هدی رئوف (ایندیپندنت عربی) – «سیاست کشور را وزارت امور خارجه تعیین نمی‌‌کند» این جمله پاسخ علی خامنه‌ای رهبر رژیم جمهوری اسلامی ایران به سخنان محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه سابق درباره سیاست‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که گاه در جهت تضعیف تلاش‌های دیپلماتیک دولت حسن روحانی عمل می‌کرد.
شاید بتوانیم این گفته رهبر جمهوری اسلامی را بهتر بررسی کنیم تا بدانیم پیروی از مسیر دیپلماتیک دولت ایران همیشه بیانگر اهداف کامل تحرکات رژیم تهران نیست و نمی‌تواند نشانه‌ای از رویکرد این کشور برای تنش‌زدایی یا کاهش تنش باشد و حمله موشکی اخیر به اربیل نمونه‌ای جدید از این وضعیت ناهماهنگ میان «میدان» و «دیپلماسی» رژیم است.
چند روز پیش در بحبوحه انتظار مردم ایران، منطقه و جهان برای اعلام نهایی احیای توافق هسته‌ای، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مسئولیت ده‌ها موشک را بر عهده گرفت که در نزدیکی محل کنسولگری جدید آمریکا در اربیل واقع در اقلیم کردستان عراق سقوط کرد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای توجیه حمله موشکی به اربیل اعلام کرد که این موشک‌ها یک مرکز «موساد اسرائیل» را هدف قرار دادند.
این ادعا پرسش‌های زیادی درباره هدف رژیم ایران به‌خصوص در این مقطع زمانی مطرح می‌کند. ضمن اینکه جمهوری اسلامی انتظار داشت که قدرت‌های غربی (آمریکا و اروپا) همکاری تهران با مسکو در زمینه‌های اقتصادی و فناوری را از هرگونه تحریم غرب علیه روسیه به دلیل جنگ علیه اوکراین، مستثنی کند.
https://kayhan.london/1400/12/28/%da%a9%d9%85%db%8c%d8%aa%d9%87-%d8%ad%d9%82%db%8c%d9%82%d8%aa%db%8c%d8%a7%d8%a8-%d8%af%d9%88%d9%84%d8%aa-%d8%b9%d8%b1%d8%a7%d9%82-%d8%a7%d8%af%d8%b9%d8%a7%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b3%d9%be%d8%a7
تهران هنوز بر خواسته‌های خود مبنی بر لغو کامل تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا از جمله تحریم‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، نقض حقوق بشر و از همه مهمتر برداشتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست سازمان‌های تروریستی پافشاری می‌کند. حال پرسش این است چرا سپاه پاسداران در چنین شرایطی موشک‌های خود را به سوی اقلیم کردستان عراق شلیک کرده و ادعا می‌کند که مرکز اسرائیلی را هدف قرار داده است؟!
شاید در چارچوب شرایط بالا و فضای حاکم بر جهان در نتیجه جنگ اوکراین، هدف مقامات رژیم ایران ارسال چندین پیام و دست یافتن به چند هدف در یک زمان باشد.
یکی از اهداف اعلام شده مرتبط با اسرائیل است و ممکن است حمله سپاه پاسداران به عنوان اقدامی تلافی‌جویانه به حملات اسرائیل در سوریه علیه منافع جمهوری اسلامی تلقی کرد که چند هفته پیش باعث کشته شدن تعدادی از فرماندهان سپاه پاسداران شد.
هدف دیگر شاید انگیزه‌ای برای از بین بردن ائتلاف میان حزب دمکرات کردستان عراق با فراکسیون سنی‌ها به رهبری محمد الحلبوسی رئیس پارلمان و فراکسیون شیعه به رهبری مقتدی صدر باشد، که بیشترین تعداد کرسی‌ها را در پارلمان عراق به دست آورده. انتخابات دهم اکتبر ۲۰۲۱ در عراق به شکست گروه‌های شیعی وابسته به رژیم ایران منجر شد.
رژیم ایران همیشه ادعا می‌کند که موساد اسرائیل در کردستان عراق حضوری پررنگ دارد؛ حتی این تصور وجود دارد که موساد از طریق نفوذ در کردستان عراق و کردها توانسته نفوذ خود را در ایران گسترش دهد و به حملاتی علیه جمهوری اسلامی دست بزند و حالا تهران با حمله موشکی به اربیل می‌خواهد که کردهای عراق هزینه کارهای خود را بپردازند.
https://kayhan.london/1400/12/25/%d8%b1%d8%ac%d8%b2%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d9%85%d8%a7%d8%b9%db%8c%d9%84-%d9%82%d8%a7%d8%a2%d9%86%db%8c-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d8%a6%db%8c%d9%84-%d8%b5
آنچه در این میان خیلی جلب توجه می‌کند، واکنش نرم آمریکا به این حمله است. مقامات واشنگتن اظهار داشتند که هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه هدف موشک‌های بالستیک ایران کنسولگری آمریکا در اربیل بود، وجود ندارد. به نظر می‌رسد این رویکردی جدید از سوی دولت بایدن است که دیگر رژیم ایران را تهدیدی برای آمریکا نمی‌داند و درواقع رفتار واشنگتن این را ثابت می‌کند که تا زمانی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منافع آمریکا را هدف قرار ندهد، از سوی آمریکا محکوم نمی‌شود حتی اگر به نزدیک‌ترین هم‌پیمانانش حمله کند.
فعالیت‌های شبه‌نظامیان شیعه وابسته به رژیم ایران از زمان حملات دسامبر ۲۰۱۹ به سفارت آمریکا در بغداد و ژانویه ۲۰۲۰ به اصطلاح برای انتقام از قتل قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، به پایگاه عین‌الاسد مربوط به نیروهای آمریکایی در عراق، تا حمله موشکی سپاه به اربیل به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود.
نخست اینکه، مهم‌ترین ویژگی حمله موشکی اخیر، حتی اگر خساراتی هم برای آمریکا یا اسرائیل نداشته باشد، اولاً، نشان‌دهنده دوگانگی دیپلماسی و میدان رژیم ایران برای دستیابی به اهداف خود است؛ دوم اینکه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همچنان حق انحصاری خود را در دوری جستن از عملکرد و نتایج دیپلماسی، حفظ کرده است اگرچه این یکی از اشکالات دولت سابق جمهوری اسلامی به ریاست حسن روحانی و وزیر امور خارجه‌اش محمد جواد ظریف بود.
دوم، با یکدست شدن جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران بدون هیچ مانعی یا پروایی از دولت ابراهیم رئیسی که تحرکات این نهاد نظامی را مانع دیپلماسی نمی‌داند بلکه موازی با آن می‌بیند، از این حق بنا بر شرایط و منافع خود استفاده می‌کند.
سوم، این حمله نشان داد که آرامشی بین رژیم ایران و اسرائیل وجود نخواهد داشت و هرکدام به هدف قرار دادن دیگری در خاورمیانه ادامه خواهند داد. شاید هیچ هدفی هم از اول در ارتباط با اسرائیل وجود نداشت و این حمله فقط یک نمایش نزار قدرت نظامی برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در میدان بود که با وجود نزدیک بودن توافق با آمریکا نوعی رجزخوانی علیه اسرائیل انجام دهد.
به این ترتیب، باید به تکرار گفت، توافق هسته‌ای، تا زمانی که با گفتگوی دوجانبه یا جمعی منطقه‌ای همراه نباشد، به ثبات منطقه منجر نخواهد شد و شاید در بهترین شرایط، تنش‌های منطقه‌ای با ادامه‌ی جنگ سایه بین رژیم ایران و اسرائیل محدود شود. آنچه مسلم است اینکه تل‌آویو همچنان حق پاسخگویی به هرگونه اقدام جمهوری اسلامی را برای خود محفوظ می‌داند.
*منبع: ایندپندنت عربی
*نویسنده: هدى رؤوف
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
