شورای عالی فضای مجازی با ریاست ابراهیم رئیسی بخشی از طرح صیانت را تصویب و به قوانین خود اضافه کرد. اجرای این قانون مبهم و کلی، درآمد ۹ میلیون نفر را که از طریق کسب و کارهای اینترنتی از جمله در اینستاگرام درآمد دارند دارند به صورت مستقیم تهدید می‌کند.
تصویب سه ماده از طرح صیانت توسط شورای عالی فضای مجازی با ریاست ابراهیم رئیسی و افزوده شدن آنها به قوانین این شورا با انتقادهای زیادی روبرو شده است.
ماده‌های دو، سه و چهار طرح صیانت که تصویب شده‌اند، سبب نگرانی کارشناسان و کاربران اینترنت در ایران شده چرا که این سه ماده از اصلی‌ترین مواد نسخه آخر طرح صیانت هستند.
بر اساس این نسخه، کمیسیونی تشکیل می‌شود که در جایگاه «تنظیم‌گر تنظیم‌گران» فضای مجازی فعالیت کنند. به این معنی که کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور برای تنظیم سیاست‌ها، نظارت، هدایت، هماهنگی و تصویب مقررات و آیین‌نامه‌های کلان در همه ابعاد فضای مجازی و «تنظیم‌گری تنظیم‌گران» یعنی سایر نهادهای تنظیم‌گر قانونی تشکیل شده است.
کارشناسان این حوزه معتقدند با تشکیل کمیسیون عالی تنظیم مقررات این شورا به نوعی وارد حوزه فعالیت مجلس شورای اسلامی شده و بجای آن قانونگذاری می‌کند. همچنین بخشی از وظایف قوه قضاییه را که به عنوان مرجع می‌بایست به شکایات رسیدگی کند، بر عهده گرفته و مرجعیت اعمال ضمانت‌های اجرایی را به خود اختصاص داده است.
حامد بیدی کارشناس فناوری اطلاعات در اینباره گفته که «شورای عالی فضای مجازی بجای سیاست‌گذاری‌های کلی وارد حوزه قانون شده است. در مصوبه جدیدی هم با ایجاد یک کمیسیون عالی تحت عنوان تنظیم‌گر، تنظیم‌گران درواقع شروع به قانونگذاری در این حوزه کرده است. این موضوع اجازه قانونگذاری را از مجلس و دولت سلب کرده و به شکل انحصاری در اختیار کمیسیونی، زیر نظر شورای عالی فضای مجازی گذاشته است.»
یکی دیگر از ماده‌های طرح صیانت که حالا در شورای عالی فضای مجازی تصویب و به صورت قانون درآمده تا اجرا شود، الزامات مدیریتی ترافیک داخلی و خارجی فضای مجازی کشور یا همان سیاست خط مشی ترافیک و کاهش پهنای باند پلتفرم‌های مختلف است.
عادل طالبی کارشناس فناوری اطلاعات نیز معتقد است سه ماده مصوبه‌ی شورای عالی فضای مجازی کلیات همان طرح صیانت است که در بهمن سال گذشته تصویب شد اما تغییرات محدودی در آن انجام شده است: «بطور مثال در طرح صیانت قوانین بطور مستقیم در کمیسیون مربوط به طرح صیانت تصویب می‌شود، اما در طرح جدید یک طرح می‌بایست علاوه بر کمیسیون طرح صیانت در شورای عالی فضای مجازی نیز به تأیید برسد.»
عادل طالبی با اشاره به اینکه طبق یکی از بند‌های این مصوبه، انسداد مربوط به خدمات‌دهندگان فضای مجازی با بیش از سه میلیون کاربر پیش از اقدام می‌بایست به مرکز ملی فضای مجازی اطلاع داده شود، گفت: «در حال تصویب قانونی هستند که مبهم و کلی است. به عبارتی در صدد تصویب قانونی هستند که هر کاری خواستند با اینترنت بکنند.»
این کارشناس فناوری اطلاعات تأکید کرده که «با اجرای این مصوبه بطور قطع کاهش پهنای باند و کاهش سرعت اینترنت را خواهیم داشت. در سایر مصوبه‌ها آمده که نسبت ۷۰ به ۳۰ اینترنت باید رعایت شود؛ بنابراین وزارت ارتباطات باید ۷۰ درصد ترافیک را داخلی و مابقی را صرف خارجی کند؛ بنابراین وزارت ارتباطات مجبور است از ترافیک خارجی اینترنت کم و بر ترافیک داخلی بیافزاید.»
سه ماده تصویب شده در جلسه شورای عالی فضای مجازی شامل موارد زیر است:
ماده دو: کمیسیون عالی علاوه‌بر تکالیف محوله از سوی شورا، دارای وظایف و اختیاراتی مانند تهیه و تصویب ضوابط مدیریت ترافیک داخلی و خارجی فضای مجازی کشور، پیشنهاد قوانین موردنیاز کشور در حوزه مسائل فضای مجازی به دولت جهت تصویب در مجلس شورای اسلامی و… هستند.
ماده سه: تنظیم‌گران در قلمرو فعالیت خود وظایف و اختیارات را در چارچوب مصوبات شورا، قوانین کشور و مصوبات کمیسیون عالی بر عهده دارند. صدور مجوز فعالیت و بهره‌برداری خدمات فضای مجازی، تهیه و تصویب ضوابط و مقررات فعالیت خدمات فضای مجازی و… شامل این ماده می‌شوند.
ماده چهار: تنظیم‌گران موظفند تمهیدات لازم برای دستیابی به اهداف، در قلمرو فعالیت خود و بر اساس وظایف و اختیارات مشخص شده در ماده (۳) همین قانون، فراهم آورند.
همچنین کمیسیون عالی «تنظیم‌گر تنظیم‌گران» شامل افراد زیر است:
۱.رئیس مرکز ملی فضای مجازی (به‌عنوان رئیس هیئت)
۲.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
۳.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۴.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار وزارت اطلاعات
۵.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار دادستانی کل کشور
۶.یک نماینده از کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی
۷.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار سازمان صداوسیما
۸.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار اطلاعات سپاه
۹.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار سازمان تبلیغات اسلامی
۱۰.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار نیروی انتظامی
۱۱.معاون ذی‌ربط یا نماینده تام‌الاختیار سازمان پدافند غیرعامل
تصویب این طرح سبب واکنش‌های مختلفی از سوی رسانه‌های داخلی و کاربران شبکه‌های اجتماعی شده است.
روزنامه «اعتماد» در گزارشی نوشته که «ترکیب اعضای این کمیته تنظیم‌گر، با حضور چهره‌های مرتبط با نهادهای دولتی و حاکمیتی و بدون مشارکت جدی بخش خصوصی، تشکل‌های مدنی، نمایندگان کسب و کارهای آنلاین و سایر نهادهای مردمی تعیین خواهد شد» و نمایندگان بخش خصوصی «در صورت نیاز» و «برای مشورت» به این کمیسیون دعوت می‌شوند.
همانطور که در فهرست افراد حاضر در این کمیسیون مشخص است کمیسیون عالی تنظیم مقررات با ترکیب نماینده‌هایی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان صداوسیمای حکومت، وزارت ارتباطات، وزارت اطلاعات، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی و دو عضو حقیقی این شورا در جایگاه «تنظیم‌گر تنظیم‌گران» فضای مجازی برای کنترل و سانسور اینترنت در ایران تصمیم می‌گیرند.
محدود ساختن اینترنت بطور جدی در دستور کار مقامات جمهوری اسلامی قرار دارد. همزمان با مصوبات شورای عالی فضای مجازی، روز سه‌شنبه پانزدهم شهریورماه از «اینترنت کودکان» هم رونمایی شد. این رونمایی در چهارمین جلسه «کارگروه راهبردی و تدوین الگوی عملیاتی و مقررات عمومی صیانت از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی» با حضور وزیر ارتباطات دولت ابراهیم رئیسی انجام شد.
علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی سال‌هاست بر سانسور بیشتر اینترنت اصرار می‌ورزد و چندی پیش هم خواستار محدود ساختن بیشتر فضای مجازی و حتی وضع قوانین جدید در این زمینه شد.
رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی گفته فضای مجازی «امنیت روانی مردم را از بین می‌برد!» وی امر به محدود ساختن بیشتر فضای مجازی داده و به مقامات حکومتی گفته «اگر قانون ندارید، سریع تهیه کنید!»
علی خامنه‌ای که درباره همه چیز که هیچ تخصصی در هیچکدام از آنها ندارد مرتب حرف می‌زند، گفته «امنیت روانی از جمله حقوق عمومی است و دستگاه قضایی باید از نگران کردن و تخریب ذهن مردم به وسیله شایعات و اظهارات دروغ و هراس‌افکنِ افراد مشخص یا نامشخص در رسانه‌ها و فضای مجازی جلوگیری کند.» این سخنان در حالیست که نه تنها امنیت روانی، بلکه امنیت جسمی و شغلی و جانی شهروندان ایران توسط خود جمهوری اسلامی هر روز در معرض تخریب و نابودی قرار دارد!
مصوبات شورای عالی فضای مجازی در حالی طی روزهای گذشته دوباره خبرساز شده که به عقیده بسیاری از کارشناسان فناوری اطلاعات، جمهوری اسلامی مدت‌هاست اهداف طرح صیانت را پیگیری و مصوبات آن را در دست اجرا دارد.
سرعت اینترنت در ایران طی ماه‌های گذشته با اختلال زیادی روبرو شده و گزارش‌ها نشان می‌دهد که نیمی از سال گذشته کشور دچار اختلال شدید اینترنت بوده و در این میان ۸۹درصد از اختلالات مربوط به وبسایت‌های بین‌المللی و ۶۷درصد مربوط به ارتباطات اینترنتی اینستاگرام بوده است.
اختلال اینترنت در سال جدید تشدید شده است. در اردیبهشت‌ماه امسال مراکز داده‌های اینترنت در ایران ۲۵ برابر مشابهان خارجی با اختلال ارتباطات اینترنتی روبرو بوده‌اند. آخرین گزارش وبسایت «اسپید‌تست» نشان از چند پله سقوط رتبه ایران در اینترنت سیار و رسیدن به رتبه ۷۰ دارد. رتبه اینترنت ثابت نیز به ۱۴۶ رسیده است.
چندی پیش کاربران برای استفاده از اینستاگرام در ایران دچار مشکل شدند. همچنین ماه گذشته کاربران زیادی اعلام کردند اگر از پلتفرم‌های تلگرام و توییتر خارج شوند، امکان بازگشت به این پلتفرم‌ها را به راحتی ندارند و دریافت کد تاییدیه برای این دو پلتفرم به دست کاربران نمی‌رسد. در برخی استان‌ها کد تائیدیه اینستاگرام و واتساپ نیز با اختلال همراه بود.
