برزو فارسی- بیستم شهریور در ایران مصادف با «روز ملی مبارزه با خشونت علیه حیوانات» بود. مناسبت این روز به حدود پنج سال پیش باز میگردد.
تابستان سال ۱۳۹۰ در کوههای سمیرم استان اصفهان دو شکارچی، بیرحمانه یک خرس ماده و دو تولهاش را سلاخی کردند، در حالی که شکم تولهخرسها زنده زنده پاره شده بود به آغوش مادر غرق در خون خود پناه میبردند. پخش تصاویر این جنایت، برای اولین بار اعتراض عمومی در واکنش به خشونت علیه حیوانات را در پی داشت. در نهایت با پیگیری سازمانهای مدافع حقوق حیوانات و سازمان محیط زیست، دادگاه این دو متهم در شرایطی که یکی از آنان فراری بود و دیگری به قید وثیقه آزاد، برگزار شد. گرچه دادخواست سازمان محیط زیست برای آنان اشد مجازات را تقاضا کرده بود در نهایت متهمان به ۱۸ ماه حبس محکوم شدند.
در ایران آزار و اذیت حیوانات سابقه طولانی دارد، به خصوص با گسترش شبکههای اجتماعی انتشار تصاویر مربوط به حیوانآزاری در فضای مجازی بیشتر دامنهی این خشونتها را نشان داد. از ضرب و شتم و کُشتی گرفتن با الاغ و قاطر گرفته، پرتاب سنگ به یک آهوی باردار در باغ وحش که منجر به فوت این حیوان شد و یا سلاخی یک پلنگ به دست «پژمان پلنگکش» و بریدن گوش و دم توله سگ توسط نگهبان تنها بخشی از این واقعیت دردناک است که در همین چند سال و چند ماه اخیر عکس و فیلم آنها منتشر شد.
اما موضوعی که در آزار و اذیت حیوانات کمتر به آن پرداخته شده ولی آمار بالایی دارد تجاوز جنسی و مقاربت با انواع و اقسام دام و طیور است. در روزهای گذشته تصویری در فضای مجازی منتشر شده که نمایی از عمق فاجعه بود. در این شرایط جایگاه حقوق حیوانات و احکام دینی و مربوط به آزار چه میگوید؟
دیدگاه آیتالله خمینی و خامنهای در خصوص مقاربت با حیوانات
شفافترین احکام شرع اسلام برای نزدیکی با حیوانات در توضیحالمسائل آیتالله خمینی در سه بند ذکر شده است.
اگر کسی حیوانی را وطی کند (نزدیکی با حیوان داشته باشد) و منی از او بیرون آید غسل تنها کافی است و اگر منی بیرون نیاید چنانچه پیش از وطی وضو داشته باشد باز هم غسل تنها کافی است و اگر وضو نداشته باشد، احتیاط واجب است که غسل کند و وضو بگیرد (مسأله ۳۵۱).
اگر کسی با اسب و الاغ و قاطر وطی کند گوشت آنها حرام میشود و باید آنها را از شهر بیرون ببرند و در جای دیگر بفروشند (مسأله ۲۶۳۱).
اگر کسی با گاو و گوسفند و شتر نزدیکی کند بول و سرگین (ادرار) آنها نجس میشود و باید بدون آنکه تاخیری بیفتد آن حیوان را بکشند و بسوزانند (مسأله ۲۶۳۲).
۲۷ فروردین سال ۱۳۹۰ در سایت «مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی» گروهی از شهروندان در خصوص «مرغ زناکار» طرح سوال کرده بودند که این مرکز از رهبر ایران در خصوص آن استفتاء شده بود. آیتالله خامنهای پاسخ داده خوردن گوشت چنین مرغی اشکال ندارد و حلال است! اما آیتالله خمینی در این باره گفته «اگر منظور شما از مرغ زناکار آن باشد که خدای نکرده انسان با مرغ نزدیکی کرده باشد و دخول در مرغ صورت گرفته باشد، در این صورت خوردن گوشت مرغ حرام میشود.»
به طور مشخص تجاوز جنسی به حیوانات نه تنها هیچ مجازاتی از سوی دادگاه شرع برای متجاوز ندارد بلکه به قیمت ذبح و سوزاندن حیوان تمام میشود.
ماده ۶۸۰ قانون مجازات اسلامی نیز تنها ماده در خصوص حیوانات است که آن هم مربوط به شکار است، یعنی اگر فردی به شکارگاه مراجعه کرده و حیوان حلالگوشتی را شکار کند مشمول این ماده میشود؛ اما درباره خشونت علیه حیوانات یا آزار و اذیت حیوانات خلاء قانونی وجود دارد.
در چنین شرایطی نهادهای انتظامی با حکم حکومتی از بزرگترین مروجان اذیت و آزار حیوانات هستند. از ممنوعیت ورود سگ به اماکن عمومی مثل پارکها تا سگکشیهای سازمان یافته توسط اسلحه و آمپولهای کُشنده. بارها نیز تجمعات شهروندان در حمایت از حقوق حیوانات یا اعتراض به آزار و اذیت آنها از جمله اعتراض به سگکشیها با برخورد نیروی انتظامی مواجه شده است.
با این وجود در سالهای اخیر با اطلاعرسانیهایی که از طریق سازمانهای زیست محیطی و انجمنهای مدافع حقوق حیوانات صورت گرفته حساسیت اجتماعی به این موضوع بیشتر از گذشته شده است.
در تهران به مناسبت «روز ملی مبارزه با خشونت علیه حیوانات» دومین نشست تخصصی حقوق حیوانات با موضوع «دغدغههای حقوق حیوانات در ایران و لزوم جرمانگاری حیوانآزاری» با حضور چند انجمن و NGO برگزار شد. همچنین سازمان محفاظت از محیط زسیت و «انجمن یوزپلنگ ایرانی» نیز اقدام به برگزاری چند جلسه اطلاعرسانی و طرح برای حفاظت از گونههای نادر حیوانات برگزار کردند. اینها شاید کورسوی امیدی باشد تا روند حساستر شدن جامعه نسبت به زیست حیوانات تسریع شود و گسترش یابد.