خبر تکمیلی: فیلم «نسخه ایرانی» از مریم کشاورز، یکی از سه فیلم ایرانی و یا درباره ایران حاضر در جشنواره آمریکائی ساندانس، توانست علاوه بر جایزه تماشاگران بخش فیلم‌های داستانی آمریکائی، جایزه بهترین فیلمنامه را نیز به دست آورد. «شیدا»دیگر فیلم حاضر در این جشنواره به کارگردانی نورا نیاسری و بازیگری زر امیرابراهیمی نیز جایزه تماشاگران برای بهترین فیلم داستانی غیرآمریکائی را به دست آورد.
احمد رأفت – سانداس مهم‌ترین جشنواره سینماگران مستقل آمریکا که ۱۹ ژانویه آغاز به کار کرد و تا ۲۹ همین ماه ادامه خواهد داشت، امسال میزبان فیلم‌هایی از سینماگران زن ایرانی و ایرانی‌تبار است. در این جشنواره که در سال ۱۹۷۸ با مدیریت هنرپیشه سرشناس آمریکائی رابرت ردفورد آغاز به کار کرد، سه فیلم از سه کارگردان زن ایرانی و ایرانی‌تبار اکران شدند: «شیدا» به کارگردانی نورا نیاسری و بازیگری زر امیر ابراهیمی که در آخرین جشنواره کن جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت کرد، «نسخه ایرانی» از مریم کشاورز و مستند «جونم» از سیرا اوریچ.
سیرا اوریچ که متولد آمریکاست و هرگز به ایران سفر نکرده، در مستند خود سه نسل از زن ایرانی را در کنار یکدیگر قرار داده است: خود او، مادرش و مادربزرگش. کارگردان که برای تهیه این مستند زبان فارسی یاد گرفت تلاش کرده از این طریق با کشوری که خانواده‌اش در آن زندگی کرده‌اند و به آن تعلق دارند آشنا شود. سیرا اوریچ در جریان تهیه فیلم متوجه می‌شود که یکی از اجدادش به «شهادت» رسیده و مادربزرگش در ۱۴ سالگی با مردی ازدواج کرده است که قبل از رسیدن به سن بلوغ جنسی با او آشنا شده بود. در این مستند مادربزرگ کارگردان برای روایت زندگی خود مشکلی ندارد در حالی که مادرش مخالف بیان اسرار خانواده در برابر دوربین است و در جایی به دخترش هشدار می‌دهد که «در ایران فیلمساز را دار می‌زنند».
سیرا اوریچ در حاشیه جشنواره در اشاره به درخواست مادرش برای سکوت در مورد اسرار خانوادگی می‌گوید «فکر می‌کنم ایرانی‌ها همواره ناگزیرند بین بیان صادقانه و کامل حوادث و خطراتی که ممکن است در ایران برای آنها ایجاد کند یک تعادل محتاطانه را رعایت کنند» و می‌افزاید به همین خاطر «مادرم همیشه سعی کرده بود از من در برابر این سنت سانسور و سرکوب با سکوت محافظت کند».
سیرا اوریچ در گفتگو یا رسانه‌ها در این جشنواره در اشاره به خیزش «زن، زندگی، آزادی» می‌گوید «من صد درصد از معترضانی که در ایران جان خود را به خطر می‌اندازند حمایت می‌کنم زیرا در ایران کسی حق ندارد آزادانه حرف بزند. فیلمسازان و هنرمندان را زندانی می‌کنند». سیرا اوریچ که امیدوار است بتواند بالاخره به ایران سفر کند می‌گوید از راه دور اعتراضات را دنبال می‌کند و فیلم‌اش را «بخش کوچکی از این مبارزه برای آزادی» می‌داند.
فیلم «شیدا» به کارگردانی نورا نیاسری کارگردان ایرانی- استرالیائی، حکایت یک زن ایرانی، با نقش‌آفرینی زر امیر ابراهیمی است که همراه دختر ۶ ساله‌اش به استرالیا پناهنده شده و در یک اردوگاه پناهجویان زندگی می‌کند. این مادر و فرزند با کمک جامعه قوی زنان در پناهگاه به دنبال آزادی خود در دنیای جدید هستند ولی نمی‌توانند به راحتی خود را از مواجهه با خشونتی که خودشان مدت‌ها با آن مواجه بودند رها سازند. از جمله تهیه‌کنندگان «شیدا» می‌توان به هنرپیشه معروف استرالیائی کیت بلانشت که با نقش‌آفرینی در فیلم‌هایی چون «ارباب حلقه‌ها»، «هابیت» و «ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه بلورین» به شهرت رسید، اشاره کرد.
در «نسخه ایرانی» از مریم کشاورز یک دختر ایرانی- آمریکایی به نام لیلا به به دلیل گرایش جنسیتی خود و دیدگاه متفاوت در مورد نقش زنان با مادرش که از ایران به آمریکا مهاجرت کرده رابطه مشکلی دارد. در این فیلم که همزمان کمدی و درام است، در نهایت لیلا با شناخت از وضعیت زندگی والدین‌اش در ایران و دوران مهاجرت از آن کشور درک بیشتری از مادرش پیدا می‌کند.
مریم کشاورز کارگردان «نسخه ایرانی» در حاشیه اکران فیلم در جشنواره فیلم ساندنس گفت: «واقعا افتخار می‌کنم در این شرایطی که بر ایران حاکم است فیلم من که درباره زنان ایرانی است به ساندنس راه یافته است. به نظرم فیلم من مقاومت زنان نه فقط در شرایط فعلی بلکه طی نسل‌های متمادی را نشان می‌دهد. آنچه امروزه می‌بینیم محصول سال‌های طولانی فشار بر زنان و مقاومت آنها در برابر این فشارها است».
این اولین فیلم مریم کشاورز در رابطه با زنان همجنسگرا نیست. این کارگردان ساکن نیویورک در یکی دیگر از فیلم‌هایش که برای اولین بار در سال ۲۰۱۱ در جشنواره سینمائی رم با عنوان «شرایط» اکران شد و جایزه نوگرایی را دریافت کرد نیز با داستان دو زن جوان در تهران به روایت رابطه همجنسگرایانه آنها می‌پردازد. فیلمی که از سوی رژیم با عنوان «ضدایرانی» معرفی شد و راه را بر سفر مجدد مریم کشاورز برای ساختن فیلم‌های دیگر در داخل کشور بست.
