست که در این دور و دور بعدی مذاکرات در خصوص موضوعات به جمع بندی برسیم و قرار بر این است که دو طرف دیدگاه‌های خود را مطرح کنند تا به یک درک مشترک برسیم یا نزدیک شویم.
یک مقام ایرانی به شرط محفوظ ماندن نامش گفت که ولی فقیه به هیات مذاکره‌کننده ایرانی چک سفید داده که تضمین‌های لازم را برای صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران بدهند. اما به گفته همین مقام، خط قرمز برای رژیم ایران بستن هر مرکز هسته‌ای و توقف غنی‌سازی اورانیوم است.
در جلسه‌ای که با حضور خبرنگاران در مرکز مطبوعاتی وین تشکیل شد یک مقام ارشد آمریکایی درباره برخی جنبه‌های مذاکرات وین صحبت کرد و بعد هم به پرسش‌ها پاسخ داد. نکته‌ای که این مقام بر آن تاکید داشت تعهد همه طرفین برای دستیابی به توافق ظرف ۴ ماه آینده است. به گفته این مقام ارشد آمریکایی طرفین مشغول رفع شکاف‌های موجود با ایران هستند.
در رابطه با این موضوع که آیا بحران اوکراین هیچ تاثیری بر جریان مذاکرات ۱+۵ با ایران داشته یا نه این مقام گفت که تا کنون که چنین تاثیری مشاهده نکرده و افزود که جلسات بسیار حرفه‌ای است و همه بر روی مسایل گوناگون این پروسه متمرکزند .
در مورد رآکتور آب سنگین اراک که غرب نگران استفاده ایران از آن برای ساختن بمب اتم با ماده پلوتونیوم است این مقام آمریکایی اظهار داشت که ایران جزییات فنی این رآکتور را شرح داده و گزینه‌های مختلفی در این مورد در دست بررسی است. هدف این است که با امضای توافقنامه نهایی جمهوری اسلامی توانایی تولید بمب اتم را نداشته باشد .
مساله غنی سازی یکی دیگر از اجزای این معادله است و به گفته این مقام آمریکایی ما می‌دانیم که امید ایران در این زمینه چیست و ایران هم می‌داند که ما چه امیدواری داریم. این شکافی است که باید ان را پر کرد و این به تلاش و کار زیاد نیاز دارد اما مهم این است که طرفین نیازها و نگرانی‌های یکدیگر را درک کنند و این چیزی است که دارد انجام می‌شود. اینها به هم مرتبط هستند و نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد.
پیش از شروع مذاکرات «وین دو» ۸۳ سناتور آمریکایی در نامه‌ای به پرزیدنت اباما خواستند که در توافق نهایی ذکر شود که «در چارچوب معاهده ان پی تی، ایران هیچ حقی برای غنی‌سازی ندارد». این مقام آمریکایی در این باره گفت که کنگره آمریکا مسئولیت دارد نظرات خودش را در این مورد ابراز کند و مهم است تا زمانی که مذاکرات ادامه دارد هیچ لایحه تحریم جدیدی تصویب نباشد. این مقام آمریکایی هم چنین افزود، جلسات توجیهی عادی با نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان داریم و چون جزییات مذاکرات را به آگاهی آنها می‌رسانیم این جلسات پشت درهای بسته انجام می‌شود.
من از این مقام آمریکایی در مورد مساله موشک‌های بالستیک سوال کردم و اینکه آیا این مساله در دستور کار مذاکرات قرار خواهد گرفت یا نه با توجه به اینکه ایران آن را مساله‌ای می‌داند که جنبه دفاعی دارد و گفته است که حاضر به گفتگو در مورد آن نیست.
مقام آمریکایی در پاسخ گفت، یک رشته مسایل مورد بررسی است و در توافقنامه مقدماتی ژنو گفته شده که پیش از رسیدن به توافق نهایی، قطعنامه‌های شورای امنیت باید مدّ نظر قرار گیرند. در قطعنامه ۱۹۲۵ یکی از نگرانی‌ها موشک‌های بالستیک ایران است که توانایی حمل کلاهک اتمی را دارند و بنابراین در یک مقطع مساله موشک‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
مذاکرات وین ۲ همچنین یک حاشیه نیز داشت و آن عدم شرکت محمد جواد ظریف در ضیافت شام شب پیش از مذاکرات با کاترین اشتون بود. به نوشته منابع خبری جمهوری اسلامی، ظریف خواسته بود به این ترتیب نارضایی خود را از دیدار اشتون با فعالان زن در سفارت اتریش در روز ۸ مارس در تهران نشان دهد. مایکل مان سخنگوی اشتون درباره ملاقات وی با فعالان حقوق زن در تهران گفت که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سفرهای خود با نمایندگان جامعه مدنی ملاقات می‌کند. این موضوع در سفر به تهران نیز مدّ نظر بود و بخصوص برای خانم اشتون حایز اهمیت بود که در روز بین المللی زن در تهران با زنان نماینده جامعه مدنی ملاقات کند. به گفته مان انجام این گونه دیدارها با وزیر خارجه کشور میزبان مستقیما هماهنگ نمی‌شود .
این موضوع به اختصار در اولین جلسه ظریف و اشتون در وین مطرح شد و به گفته این سخنگو این یک سوءتفاهم بوده است. ظریف در تهران به خاطر دیدار اشتون با زنان مبارز از جمله نرگس محمدی و گوهر عشقی مادر ستار بهشتی مورد انتقاد برخی نمایندگان مجلس قرار گرفته بود و چنین گمانه‌زنی می‌شود که ظریف برای خواباندن سر و صداها با تصمیمی مصلحت‌آمیز از حضور در ضیافت شامی که وزیر خارجه اتریش به افتخار او و بارونس اشتون ترتیب داده بود خودداری کرد. جالب است که همراه با این تصمیم مصلحت‌آمیز، وزیر خارجه جمهوری اسلامی شکل و شمایل ریش خود را نیز از نوع پروفسوری به ریش معمولی تغییر داده که به گفته برخی از ناظران در وین اقدام تاکتیکی دیگری برای خاموش ساختن مخالفان تندروی وی است!
