واکنش عمومی در ایران به تمدید هفت ماهه مذاکرات اتمی در وین

کیهان آنلاین – ۶ آذر ۹۳ – تمدید هفت ماهه مذاکرات اتمی میان هیئت نمایندگی ایران و کشورهای ۱+۵ واکنش‌های مختلفی در داخل ایران به همراه داشت. دولت و رسانه و هواداران آن تمدید مذاکرات و کاهش تدریجی تحریم‌ها را یک دستاورد بزرگ دانستند، جریان‌های محافظه‌کار و دست راستی‌های نزدیک به حکومت از آن به عنوان یک عقب‌نشینی و شکست در برابر «نظام سلطه» نام بردند و دسته‌ای دیگر نیز معتقدند نتیجه مذاکرات هر چه باشد چیزی عاید مردم نخواهد شد و نفعی برای دموکراسی ندارد.

 با این حال در کشوری که از رسانه آزاد خبری نیست سایت “آی‌پُز” از معدود مراکز نظرسنجی ایران مدعی شده که  ۸۶ درصد از ۶۰۰ حجم نمونه که در نظرسنجی آن شرکت کرده‌اند و در مناطق شهری و روستایی سراسر ایران با نمونه‌گیری تصادفی و تلفنی نتخاب شده‌اند موافق توافق هسته‌ای هستند.

سایت نیمه خصوصی “عصر ایران” نیز بعد از پایان دور اخیر مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ در وین که به تمدید توافق ژنو تا تیرماه ۱۳۹۴ منجر شد در یک نظرسنجی از کاربران خود درباره عملکرد تیم مذاکره‌کننده سئوال کرد که از حدود ۳۷ هزار تن ۵۳٫۵۳ درصد نتیجه مذاکرات را عالی ، ۲۷٫۰۵ خوب ، ۱۰٫۵۵ متوسط و ۸٫۸۷ نتیجه مذاکرات وین را ضعیف دانستند.

واکنش کاربران سایت‌های اجتماعی نظیر فیس بوک و توئیتر و کاربران اپلیکیشن‌هایی چون وایبر، لاین و تلگرام  اما متفاوت بود و نظرات مختلف و گاه شفاف‌تری ارائه دادند که شامل سه دیدگاه اصلی می‌شود:

نخست آن دسته کاربران که تمدید مذاکرات را مثبت ارزیابی می کنند و به آینده امیدوارند.

دوم آنهایی که تمدید مذاکرات را به نفع جمهوری اسلامی ارزیابی می‌کنند و معتقدند سودی به حال مردم نخواهد داشت.

سوم، آنهایی که تمدید را به ضرر ایران می‌دانند. دسته سوم متشکل از تندروها و محافظه‌کارانی هستند که به سمت جریان‌های دست راستی و مذهبی حکومت گرایش دارند و معتقدند تمدید مذاکرات در شرایطی رخ داده که ایران باج‌های بزرگی به غرب داده است.

پشتیبان این طرز تفکر روزنامه‌هایی چون کیهان جوان و رسالت هستند که یا به ولایت فقیه نزدیک‌اند و یا سپاه و احزاب سنتی اصول‌گرا. برای نمونه، حسین شریعتمداری در سرمقاله کیهان تهران (چهارشنبه ۵ آذرماه) در واکنش به نتیجه مذاکرات وین نوشت: “امتیازات نقدی که داده‌ایم و وعده‌های نسیه‌ای که گرفتیم”.

در روزهای گذشته و هم‌زمان با هفته بسیج بسیاری از فرماندهان عالی‌رتبه سپاه پاسداران و بسیج مواضع تندی علیه آمریکا اتخاذ کردند. سردار پاسدار سیدمسعود جزایری معاون ستاد کل نیروهای مسلح در نشست شورای قرارگاه جنگ نرم گفت که هر آنچه شیطان بزرگ وعده داده، در عمل پوچ بوده و کمترین اعتمادی به وعده‌های آمریکا نداریم.” سرلشکر محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه نیز در سخنانی در همایش طلایه‌داران اقتصاد مقاومتی گفت که «تسلیم شدن آمریکایی‌ها در برابر اقتدار نظام جمهوری اسلامی در رفتارهای سیاسی و نظامی و مذاکرات‌شان معلوم است»، و محمدرضا نقدی رییس بسیج هم گفت: “امروز بخش اعظم جریان نفت و گاز زیر پای سربازان امام خامنه‌ای است و این طور نیست که بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم که کسانی تحریم می‌کنند یا نه، به جهنم که موافقت نمی‌کنند و به جهنم که تحریم می‌کنند.” سردار نقدی اظهارتش را در همان همایش عنوان کرد که سردار جعفری یکی از سخنرانانش بود.

اما در کنار نهادهای حکومتی  و نظامی سه سازمان دیگر در ایران راوی مواضع حکومت در خصوص مذاکرات هستند که به عنوان بازوی فرهنگی- تبلیغاتی رژیم فعالیت می‌کنند: صدا و سیمای جمهوری اسلامی، شهرداری تهران و موسسه فرهنگی اوج (وابسته به قرارگاه خاتم سپاه) که ماجراهای نصب بیلبوردهای ضد آمریکایی آن هم در آستانه مذاکرات اتمی از طریق همین سازمان‌ها انجام می‌شود. این سه سازمان با بودجه‌های کلانی که دارند و با استفاده از امکانات عمومی نظیر رادیو و تلویزیون، مترو و خطوط اتوبوسرانی و همین طور بیلبوردهای تبلیغاتی در سطح شهر عملاَ قدرتمندترین بازوی تبلیغاتی حکومت هستند.

گرچه مدیران و کارمندان رده بالای این قبیل سازمان‌ها از بین خودی‌ها منصوب می‌شوند اما ده‌ها کارمند در میان آنها حضور دارند که حتی اگر نظر مخالفی داشته باشند هرگز حاضر نیستند هزینه انتقاد یا عدم همراهی در سازمان‌ محل کارشان را بپردازند. از این رو یک نظرسنجی واقعی و دانستن دیدگاه آنان به سادگی امکان‌پذیر نیست.

“ی-ش” یک دانشجوی ستاره‌دار در تهران به کیهان لندن می‌گوید: “با وجود اینکه بر هیچ کس پوشیده نیست که هرگونه تصمیم یا انعطاف در مذاکرات هسته‌ای به اذن آقای خامنه‌ای صورت می‌گیرد و وزارت خارجه فقط مجری است اما اصول‌گراها و جناح حکومتی تیم هسته‌ای را محکوم به مماشات و خیانت کردند این کار به نظرم دو علت دارد و آن این است که اولاَ بد و خوب مذاکرات در آینده هر چه باشد به گردن اصلاح‌طلبان و دولت بیفتد و بگویند که در برابر آمریکا کوتاه آمدند و دوم اینکه القا شود مذاکرات برخلاف میل رهبر است اما او به نظر دولت احترام می‌گذارد پس انسان دموکراتی است!”

هوادارن دولت حسن روحانی هم معتقدند، توافق چون نتیجه منفی نداشت بنابراین یک پیروزی قلمداد می‌شود و باید از دولت و تیم هسته‌ای دفاع کرد چون تاثیر زیادی در انتخابات مجلس دهم خواهد داشت.

“د-چ” خبرنگار اقتصادی یکی از روزنامه های چاپ تهران نیز می‌گوید: “برای اینکه بگوییم نتیجه تمدید مذاکرات خوب بوده یا بد زود است. اگر این فرصت هفت ماهه منتهی به ثبات اقتصادی شود که به طور قطع شاخص‌های اقتصادی آن را نشان خواهد داد پس توافق خوبی بوده ولی اگر غیر از این باشد پس تاثیری هم نداشته است. در روزهای پس از تمدید مذاکرات بورس تهران به شدت افت شاخص داشته بسیاری از افراد که پیش‌بینی کردند توافق در سوم آذر صورت می‌گیرد در بورس سرمایه‌گذاری کردند به امید سود بیشتر اما نشد. از طرفی در بازار سکه و ارز هم آنقدر تاثیر گذار نبود. ولی خیلی‌ها هم منتظر بودند تا در صورت توافق در ایران سرمایه‌گذاری کنند که با معلق شدن نتیجه آن دچار تردید شدند.”