دختران کوچکی که عروس میشوند و پسران نوجوانی که سبیل آنها هنوز سبز نشده داماد میشوند و زیر سن قانونی در حالی که هنوز اخلاق و رفتار کودکانه دارند مجبورند به جای درس و مدرسه، بچه بزرگ کنند و به همین دلیل زندگی زناشویی اغلب آنها دوام نمیآورد.
کامیل احمدی مردمشناس و پژوهشگر تحقیق مفصلی در زمینه ازدواج زود هنگام در مناطق مختلف ایران انجام داده است. در گزارش او میخوانیم ازدواجهای کودکانه بیشتر در استانهای خراسان، آذربایجان، خوزستان، سیستان و بلوچستان، اصفهان و هرمزگان اتفاق میافتد و عواملی مانند قدرت، سنتها، ناهنجاریهای اجتماعی، کمسوادی و بیسوادی در آن دخیل هستند.
در این پژوهش یادآوری شده که پیش از انقلاب براساس قانون مدنی مصوب ۱۳۵۳ سن بلوغ و حداقل سن ازدواج برای دخترها و پسرها ۱۸ سال بود در حالی که در سال ۱۳۹۰ نزدیک به ۴۹ هزار دخترانی که در سنین بین ۱۰ تا ۱۴ ازدواج کردهاند دارای یک فرزند بودهاند؛ ضمن آنکه در همان سال ۳۷۰ هزار ازدواج زیر سن قانونی در ایران اتفاق افتاده بود و بدتر از آن اینکه متأسفانه مانند کشورهای سومالی، ملاوی و جیبوتی، در استانهای آذربایجان و هرمزگان ختنه دختران خردسال همچنان رواج دارد. چندهمسری هم که مورد تأیید آخوندهای محلی است در خیلی از نقاط کشور دیده میشود.
در این گزارش میخوانیم آمار مرگ دخترانی که زیر ۲۰ سال زایمان کردهاند ۵۰ درصد بالاتر از دیگر مادران بوده و ۷۰ درصد از این نوع نوزادان اندکی بعد از تولد فوت میکنند و یا مادر مجبور به سقط جنین میشود.
تحقیقات «کامل» نشان داده تعداد ازدواجهای زودهنگام در ایران در واقعیت خیلی بیشتر از آن است که رسما اعلام میشود چون بسیاری از این ازدواجها در روستاهای کوچک دورافتاده صورت میگیرد که ثبت نمیشود و نکته غمانگیز این است که نوجوانانی که سرگرم تحصیل نبودهاند همگی آنها دلیل اصلی ترک تحصیل را ازدواج زودهنگام دانستهاند.
همچنین نزدیک به ۷۸ درصد از اینگونه ازدواجها توسط یک میانجی یا واسطه ترتیب داده شده است. حدود ۵۰ درصد از پسرها هنگام تولد نخستین فرزند خود ۱۷ سال داشتهاند و عجیب اینجاست ۳۰ درصد دامادهای نوجوان در استانهای هرمزگان و اصفهان نمیدانستند با چه کسی قرار است پای سفره عقد بنشینند.
موضوع تأسفآور و یا شاید هم خندهدار این گزارش این است که در برخی از روستاها و شهرهای آذربایجان وقتی دختر و پسر چند ماهه هستند و یا حتی به صورت جنین در شکم مادر زندگی میکنند با یکدیگر نامزد میشوند. در این گزارش از یکی از این دامادها که قرار است نام او حسن باشد یاد شده است. ۲۰ درصد از دختران و پسران زیر سن حتی در مراسم ازدواج خود حضور ندارند. در این گزارش همچنین میخوانیم که در بعضی مناطق، مرگ و میر مادران کم سن بیش از نوزادان است. ضمنا یکی از دلایل ازدواجهای زودهنگام در استان خراسان موضوع مالکیت آب است.
