احمد رأفت- مسکو در این روزها میزبان کنفرانس کردها است.
خبرگزاری روسی اسپوتنیک مینویسد احزاب کردی از چهارپاره کردستان در کنفرانسی که در مسکو برگزار میشود حضور خواهند داشت. گویا قرار است که رهبران این احزاب در خاتمه این کنفرانس با رئیس جمهوری روسیه ولادیمیر پوتین نیز دیداری داشته باشند.

در تماسی که کیهان لندن با رهبران سه حزب اصلی کردهای ایرانی، یعنی «حزب دمکرات کردستان ایران»، «حزب کومله کردستان ایران» و «حزب دمکرات کردستان» گرفت، مشخص شد که هیچ کدام از این احزاب در این کنفرانس حضور نخواهند داشت و اصلا به این نشست دعوت نشدهاند. گویا تنها تشکل کرد ایرانی که به مسکو سفر کرده است، «حزب حیات آزاد کردستان» یا «پژاک» است که شاخه بومی «حزب کارگران کردستان» ترکیه یا «پکک» به حساب میآید.
حزب دمکرات کردستان عراق که رهبری آن با رئیس اقلیم کردستان عراق، مسعود بارزانی است نیز در بیانیهای رسمی حضور خود در مسکو برای شرکت در این نشست را تکذیب کرده است. تنها احزابی که در کنفرانس مسکو حضور خواهند داشت، علاوه بر «پکک» و «پید»، یکی از احزاب کردهای سوریه، «حزب دمکراتیک خلقهای ترکیه» است، که البته بسیاری از رهبران آن از ماهها پیش در زندان بسر میبرند. برخی از نمایندگان این حزب در پارلمان ترکیه که در خارج از کشور بسر میبرند چون عثمان بایدمیر، شهردار سابق دیاربکر، در مسکو حضور خواهند داشت.
بررسی اوضاع خاورمیانه، آخرین تحولات در سوریه و نقس کردها در آینده، از جمله مسائلی هستند که در دستور کار این کنفرانس قرار دارد. در ابتدا قرار بود کنفرانس مشابهی با حضور تمام احزاب کرد از چهارپاره کردستان در اقلیم کردستان عراق برگزار شود، ولی اختلاف نظر بین احزاب کرد ایرانی و عراقی از سویی و احزاب کردی که اقمار «پپک» بهحساب میآیند مانع تشکیل این چنین نشستی شد.

در گذشته «پکک» نشستهای مشابهی را در برخی از کشورهای اروپایی برگزار کرده بود، که احزاب سنتی کردهای ایران در هیچ کدام از آنها حضور پیدا نکردند. برگزاری این کنفرانس در مسکو البته از اهمیت بیشتری برخوردار است. روسیه مدتها است تلاش دارد خلأیی را که آمریکا در منطقه به وجود آورده است پر کند و در این راه تا حدی نیز موفق بوده است. هدف استراتژی جدید روسیه در خاورمیانه، در این مرحله، منزوی ساختن آمریکا و متحدیناش در جنگ سوریه است. استراتژیای که میتوان گفت تا کنون موفق بوده است. ولادیمیر پوتین توانست ترکیه را که متحد آمریکا و کشورهای عربی در جنگ سوریه بود، وارد مثلثی کند که دو ضلع دیگر آن را روسیه و ایران تشکیل میدهند. کنفرانس «آستانه» برای آتشبس در سوریه که هفته آخر ژانویه در پایتخت قرقیزستان برگزار شد، اولین گام موفقیتآمیز این استراتژی بود. کنفرانس بعدی «آستانه» قرار است بلافاصله پس از نشست مسکو برگزار شود.
کنفرانس کردها در مسکو، که در آن عمده نیروهای کرد سوری حضور دارند میتواند گام دیگری در همین جهت باشد. روسیه به کردهای سوریه در ازای همکاری آنها در مبارزه با داعش و عدم درگیر شدن با نیروهای طرفدار بشار اسد، قول تشکیل منطقهای خودمختار را داده است. البته حضور نیروهای کرد سوری و ترک، که دولت ترکیه آنها را «تروریست» مینامد، و صحبت از خودمختاری برای کردها در مناطق هممرز با ترکیه، میتواند بر روابط مسکو با آنکارا سایه بیاندازد. منابع مطلع به کیهان لندن میگویند که گفتگوهایی در این رابطه بین دو کشور انجام گرفته است، و ترکها ضمانتهایی از مسکو دریافت کردهاند. در گذشته روسیه بارها خواهان حضور کردهای سوریه در مذاکرات صلح سوریه که در ژنو برگزار میشود شده بود، ولی پس از مخالفت ترکیه با حضور این احزاب، مجبور به عقبنشینی شد.
در صورتی که روسیه بتواند همکاریاش با کردهای سوریه را به نوعی گسترش دهد که با مقاومت فعال دولت ترکیه مواجه نشود، میتوان از پیروزی جدیدی برای مسکو در صحنه سیاسی خاورمیانه صحبت کرد. از جانب دیگر عدم دعوت از احزاب کرد ایرانی به کنفرانس مسکو، حکایت از اهمیتی دارد که روسیه برای روابط تنگاتنگ خود با با جمهوری اسلامی ایران قائل است. اگر مسکو حاضر است با میزبانی از نمایندگان حزب کارگران کردستان ترکیه، ریسک تیره شدن روابط با آنکارا را پذیرا باشد، به هیچ وجه نمیخواهد با دعوت از احزاب کرد ایرانی باعث واکنش منفی مقامات جمهوری اسلامی بشود. نزدیکی و همسویی مسکو با تهران نقش مهمی در استراتژی جامع روسیه ایفا میکند. در حال حاضر یکی از مهمترین کارتهایی که روسیه در بازی با غرب و به ویژه دولت جدید آمریکا در دست دارد، ایران است. ولادیمیر پوتین نمیتواند در این لحظات حساس که هنوز سیاستهای آینده کاخ سفید در قبال روسیه روشن نیست، تنها کارتی را که برای معامله با آمریکا در اختیار دارد بسوزاند.