کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به کمبود گاز در ایران هشدار داده که این کمبود منجر به کاهش تولید برق، تعطیلی صنایع و تعطیلی بخشی از خدمات عمومی مانند نانواییها و در نتیجه، سبب تشدید نارضایتی عمومی خواهد شد. ایران اکنون در هر دو بخش استخراج و تولید نفت و گاز و هم چنین انتقال آن در شبکه داخلی نیازمند سرمایه گذاری است اما جمهوری اسلامی برای این اقدام پولی در بساط ندارد!
با فرارسیدن فصل سرما در ایران موضوع کمبود گاز دوباره مورد توجه قرار گرفته است. کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گزارشی اعلام کرده که با ادامه بیتوجهی به کمبود گاز در کشور، اختلال جدی در سیستم گرمایش مورد استفاده مردم، کاهش ۷۰ درصدی تولید برق کشور، توقف فعالیت صنایع اساسی، تعطیلی فعالیت بخشی از خدمات عمومی نظیر نانواییها و توزیع آب و بروز نارضایتیهای عمومی در پیش خواهد بود.
گزارش کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در مورد ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور نشان میدهد با وجود آنکه ایران رتبه سوم بزرگترین تولید کننده گاز طبیعی در جهان را دارد اما با توجه به شروع افت فشار مخازن گازی میدان پارس جنوبی و ادامه روند افزایشی مصرف، چالش جدی برای تامین گاز طبیعی در آینده بسیار نزدیک وجود خواهد داشت.
مالک شریعتی نیاسر سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی درباره کمبود گاز در کشور گفته که «در صورت بیتوجهی و عدم برنامهریزی و اقدام سریع، کشور با بحران جدی برای امنیت انرژی روبرو خواهد شد؛ به نحوی که واردات این حامل انرژی یا بازگشت به دهه ماقبل ۷۰ شمسی و خرید و توزیع وسایل گرمایشی نفتی و ذغالی بین مردم اجتناب ناپذیر خواهد بود.»
کمبود گاز در ایران طی سه سال گذشته نیز در فصل سرد، بحران آفریده است. کاهش برق ارائه شده به نیروگاهها، تولید برق در کشور را با بحران روبرو کرده است. در آنسو نیز گاز بسیاری از کارخانهها و صنایع در فصول سرد قطع و سطح تولید در کشور کاهش مییابد. همچنین در بخش خانگی نیز افت فشار و قطع گاز روند زندگی مردم را با اختلال روبرو میکند. اینهمه در حالیست که به نظر میرسد زمستان پیش رو وضعیت بحرانیتر از سالهای گذشته باشد.
حمیدرضا صالحی نائب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به مشکلات ناشی از کمبود گاز در ماههای آینده، گفته که «در زمستان سال گذشته کمبود گاز باعث شد که گاز صنایع، نیروگاهها و پتروشیمیها قطع شود و برخی از نیروگاهها مجبور شدند به جای گاز از مازوت به عنوان سوخت استفاده کردند که این موضوع باعث مشکلات زیست محیطی و آلودگی هوا شد، حال در سال جاری به اعتقاد بنده این ناترازی تشدید خواهد شد.»
حمیدرضا صالحی همچنین گفته است که «در حال حاضر میزان تولید گاز در کشور روزانه حدود ۱۰۵۰ میلیون متر مکعب است، اما حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب آن صرف مصرف خانگی میشود که همین موضوع یکی از دلایل اصلی ناترازی منابع گازی در این ایران است، چرا که به نوعی بیش از ۷۰ درصد از منابع گازی در کشور صرف مصرف خانگی میشود، در حالی که مصرف صنعتی نصف این مقدار هم نیست.»
به گفته این فعال صنفی و کارشناس، « به دلیل عدم سرمایه گذاری که در بخش نفت و گاز وجود دارد، کشور امروز با این مشکل روبرو است و تا زمانی که سرمایهگذاریهای لازم انجام نشود، ما نمیتوانیم انتظار داشته باشیم که بخش انرژی کشور از ثبات لازم برخوردار باشد، به طوری که در تابستانها با کمبود برق و در زمستانها با کمبود گاز مواجه خواهیم بود و این موضوع هر سال تشدید خواهد شد.»
نائب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر اینکه بدون جذب سرمایهگذاری خارجی امکان برطرف شدن مشکلات در تولید و توزیع گاز در کشور وجود ندارد، گفته که «در بخش برق نیز به دلیل فرسودگی شبکه تولید و انتقال، نیاز به سرمایه گذاری ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلاری است، که به دلیل عدم صرفه اقتصادی تولید برق برای نیروگاههای بخش خصوصی، کسی در این باره پیشقدم نمیشود، زیرا قیمتگذاری دستوری عملا انگیزه سرمایهگذاری را از بین برده است.»
اینهمه در حالیست که مقامات حکومتی توجهی به پیامدهای کاهش تولید گاز در ایران ندارند. جواد اوجی وزیر نفت جمهوری اسلامی به تازگی در مجلس شورای اسلامی به مشکلات تولید گاز در کشور اشاره و اعلام کرد که «ما در حوزه گاز به ۸۰ میلیارد دلار برای سرمایهگذاری نیاز داریم تا میادین مشترک و بخشهای از فازهای پالایشگاه پارس جنوبی را که توسعه پیدا نکرده و سایر میادین مستقل گازی را توسعه بدهیم.»
اما در مقابل، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی پاسخ داده بود که «آقای اوجی! شما فکر میکنید ۸۰ میلیارد دلار پول وجود دارد که بدهند تا ناترازی گاز را حل کنید؟ بجای دست گدایی دراز کردن، مصرف و هدررفت انرژی را اصلاح کنید.»
رئیس مجلس شورای اسلامی افزوده بود که «اگر جنابعالی و بنده حرفمان این باشد که ۱۰ درصد از صندوق توسعه ملی را به ما دهید یا اینکه ۸۰ میلیارد دلار پول دهید تا ناترازی را اصلاح کنیم باید این پرسش انجام شود که آیا این پول وجود دارد که داده شود تا این کار را انجام دهیم؟»
محمدباقر قالیباف مدعی شده بود که «ما سالانه بین ۶۰ تا ۸۰ میلیون دلار انرژی هایمان را هدر میدهیم، آیا نمیخواهیم در این کشور تصمیم بگیریم، چگونه حاضریم دست گدایی به هرجا دراز کنیم و پول دهیم، ولی حاضر نیستیم که اصلاحات لازم را انجام دهیم. بنا است مثلا ۸۰ میلیارد دلار پول دهیم تا مشکل ناترازی گاز را حل کند. اما من به شما میگویم که شما ۸۰ میلیارد دلار اعتبار را ضایع میکنید، نباید اجازه دهیم که این منابع ضایع شود. ظام حکمرانی انرژی در کشور سالانه دهها میلیارد دلار از سرمایه ما را از بین میبرد، گازی که میتوان در پتروپالایشگاهها استفاده شود یا در صادرات به کار گرفته شود و بزرگترین منابع درآمدی باشند را هدر میدهیم.»
جدا از آنکه محمدباقر قالیباف در این سخنان نشان داده فهمی از ضرورت تأمین منابع مالی برای «بهبود وضعیت سیستم و شبکه فرسوده انتقال گاز» ندارد، ناهماهنگی میان دستگاههای قانونگذار و اجرایی جمهوری اسلامی که سبب نابسامانی در بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی و سیاسی شده نیز در این سخنان به خوبی مشخص شده است.
در این میان رسانههای حکومتی نیز متأثر از اختلاف نظر جریانها و مقامات جمهوری اسلامی مواضعی را مطرح و با هم درگیر میشوند. روزنامه ایران با انتقاد از گزارش اخیر روزنامه سازندگی که روسیه را مانع از فروش گاز ایران به اروپا معرفی کرده بود، مدعی شد ایران اساسا گازی ندارد که بخواهد آن را به کشورهای اروپایی صادر کند و نوشته است که کشور در زمستان امسال با کمبود گاز مواجه خواهد بود.
روزنامه ایران نیز در گزارشی به کمبود گاز در زمستان امسال پرداخته و با رد ادعایی که پیشتر در روزنامه سازندگی درباره از دست رفتن فرصت صادرات گاز به اروپا مطرح شده بود نوشته که «سازندگی مدعی است «فرصت تأمین گاز مورد نیاز اروپا توسط ایران با موذیگری روسها از بین رفت و اکنون ما ماندهایم و زمستانی سخت و روابطی که رو به سردی میرود و اقتصادی که بزودی باید شوکهای جدید ناشی از تحریمهای جدید را تحمل کند.» ادعای از دست رفتن فرصت فروش گاز به اروپا در حالی است که اساساً در کوتاه مدت فروش گاز ایران به اروپا امکانپذیر نیست. درحالی این رسانه تلاش دارد تا وانمود نماید ایران میتوانسته برای زمستان اروپا گاز تأمین کند و از آن صرف نظر کرده که چنین مسألهای به لحاظ فنی قابلیت تحقق ندارد و مسأله کمبود گاز برای زمستان امسال به دلیل بی توجهی دولت سابق به مسائل زیرساختی همچنان ادامه دارد.»