بیژن فرهودی – مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای گروه پنج بعلاوه یک در مورد آینده برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بعد از ظهر امروز به وقت محلی در وین پایان یافت بی آنکه طرفین بتوانند در مهلت مقرر یعنی ۲۴ نوامبر به توافق جامع نهایی دست یابند.
در آخرین روز مذاکرات، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا، دیدارهایی دو به دو با همتایان خود از کشورهای پنج بعلاوه یک داشت و آنگاه با محمدجواد ظریف به گفتگو نشست و به دنبال آن نشست همگانی هیئت نمایندگی ایران با نمایندگان کشورهای پنج بعلاوه یک با حضور وزیران خارجه این هفت کشور تشکیل شد.
اما تمام این دیدارها و رایزنی‌ها نتوانست موانع موجود بر سر راه توافق جامع نهایی را برطرف سازد. ظاهرا در جلسه امروز کری با ظریف بوده است که طرفین در مورد تمدید مهلت حصول توافق نهایی به گفتگو پرداختند. پیش از این آمریکا و ایران تأکید می‌کردند که اصلا صحبت تمدید در کار نیست و تمرکزشان تنها بر حصول توافق نهایی است.
دو مانع اصلی سدّ راه توافق نهایی در رابطه با حجم برنامه غنی‌سازی اورانیوم و چگونگی رفع تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی است. به گفته دیپلمات‌های غربی با پایان مهلت مقرر ۲۴ نوامبر، اکثریت طرفین تاریخ اول مارس ۲۰۱۵ را به عنوان مهلت جدید برای دستیابی به توافق در مورد چارچوب سیاسی معامله نهایی تعیین کرده‌اند و تاریخ اول ژوییه ۲۰۱۵ نیز آخرین مهلت برای توافق در مورد جزییات معامله هسته‌ای برای تهیه و تنظیم ضمائم توافق‌نامه خواهد بود.
به گفته یک دیپلمات غربی، هفت کشور حاضر در تازه‌ترین دور مذاکرات در وین که از روز ۱۸ نوامبر آغاز شد، قرار است بیانیه‌ای منتشر سازند و در آن به پیشرفت خوب گفتگوها اشاره کرده و اعلام کنند که مذاکرات در سطوحی پایین‌تر از وزیران امور خارجه طی هفته آینده ادامه خواهد یافت.
اگرچه جان کری و جواد ظریف بسیار امیدوار بودند که مذاکرات را به نتیجه مطلوب یعنی عقد توافق‌نامه جامع نهایی برسانند ولی از تقریبا دو هفته پیش که رییس جمهوری آمریکا از وجود شکاف‌های عمیق در مواضع طرفین و امکان نرسیدن به توافق نهایی تا ۲۴ نوامبر صحبت کرد، بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند که مذاکرات وین بدون نتیجه به پایان خواهد رسید.
فیلیپ هموند وزیر خارجه بریتانیا روز پنج‌شنبه گذشته گفته بود که بعید به نظر می‌رسد بتوان یک توافق جامع هسته‌ای را تا روز دوشنبه نهایی کرد. در عین حال، یک سال پیش، در دور اول مذاکرات تا ۱۰ تیرماه ۱۳۹۲، توافق‌نامه مقدماتی ایران و کشورهای پنج بعلاوه یک در ژنو به امضا رسید و طی آن ایران در ازای کاهش جزیی تحریم‌ها ملزم به متوقف ساختن بخش‌هایی از فعالیت‌های حساس هسته‌ای به ویژه در زمینه غنی‌سازی اورانیوم شد. بی‌نتیجه بودن مذاکرات اخیر در وین تأثیری در آن توافق که به توافق ژنو معروف شد نخواهد داشت و آن همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند.
هیئت ایرانی انتظار داشت که کشورهای پنج بعلاوه یک با آزادی دارایی‌های بلوکه شده ایران موافقت کنند اما به گفته یک منبع غربی، این تقاضا پذیرفته نشد. با این حال، خبرگزاری ایسنا از قول یک منبع ایرانی گزارش داد که ترتیبات آزادی دارایی‌های بلوکه شده ایران بر اساس برنامه اقدام مشترک مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مقدار این دارایی بلوکه شده در خارج کشور به بیش از صد میلیارد دلار بالغ می‌شود و حکومت اسلامی برای تأمین هزینه‌های روزافزون خود از جمله پرداخت حقوق نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی خود به آن نیاز مبرم دارد.
