ترک اعتیاد و بازپروری؛ بستری برای قاچاق دارو و سودهای میلیاردی؟!

انتشار اخباری مبنی بر کشته شدن یک ورزشکار ملی‌پوش در مرکز ترک اعتیاد، لغو سهمیه دارویی برخی از این مراکز و تعطیلی مراکز خصوصی مثل «خانه خورشید» نگرانی مردم را از فرصت زندگی در یک جامعه نسبتا سالم دوچندان کرده است.

گستره‌ی اعتیاد میان جوان و نوجوانان تا جایی پیشرفته که نه فقط در محله‌های ضعیف از نظر اقتصادی بلکه در مناطق به اصطلاح بالای شهر هم مدارس و بسیاری از مکان‌های فرهنگی، پایگاهی بی‌دردسر برای رد و بدل مواد مخدر جدید شده‌اند.

به همین خاطر اغلب خانواده‌ها زمانی متوجه اعتیاد فرزند یا سایر اعضای خانواده می‌شوند که نیاز مراجعه به مراکز ترک اعتیاد ضروری شده است. از مراکز ترک اعتیاد اما مانند همیشه خبرهای خوبی به گوش نمی‌رسد. برخی استان‌های مختلف کشور از نظر کنترل و نظارت بسیار ضعیف عمل کرده و این کم‌کاری پیامدهای بسیار بدی به دنبال داشته است.

غلامحسین دلبری معاون پیشگیری بهزیستی خراسان رضوی به تازگی به بازرسی سرزده و ضربتی از مراکز ترک اعتیاد این استان اشاره کرده که با هدف شناسایی و انسداد «گلوگاه‌های فساد» در این مراکز انجام می‌شود.

دلبری در مواجهه با نافرمانی‌هایی که تا کنون رخ داده گفته است: «۳۰ مرکز ترک اعتیاد از نظر دریافت سهمیه داروک آگونیست، برای همیشه لغو مجوز شدند و سهمیه ۸ مرکز برای مدت شش‌ماه قطع شد، همچنین ۱۷ مرکز سهمیه‌ دارویی‌شان کاهش یافت و ۹ مرکز نیز به خاطر عملکرد در زمینه داروهای دریافتی، تذکر کتبی گرفتند.»

اقدامی که به خاطر دستورالعمل‌های سازمانی، اجازه مداخله را از بهزیستی گرفته بود و به گفته این مسئول تنها با دستور قضایی می‌شد به این حوزه‌ها وارد شد.

طبق آماری که این مسئول بهزیستی خراسان رضوی ارائه کرده، در این استان ففط ۲۵۸ مرکز ترک اعتیاد «سرپایی» وجود دارد که بر آنها نظارت مستمر وجود دارد.

بر مبنای گزارش‌های متعدد منتشر شده، مراکز ترک اعتیاد به دلیل دریافت سهمیه‌های دارویی یا هدف سرقت سارقان دارو قرار می‌گیرند و یا مدیران این موسسات خود اقدام به قاچاق یا فروش خارج از سهمیه این داروها می‌کنند.

به گفته‌ی سازمان بهزیستی خراسان رضوی، بیشتر تخلفات در مراکز ترک اعتیاد را توزیع دارو خارج از شبکه توزیع، نگهداری دارو در مکان‌های غیرمجاز، توزیع نامناسب و خارج از سهمیه، تغییر مسئول فنی بدون اطلاع بهزیستی و واگذاری امتیاز اداره مرکز بدون مجوز و اطلاع بهزیستی است.

این امر باعث می‌شود تا این مراکز لغو مجوز و با قطع سهمیه دارو مواجه شوند که در نهایت از تعداد مراکز ترک اعتیاد می‌کاهد و برای افراد مبتلا به اعتیاد مشکلات جدی به وجود می‌آورد.

حالا دلبری به عنوان معاون بهزیستی استان خراسان رضوی از بازرسی‌های گسترده‌ای که بطور «ضربتی» و «فوری» از مراکز ترک اعتیاد با همکاری دستگاه قضا انجام می‌شود، راضی است و می‌گوید، «از هیچ تخلفی در هیچ مرکزی چشم‌پوشی نمی‌کنیم.»

در این میان، هیچ آمار دقیقی از شمار معتادان در ایران وجود ندارد ولی آمار یک میلیون نفره معتادان تا حدودی مورد تأیید است که زیر نظر ۸ هزار مرکز درمان سوء مصرف مواد مخدر قرار دارند. آنگونه که کارشناسان می‌گویند، این مراکز سودی ۶۰۰ میلیارد تومانی از سهمیه داروهای ترک اعتیاد می‌برند و از این رو با واگذاری مسئولیت ارائه داروها به داروخانه‌های کل کشور مخالفت دارند و در مقابل مجلس شورای اسلامی اقدام به تحصن کردند.

این در حالیست که سازمان غذا و دارو معتقد است، تهیه‌ مستقیم داروها از داروخانه باعث کاهش روند دست به دست شدن داروها و آمار سرقت می‌شود ولی ستاد مبارزه با مواد‌ مخدر با این واگذاری و توزیع مانند درمانگران اعتیاد موافقت ندارد.

آگاهان از بازار داروهای ترک اعتیاد می‌گویند، تفاوت بین قیمت پخش و فروش این داروها، ۲۰ تا ۳۰درصد و رقم سالانه حداقل ۶۰۰ میلیارد تومان است که با تغییر توزیع‌کننده از معاونت غذا و داروی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی به داروخانه‌ها، به جیب داروخانه‌ها می‌رود.

این در حالیست که مسئولان بهداشت ادعا می‌کنند که اگر مسئولیت توزیع به داروخانه‌ها محول شود، نقش آنان در ردیابی و نظارت بر مسیر انتقال دارو به دست معتادان بیشتر می‌شود  و جلوی سر درآوردن داروها به بازار آزاد را می‌گیرد.

در این بین فعالان این عرصه می‌گویند داروهایی مانند ریتالین و ترامادول که قرار بوده فقط پزشک روانشناس تجویز کند، سر از بازار آزاد دارو در آورده است.

نکته قابل تأسف اینجاست که دلالان داروهای ترک اعتیاد از نیاز فوری و جدی معتادان به این اقلام دارو سوء استفاده می‌کنند، چرا که هر بیمار هرقدر مدت زمان پیدا نکردن دارو برایش بیشتر شود، حاضر است بیشتر برای خرید دارو هزینه کند. این امر اما از سویی می‌تواند احتمال بازگشت به اعتیاد فرد را زیاد کند.

تنوع تخلفات رسانه‌ای شده به همینجا ختم نمی‌شود. چندی پیش محسن قاسمی ۳۱ ساله کشتی‌گیر ملی‌پوش ایرانی دارنده مدال طلای آسیا که به دلیل بی‌توجهی پرسنل کمپ ترک اعتیاد در بروجرد، ۲ سال محکوم به زندگی نباتی شده بود، درگذشت.

کشتی‌‌گیری که داعیه قهرمانی در رقابت‌های جهانی و المپیک داشت به دلیل آنکه با مواد مخدر و اعتیاد دست و پنجه نرم می‌کرد، خیلی زود از دنیای ورزش کنار رفت و خود را به کمپ ترک اعتیاد سپرد اما بهمن سال ۹۸ در حالی که برای ترک اعتیاد در یکی از کمپ‌های ترک اعتیاد بروجرد حضور داشت مورد ضرب و جرح از ناحیه جمجمه قرار گرفت و پس از دو سال در کما ماندن، از دنیا رفت.

https://kayhan.london/1400/10/24/%d9%85%d8%b1%da%af-%d8%ba%d9%85%e2%80%8c%d8%a7%d9%86%da%af%db%8c%d8%b2-%d9%82%d9%87%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%b3%d8%a7%d8%a8%d9%82-%da%a9%d8%b4%d8%aa%db%8c-%d8%a2%d8%b3%db%8c%d8%a7-%d8%af%d8%b1

در این دو سال مشخص شد این کمپ ترک اعتیاد نه تنها هیچ مجوزی نداشته بلکه به تصمیم مقامات قضایی، ضاربین اصلی هم با قرار وثیقه ۳۰ میلیون تومانی آزاد شده‌اند.

به استناد این واقعه، نظارت بر فعالیت قانونی مراکز و نوع برخورد مقامات قضایی با تخلفات بعد از آن همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. درگذشت محسن قاسمی موجب شد تا بحث‌های گسترده‌ای در‌ مورد روش اداره کمپ‌های ترک اعتیاد به ویژه در مراکز دولتی در ایران مطرح شود و اینکه وقتی مرکزی مثل کمپ «عصر جدید» بروجرد بدون مجوز قانونی به راحتی تا زمانی که کار به قتل بکشد امکان فعالیت دارد، چرا باید جایی مثل «خانه خورشید» نخستین سازمان مردم‌نهادی که به زنان معتاد و بی‌خانمان محله دروازه‌غار تهران پناه می‌داد تعطیل شود؟!

https://kayhan.london/1400/12/10/%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%b4%db%8c%d8%af-%d9%85%d8%b1%da%a9%d8%b2-%d9%86%da%af%d9%87%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%b9%d8%aa%d8%a7%d8%af

موسسان این مرکز امن و خدمات‌رسان می‌گویند به دلیل افزایش محدودیت‌ها مجبور به تعطیلی شده‌اند زیرا واکنش مسئولان به فعالیت سازنده آنها این بوده که «اینها را رها کنید، چون بالاخره میمیرند».

چنین دیدگاهی از سوی مسئولان جمهوری اسلامی، برای مردمی که نیاز به زندگی در یک جامعه سالم از نظر روانی و جسمی دارند به هیچ عنوان قابل قبول نیست و سوء مدیریت مراکز حساسی چون ترک اعتیاد تبعات زیانباری را به خانواده‌های درگیر با این معضل تحمیل کرده است.