یک روز پس از تصویب طرح «صیانت» در کمیسیون ویژهای که در مجلس شورای اسلامی برای بررسی این طرح تشکیل شده بود و سپس اعلام ابطال آن، این مصوبه به صحن مجلس شورای اسلامی بازگشت. به گفته یکی از اعضای کمیسیون ویژه، بررسی این طرح تنها در ۱۰ دقیقه انجام شد و اعضای کمیسیون از ارائه نظرات کارشناسان مخالف جلوگیری کردند.
کمیسیون مشترک طرح صیانت در مجلس شورای اسلامی محدود ساختن اینترنت زیر عنوان «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی» را روز گذشته، چهارشنبه چهارم اسفند ۱۴۰۰ تصویب کرد. ساعاتی پس از تصویب اما بهزاد پورسید معاون قوانین مجلس شورای اسلامی در نامهای خطاب به رضا تقیپور رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح «صیانت» مصوبه این کمیسیون را باطل اعلام کرد.
در این نامه تأکید شده که علاوه بر نقض آییننامه داخلی مجلس، این رأیگیری درباره متنی متفاوت از طرح بارگذاری شده در سامانه قوانین، انجام شده است.
کاربران در شبکههای اجتماعی نیز اعتراضات گستردهای به تصویب این طرح در مجلس انجام دادند. هر چند در ایران سالهاست که سانسور و محدوسازی اینترنت ادامه دارد اما به نظر میرسد در درون جمهوری اسلامی برای قانونی کردن محدودیتهای اینترنتی و شبکههای اجتماعی اختلاف نظر وجود دارد.
روز گذشته پس از آنکه معاون قوانین مجلس این طرح را باطل اعلام کرد، رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح «صیانت» و مخاطب نامه معاون قوانین مجلس، احتمال ابطال مصوبه این کمیسیون را «شوخی بیمزه» و «شیطنت و خباثت رسانهای» خواند.
رضا تقیزاده اعلام کرده بود که ابطال رای کمیسیون امکانپذیر نیست و به صورت مکتوب نیز به نامه معاونت قوانین مجلس پاسخ خواهد داد.
در جلسه روز چهارشنبه مجلس نیز تعدادی از نمایندگان از جمله مهرداد گودرزوند چگینی، نماینده رودبار و و احد آزادیخواه، نماینده ملایر در تذکرهایی به مصوبه کمیسیون اعتراض کردند و خواستار بررسی این طرح در صحن علنی مجلس شدند.
به نظر میرسد رسمیت بخشیدن به «محدود ساختن اینترنت» در ایران و قانونی کردن سانسور و نظارت بر فعالیتهای مردم در شبکههای اجتماعی از سوی بخشی از مقامات جمهوری اسلامی به «صلاح نظام» ارزیابی نشده است. در همین رابطه ۱۶۰ نماینده مجلس شورای اسلامی خواستار بازگشت این طرح به صحن مجلس شورای اسلامی شدند. «طرح صیانت» نظام در برابر فضای مجازی پیش از این برای بررسی به کمیسیونی ویژه سپرده شده بود.
معینالدین سعیدی از جمله نمایندگان امضاکننده این نامه گفته «با توجه به دغدغههای جدی که در جامعه نسبت به این طرح وجود دارد و بسیاری از نمایندگان خواستار شفافیت بخشی در این طرح شدند، ۱۶۰ تن از نمایندگان بر اساس ماده ۱۶۷ آیین نامه داخلی مجلس از رئیس مجلس خواستند که این طرح از دستور کمیسیون مشترک خارج شود و دوباره در صحن علنی مورد بررسی قرار گیرد.»
همچنین ظهر پنجشنبه ۵ اسفند ۱۴۰۰ مجتبی توانگر نماینده مجلس شورای اسلامی در توییتی نوشت: «هیئت رئیسه مجلس نظر کارشناسی (نامه) معاون قوانین درباره مصوبه کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی (صیانت) را تأیید کرد.»
هیئت رئیسه #مجلس نظر کارشناسی(نامه) معاون قوانین درباره مصوبه کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی(#صیانت) را تایید کرد.
— مجتبی توانگر (@motavangar) February 24, 2022
نظامالدین موسوی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس نیز اعلام کرده که با پذیرش نظر معاونت قوانین، مصوبه کمیسیون ویژه لغو شده و بررسی طرح صیانت به پس از پایان بررسی بودجه ۱۴۰۱ موکول میشود.
غلامرضا نوری عضو کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت نیز در گفتگو با تجارت نیوز با اشاره به روندی که روز سهشنبه در روند کلی تصویب طرح صیانت در کمیسیون ویژه طی شد، گفت: تصویب طرح صیانت هم از نظر محتوایی و هم از نظر شکلی با ابهامات فراوانی روبه روست. در واقع معتقدم در روند تصویب طرحی که قرار است، نقشه راه قانونی فضای مجازی به عنوان یکی از کلیدی ترین موضوعات کشور را مشخص کند، رفتارهای غیر قانونی متعددی صورت گرفته است.
به گفته غلامرضا نوری طرح صیانت در یک جلسه ۱۰ دقیقهای تصویب شده است: «اساسا تصویب طرحی به این اندازه اهمیت که افکار عمومی ایرانیان، کاملا تحت الشعاع آن قرار دارد در یک جلسه کوتاه ۱۰ دقیقهای در زمان اوج بررسیهای بودجهای با هیچ منطقی سازگار نیست. از دوشنبه شب و قبل از تصویب طرح صیانت، برخی افراد و جریانات با اعمال فشار به نمایندگان تلاش میکردند به گونه ای فضاسازی کنند که طرح تصویب شود.»
سخنان غلامرضا نوری اختلافات جریانهای نظام را تأیید کرده است. او گفته که «برخی از حامیان طرح به دنبال آن هستند که جلوی اظهارات و انتقادات کارشناسی مخالفان طرح در مجلس، گرفته شود و این نمایندگان بایکوت شوند، اما با تلاش مخالفان این طرح نهایتا اکثریت نمایندگان نیز در مسیر پیگیری مطالبات مردم گام برخواهند داشت و طرح دوباره به صحن باز میگردد. ضمن اینکه، هیچ فرد یا جریان تمامیتخواهی قادر نخواهد بود، جلوی سخن گفتن نمایندگان مجلس را بگیرد.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزوده «کسانی که طرح صیانت را در ۱۰دقیقه تصویب میکنند محبوبیت مجلس در افکار عمومی را خدشهدار کرده و روی اعصاب و روان جامعه راه میروند. بیش از ۳ ماه است که بخشی از ذینفعان و مرکز پژوهشهای مجلس گزارش های خود در خصوص این طرح را به کمیسیون ویژه طرح صیانت ارائه کردهاند، اما هیئت رییسه کمیسیون، حتی یک جلسه یکساعته نیز برای بررسی این گزارشهای انتقادی برگزار نکردهاند.»
محمدسعید احدیان دستیار سیاسی و رسانهای محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در توئیتر نوشت: «خبر آقای سرافراز عضو شورای عالی مجازی از نظر این شورا درباره طرح صیانت: «در شورا گفته شد که شورا بالاترین مرجع تصمیمگیری در خصوص فضای مجازی است و هر طرح و پیشنهادی در ابتدا باید به این شورا ارائه شود و اگر نیاز به قانون داشت در مجلس مطرح شود این ایرادی است که معاونت قوانین مجلس نیز به مصوبه کمیسیون طرح صیانت، گرفته است.» رعایت این تصمیم همه حرف ما است. تمام.»
یکروز پس از تصویب عجولانه طرح «صیانت» که بر اساس توصیههای علی خامنهای با ۱۸ رأی موافق در برابر تنها یک رأی مخالف در کمیسیون ویژه بررسی این طرح انجام شد، به نظر میرسد نمایندگان موافق کمکم عقبنشینی میکنند. بیژن نوباوه وطن دبیر این کمیسیون ظهر پنجشنبه اعلام کرده که «از بازگشت طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی به صحن مجلس استقبال میکنیم.»
بیژن نوباوه وطن البته همچنان به قانونی بودن مصوبه این کمیسیون اصرار دارد و توضیح داده که «بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی و با موافقت حدود ۲۰۰ نفر از نمایندگان بنا شد تا طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی در کمیسیون مشترک مورد رسیدگی قرار گیرد و پس از تصویب طبق این اصل قانون اساسی بدون رسیدگی در صحن به شورای نگهبان ارسال شود.»
https://kayhan.london/1400/12/04/%d8%b7%d8%b1%d8%ad-%d8%b5%db%8c%d8%a7%d9%86%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%db%8c%da%a9%d8%b1%d9%88%d8%b2-%d9%87%d9%85-%d8%aa%d8%b5%d9%88%db%8c%d8%a8-%d9%87%d9%85-%d8%a8%d8%a7%d8%b7%d9%84-%d8%a7%d8%b9
طرح موسوم به «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» که به «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی» تغییر نام داده است، با هدف محدودسازی اینترنت در ایران و افزایش نظارت نهادهای نظامی بر پنههی اینترنت در ایران تنظیم شده و درواقع «طرح صیانت از نظام در برابر فضای مجازی» و حق آزادی بیان شهروندان است!
بر اساس متن منتشر شده درباره این طرح، در صورت قانونی و اجرایی شدن آن، «همه دادهها نیز ضبط و نگهداری خواهند شد» و طبق این طرح، «ذخیرهسازی و پردازش دادههای کاربران ایرانی مطابق مصوبات شورا و ضوابط و مقررات مربوط» به عنوان یک قانون به اجرا درخواهد آمد.
همچنین ایجاد و نگهداری و بهرهبرداری از گذرگاههای مرزی اینترنتی از سوی بخش خصوصی و غیردولتی بعد از لازمالاجراشدن این قانون ممنوع شود و این امر به نظامیان سپرده خواهد شد. جایگزینی برخی اپلیکیشنها نیز از جمله اهداف این طرح است.
در سالهای گذشته بارها علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی بطور مستقیم و غیرمستقیم از شبکههای اجتماعی و گردش اطلاعات که در اینترنت در جریان است انتقاد کرد و فضای مجازی در ایران را «ول و رها» خواند. او همچنین خواهان کنترل اینترنت در ایران شده است.
تعیین سرنوشت طرح صیانت هرچند در دوران دولت ابراهیم رئیسی و از سوی نمایندگان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی معروف به «مجلس انقلابی» مورد بررسی قرار میگیرد اما بنای زیرساختهای محدود ساختن اینترنت در دولت اصلاحطلب حسن روحانی انجام شد. خاموشی بیش از ۱۰ روزه اینترنت ایران همزمان با اعتراضات آبان ۹۸ از جمله نتایج عملکرد محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت روحانی بود که اصلاحطلبان او را «وزیر جوان» خطاب میکردند. در آن اعتراضات در حالی طی سه روز هزاران تن کشته و زخمی و مفقود و دستگیر شدند که اینترنت در سراسر کشور بیش از یک هفته قطع شده بود.