احمد رأفت – جشنواره سینمایی برلین یا برلیناله که از ۱۶ تا ۲۶ فوریه در پایتخت آلمان برگزار می‌شود، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که به سینمای حکومتی جمهوری اسلامی در جشنواره امسال اجازه حضور نخواهد داد. این تصمیم مدیریت جشنواره برلین در نوع خود تقریبا بی‌سابقه است و حکایت از انزوای روزافزون جمهوری اسلامی در جهان از جمله در دنیای فرهنگ و هنر دارد. بنا بر این تصمیم، فیلم‌هایی که با سرمایه نهادهایی چون «بنیاد فارابی»، سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی، «مرکز گسترش سینمای تجربی»، «سازمان سینمایی اوج»، «مؤسسه سوره»، حوزه هنری «سازمان تبلیغات اسلامی» و هر موسسه دیگر وابسته به دولت جمهوری اسلامی تولید شده باشند نخواهند توانست در برلیناله آینده شرکت کنند.
در سال‌های اخیر چنین محدودیتی تنها در مورد روسیه پس از حمله به اوکراین اعمال شده بود. در بیانیه مدیریت جشنواره برلین در اشاره به اعتراض گسترده مردم ایران آمده است که برلیناله «در کنار معترضان شجاع ایران ایستاده که از خود در برابر یک رژیم خشن و غیردمکراتیک دفاع می‌کنند.» در همین بیانیه اشاره می‌شود که این محدودیت شامل فیلمسازان، هنرپیشگان و یا روزنامه‌نگاران تنها به دلیل داشتن شهروندی ایران نمی‌شود بلکه تنها مانع حضور فیلم‌هایی خواهد شد که با سرمایه دولتی تهیه و یا دست اندرکاران آنها از عملکرد حکومت جمهوری اسلامی دفاغ کرده باشند. در جشنواره‌های گذشته برلین فیلم‌هایی که توسط «بنیاد فارابی» و یا در همکاری با صداوسیمای جمهوری اسلامی ساخته شده بودند همیشه حضور داشته‌اند.
این ممنوعیت یا محدودیت شامل کارهای سینماگران مستقل ایرانی در جشنواره برلین نخواهد شد. اگرچه برنامه کامل ۷۳امین جشنواره برلین هنوز اعلام نشده، ولی از هم‌اکنون مشخص شده است که کارهایی از سینماگران ایرانی و ایرانی‌تبار و یا فیلم‌هایی از کارگردانان غیرایرانی در رابطه با ایران در بخش‌های مختلف این جشنواره اکران خواهد شد. از جمله این فیلم‌ها می‌توان به آخرین کار سپیده فارسی کارگردان ایرانی- فرانسوی با عنوان «آژیر- پری آبادان» اشاره کرد. سپیده فارسی را بسیاری با آخرین فیلم بلند او «گل سرخ» شناختند. «گل سرخ» که در سال ۲۰۱۴ برای اولین بار در جشنواره تورنتو اکران شد، داستان رابطه بین یک دختر جوان و مرد میانسالی در جریان تظاهرات سال ۸۸ است. «آژیر- پری آبادان» یک انیمیشن است که روزهای اول جنگ ۸ ساله ایران و عراق را از زبان جوانی به نام «امید» روایت می‌کند که پس از بمباران پالایشگاه آبادان در جستجوی برادرش و راهی برای خروج از این شهر جنگزده است.
«دشمن» کاری از میلاد عالمی که در بخش «پانوراما» اکران خواهد شد در سوئد ساخته شده و نقش اول آنرا پیمان معادی هنرپیشه سرشناس ایرانی ایفا می‌کند. «دشمن» داستان مشکلات یک پناهجوی ایرانی و خانواده‌اش در سوئد است. «جائی که خدا نیست» به کارگردانی مهران تمدن، «پرواز رویاها» ساخته نگین احمدی و «هفت زمستان در تهران» از کارگردان آلمانی، اشتفی نیندرزول از دیگر کارهای کارگردانان ایرانی و یا خارجی با فیلمی در مورد ایران هستند که در این جشنواره حضور خواهند داشت. سریموئی سینگ کارگران هندی نیز با فیلم «و بسوی کوچه‌های شاد» که با موضوع سینما و ادبیات ایران ساخته شده در بخش «پانوراما» گنجانده شده است.
ستارگان هالیوود علیه اعدام در ایران: اعدام را متوقف کنید!
ما درکنار مردم ایران میایستیم
در مبارزه آنها برای آزادیهزاران معترض دستگیر شده‌اند.
شماری اعدام شده‌اند.
بسیاری در خطرند.
اما دنیا ناظر این وضعیت است.
یک قلم و کاغذ بردارید
عکسی با #StopExecutionsInIran گرفته و پست کنید. pic.twitter.com/ZrWirNZySr— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) January 7, 2023
همبستگی جهان سینما با انقلاب «زن، زندگی، آزادی» و محکوم کردن سرکوب و اعدام در جمهوری اسلامی تنها به جشنواره برلین محدود نمی شود. در روزهای گذشته نزدیک به یکصد بازیگر بریتانیایی در نامه‌ای خطاب به پارلمان بریتانیا خواستار حمایت دولت این کشور از خیزش مردم ایران و پایان دادن به اعدام معترضان در این کشور شدند. ابتکار نگارش این نامه با بابک انوری فیلمساز ایرانی- بریتانیایی بوده است. در این نامه بازیگران بریتانیایی از اعضای پارلمان کشورشان می‌خواهند «فعالانه» برای «توقف خشونت و اعدام علیه معترضان، پایان دادن به نقض فاحش حقوق بشر و حقوق زنان، و آزاد کردن تمام زندانیان سیاسی» جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار دهند. در حالی که جمع‌آوری امضا زیر این این نامه هنوز در جریان است، در میان چهره‌هایی که آن را امضا کرده‌اند می‌توان به اولیویا کولمن بازیگر نقش ملکه الیزابت دوم در سریال «تاج»، جاناتان پرایس بازیگر فیلم «برزیل»، هیو بانِویل بازیگر سریال «داون‌تِن اَبی»، ایین گلن بازیگر سریال «بازی تاج و تخت»، اندی سرکیس بازیگر مجموعه فیلم «ارباب حلقه‌ها» و امید جلیلی کمدین ایرانی- بریتانیائی و بازیگر فیلم‌های هالیوودی مشهوری همچون «مومیایی» اشاره کرد. در متن این نامه آمده است: «مردم ایران شجاعانه در برابر قوانین ظالمانه‌ای که رژیم جمهوری اسلامی بر آنها اعمال می‌کند، مقاومت می‌کنند و خواهان پایان دادن به چندین دهه ظلم و ستم هستند. دیگر بس است. اگر جامعه جهانی که بریتانیا از اعضای فعال و تأثیرگذار آنست قاطعانه عمل نکند، این جنایات ادامه خواهد یافت. ما باید از صمیم قلب از مبارزه مردم ایران برای عدالت و آزادی پشتیبانی کنیم.»
همچنین پیشتر در اوایل سال ۲۰۲۳، پنجاه هنرپیشه مشهور هالیوود که کیت بلانشت، جیسون موموآ و ساموئل ال جکسون از جمله آنها هستند در یک بیانیه تصویری مشترک با تابلوهایی با هشتگ #Stop ExecutionsInIran (اعدام در ایران را متوقف کنید) صادر کردند و خواستار پایان دادن به اعدام معترضان شدند. این ویدئو نیز به ابتکار چند هنرمند ایرانی‌تبار چون آنا لیلی امیرپور، مژگان مارن و نیکول نجفی تهیه شده بود.
