گفتگوی امیرعبداللهیان و بورل در نیویورک؛ اختلافات بر سر «احیای برجام» و «سیاست‌های دولت بایدن»

وزیر خارجه جمهوری اسلامی سه‌شنبه ۲۱ سپتامبر (۳۱ شهریور) در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ملاقات کرد و گفت «با جدیت در حال بررسی سوابق مذاکراتی هستیم و دولت جدید مذاکرات را از سر خواهد گرفت.»

حسین امیرعبداللهیان عنوان کرد، «ملاک ما عمل طرف‌های مقابل است و نه اظهار نظر آنها… دولت جدید در حال مرور و مطالعه پرونده مذاکرات انجام شده است. نه اتلاف وقت می‌کند، نه رفتار غیرسازنده آمریکا را می‌پذیرد و نه کشور را معطل وعده‌های توخالی سابقه‌دار خواهد کرد.»

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران که بین شبه‌نظامیان منطقه به «دیپلمات مقاومت» مشهور است به بورل گفت، «متاسفانه رفتار و سیاست‌های دولت بایدن تا کنون در رابطه با ایران و برجام غیرسازنده بوده است. بایدن با وجود آنکه به صورت زبانی از سیاست‌های ترامپ انتقاد کرده اما در عمل در قبال ایران همان سیاست‌ها را دنبال می‌کند.»

امیرعبداللهیان در ادامه با تقدیر از پیگیری‌های بورل برای مذاکرات افزود: «اگر آمریکایی‌ها فکر می‌کنند با اعمال فشار علیه ایران نتیجه می‌گیرند صد درصد اشتباه می‌کنند… باید برداشتن تحریم‌های غیرقانونی را ببینیم.»

بورل نیز با اشاره به اینکه «شکست برجام و مذاکرات برای هیچ طرفی خوب نیست» تأکید کرد، «اتحادیه اروپا همواره از سیاست و اقدام مخرب ترامپ در خروج از برجام انتقاد کرده و در این خصوص شفاف بوده است ولی تصمیم دولت جدید آمریکا فصل نوینی برای حفظ و احیاء برجام ایجاد کرده است.»

https://kayhan.london/1398/11/16/%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7-%D8%AC%D9%88%D8%B2%D9%BE-%D8%A8%D9%88%D8%B1%D9%84-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85

اواسط بهمن ۱۳۹۸ وقتی محمدجواد ظریف هنوز وزیر خارجه جمهوری اسلامی بود، جوزپ بورل پس از بازگشت از سفری به تهران به صراحت گفت «توقف موشک‌‌پرانی و حمایت از شبه‌نظامیان و به رسمیت شناختن اسرائیل» از شروط کمک به جمهوری اسلامی ایران است.

مذاکرات اتمی که یک ماه پس از روی کار آمدن جو بایدن در وین از سر گرفته شد چند ماه است که متوقف شده آنهم نه با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی معروف به «قاضی مرگ» بلکه در دولت حسن روحانی و زمانی که غربی‌ها اصرار کردند باید علاوه بر مذاکرات اتمی مسائل مربوط به تهدیدات موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی نیز در این مذاکرات پیش برده شود. از آن زمان به بعد مقامات تهران ترجیح دادند با بهانه‌تراشی میز مذاکرات را ترک کنند.

آنچه اروپا و حتا دولت بایدن از جمهوری اسلامی می‌خواهند در عمل چندان تفاوتی با شروطی که مایک پمپئو سه سال قبل از این به عنوان ملزومات شروع مذاکره با ایران مطرح کرد ندارد.

حالا قرار است امیرعبداللهیان مذاکرات دوجانبه‌ای با وزرای خارجه سه قدرت اروپایی باقیمانده در برجام و همچنین مقامات چینی و روسی داشته باشد که علاوه بر برجام شامل مسائل منطقه از جمله وضعیت عراق و افغانستان و یمن نیز خواهد بود.

پیش از این سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه گفته بود مذاکرات وین در هفته‌های آتی از سر گرفته خواهد شد.

محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی نیز از آمریکا خواسته فوری تحریم‌ها را لغو کند و به برجام بازگردد. با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی معروف به «قاضی مرگ» دولت در دست جریانی افتاده که در زمان حسن روحانی مدام با هیاهو خواستار آتش زدن و  پاره کردن برجام بودند اما اکنون بر اساس همان چارچوبی که علی خامنه‌ای برای دولت‌های قبلی و مقاماتش ترسیم کرده بود، مقامات دولت سیزدهم نیز برای احیای برجام تلاش می‌کنند و با تکیه بر تحرکات «میدان» که مدتی است با آغاز شروع کار دولت رئیسی راکد مانده، در پی گرفتن امتیاز هستند. برخی تحلیلگران بر این نظر هستند که این خاموشی موقت شبه‌نظامیان پیام غیرمستقیم جمهوری اسلامی به دولت‌های غربی است تا بر سر میز مذاکره از برخی مسائل کوتاه بیایند. اما از طرف دیگر جمهوری اسلامی ثابت کرده به محض اینکه با لغو تحریم‌ها دوباره به منابع مالی دست پیدا کند، باز به گسترش سیاست‌های ماجراجویانه‌ و فرقه‌ای و ایدئولوژیک خود ادامه خواهد داد و برنامه‌های اتمی و موشکی را نیز پیش خواهد برد.

با اینهمه در نیویورک وزرای خارجه دولت‌های اروپایی به دنبال راهی برای راضی کردن جمهوری اسلامی جهت از سر گرفتن مذاکرت هستند. این در حالیست که در تهران حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی می‌گوید «ماموران «گروسی» جاسوسان سیا و موساد هستند!»

در عین حال، اینکه امیرعبداللهیان می‌گوید «سیاست دولت بایدن همان سیاست دولت ترامپ است» اما در مقابل بورل معتقد است «دولت بایدن فصل نوینی برای حفظ و احیاء برجام ایجاد کرده» عمق اختلافات میان جمهوری اسلامی و غربی‌ها را در مسیر احیای احتمالی برجام نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد هیچکدام از طرفین مهلت زیادی برای ادامه دادن به این بازی موش و گربه ندارند.

اینها همه در شرایطی است که اروپایی‌ها به امید واسطه‌‌گری برای احیای برجام در مذاکرات غیرمستقیم میان رژیم ایران و دولت بایدن در مذاکرات وین حاضر می‌شدند.