در روزهای گذشته شرکت سایپا از توقف تولید کیا سراتو به دلیل شرایط تحریمی خبر داد. این خبر در حالی مورد توجه قرار گرفت که پیشتر تولید سوزوکی گراند ویتارا، برلیانس و سیتروئن C۳ نیز متوقف شده بود.
فعالان صنعت اتومبیل می‌گویند ذخیره قطعات محصولات مونتاژی نیز به تدریج رو به پایان است و شرکت‌های اتومبیل‌سازی مجبورند این ماشین‌ها را از آمار تولید خود حذف کنند.
جالب اینجاست که سال گذشته و با اعلام خبر خروج ایالات متحده از برجام و بازگشت تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، شرکت‌های اروپایی چون پژو ایران را ترک کردند و شرکت‌های اتومبیل‌سازی چینی این موقعیت را فرصتی طلایی برای خود ارزیابی کردند. به نظر می‌رسد این شرکت‌ها که تلاش داشتند جایگزین برندهای اروپایی در بازار پرمصرف ایران شوند نیز در برابر تحریم‌های ایالات متحده تسلیم شدند. فشار تحریم‌ها آنقدر جدی است که محصولات شرکت چینی برلیانس در ردیف‌های بالای لیست محصولاتی که پیش از یک سالگی تحریم‌ها، تولیدشان در ایران متوقف شده قرار دارند.
چند روز پیش شرکت سایپا بطور رسمی خبر توقف تولید کیا سراتو را به‌دلیل قطع ارسال قطعات از شرکت مادر، کیاموتورز کره جنوبی، اعلام کرد. با اینهمه کاهش تولید و یا توقف تولید برخی از مدل‌های اتومبیل در ایران از مدت‌ها پیش آغاز شده بود. شرکت‌های اتومبیل‌سازی خارجی از هراس جریمه شدن توسط ایالات متحده آمریکا، پس از صدور فرمان خروج ایالات متحده از برجام یکی پس از دیگری ایران را ترک و ارسال قطعات به ایران را متوقف کردند. اگر چه تولید برخی اتومبیل‌ها پس از تحریم نیز به‌دلیل ذخیره‌سازی قطعات و در فاصله زمانی سه ماهه خروج آمریکا از برجام و آغاز رسمی تحریم، تا چند ماه ادامه داشت، اما در نهایت با پایان ذخایر مورد نظر، تولید آنها یک به یک متوقف شد.
ویتارا یکی از اتومبیل‌هایی که پیش از کیا سراتو تولید آن متوقف شد، در سایت خراسان «ایران‌خودرو« و تحت لیسانس سوزوکی موتورز ژاپن مونتاژ می‌شد و در تیرماه امسال با «ایران‌خودرو»یی‌ها وداع کرد. آمار «ایران‌خودرو» نشان می‌دهد حتی یک دستگاه ویتارا نیز در تیر سال‌جاری مونتاژ نشده است.
در سایپا نیز سیتروئن C۳ مدتی کوتاه میهمان سایت کاشان این شرکت بود و تنها ۲ هزار دستگاه از آن مونتاژ شد. این اتومبیل جزو محصولات پسابرجامی به شمار می‌رود که مونتاژ آن در قرارداد همکاری مشترک شرکت ایرانی سایپا و سیتروئن پیش‌بینی شد. شرکت سایپا ۲ هزار دستگاه از این اتومبیل را پیش‌فروش و ظاهرا به همین میزان نیز مونتاژ کردند. در نهایت با اتمام ذخایر قطعات، مونتاژ سیتروئن C۳ هم متوقف شد.
برلیانس هم یکی دیگر از اتومبیل‌هایی بود که تولید آن در «پارس‌خودرو» متوقف شد و نشان داد شرکت‌های چینی هم در ایران ماندگار نیستند.
به این ترتیب، گزارش‌ها نشان می‌دهد چند محصول دیگر نیز در صف توقف تولید قرار گرفته‌اند، از جمله خانواده رنو! شرکت فرانسوی رنو رسما از ترک ایران و توقف ارسال قطعات به «ایران‌خودرو» و «پارس‌خودرو» خبر داده و بنابراین تا چندی دیگر، تولید تندر-۹۰ و ساندرو و پارس‌تندر نیز متوقف خواهد شد.
البته برخی مقامات در ایران تلاش دارند احتمال ادامه تولید این اتومبیل‌ها را تقویت کنند اما بعید به‌نظر می‌رسد بدون حضور و مجوز رنو، تولید تندر و ساندرو و پارس‌تندر ادامه یابد.
از سوی دیگر توقف تولید برلیانس و همراهی چینی‌ها با تحریم‌های ایالات متحده، تردیدهایی برای ادامه تولید برخی محصولات چینی مانند دانگ فنگ، هایما، آریو و چانگان را نیز ایجاد کرده است.
البته پیشتر هم خبرهایی درباره کاهش تولید اتومبیل در ایران منتشر شده بود. برای نمونه گزارش میزان تولید اتومبیل در فروردین‌ماه سال جاری نشان می‌دهد که تولید اتومبیل در مجموع با کاهش قابل توجهی روبرو شده بود و در مجموع تولید ۱۸ مدل اتومبیل نسبت به مدت مشابه در سال اخیر متوقف شد.
در این آمار تولید «ایران خودرو» در مقایسه با فروردین ۹۷ کاهش ۳۶٫۵ درصدی و تولید سایپا کاهش ۴۶٫۱ درصدی داشته است. علاوه بر این، آمارها نشان می‌دهد در فروردین ماه امسال تولید تندر ۹۰، وانت، آریو، تیبا دوگانه سوز، لیفان x60، جک J5 و تندر ۹۰ اتوماتیک به صفر رسیده بود. هر چند تولید برخی این اتومبیل‌ها دوباره اما با تعداد کمتری از سر گرفته شده ولی خداحافظی شرکت‌های اتومبیل‌سازی با ایران و قطع ارائه قطعات به شرکت‌های مونتاژ اتومبیل در ایران، احتمال توقف تولید اتومبیل‌های بیشتری را افزایش داده است.
این در حالیست که قیمت اتومبیل از سال گذشته تا کنون با افزایش دو تا سه برابری روبرو شده. از سوی دیگر بحران اقتصادی موجب کاهش شدید تقاضا برای اتومبیل شده و شرکت‌های اتومبیل‌سازی را با بحران اساسی و زیان انباشته‌ای کلان روبرو کرده است و دولت تصمیم گرفته سهام خود در شرکت‌های اتومبیل‌سازی سایپا و «ایران خودرو» را در بورس به فروش برساند.
مجموعه‌ی این شرایط اسفبار، صنعت اتومبیل‌سازی ایران را با آینده‌ای مبهم روبرو کرده است.
