برلیناله و جایزه‌ی هنرمندی که به خدانور لجه‌ای از جانباختگان راه میهن تقدیم شد

فیلم کوتاه «من خود، من هم می‌رقصم» از فیلم‌های راه‌یافته به جشنواره فیلم برلین برنده جایزه بهترین فیلم کوتاه در بخش «۱۴ پلاسِ نسل» از نگاه هیئت داوران جوان این بخش شد. محمد ولی‌زادگان کارگردان این فیلم جایزه خود را به خدانور لجه‌ای از جانباختگان جنبش انقلابی علیه جمهوری اسلامی تقدیم کرد.

در آخرین روز جشنواره فیلم برلین، برلیناله، برندگان بخش «نسل» و «چشم‌انداز سینمای آلمان» معرفی شدند. دو فیلم‌ «هفت زمستان در تهران» و «من خود، من هم می‌رقصم» از دو فیلمساز مرتبط با ایران موفق به کسب جایزه در بخش‌های فرعی این جشنواره شدند.

فیلم کوتاه «من خود، من هم می‌رقصم» که یک اتوبیوگرافی از زندگی محمد ولی‌زادگان کارگران این فیلم و دوستانش است برنده جایزه بهترین فیلم کوتاه در بخش «۱۴ پلاسِ نسل» از نگاه هیئت داوران جوان این بخش شد. همچنین فیلم مستند «هفت زمستان در تهران» برنده جایزه کمپس بهترین فیلم بخش چشم‌انداز سینمای آلمان شد.

محمد ولی‌زادگان کارگردان  فیلم «من خود، من هم می‌رقصم» که به دلیل مشکلات ویزا نتوانست در آلمان حضور پیدا کند جایزه خود را به خدانور لجه‌ای از جانباختگان جنبش انقلابی علیه جمهوری اسلامی تقدیم کرد.

او پس از اهدای جایزه به خدانور لجه‌ای در گفتگو با «دویچه‌وله فارسی» گفته که «رقص برای من اهمیت دارد. در تئاترهایم هم رقص با رویکردها و شکل‌های مختلف وجود دارد. آقای خدانور واقعا زیبا می‌رقصید. ویدئوهایش را که می‌بینم نمی‌توانم از او چشم بردارم. زیبا، از نظر زیباشناسی هنری منظورم نیست، انگار جای دیگر و حال دیگری بود. پس از دریافت جایزه، یاد او کردم و دلم خواست که با صاحب این لحظات حرف بزنم.»

فیلم مستند «هفت زمستان در تهران» ساخته اشتفی ندرزول کارگردان آلمانی به روایت زندگی و اعدام ریحانه جباری بر مبنای تصاویر تا کنون دیده‌نشده و نامه‌های او از زندان و صحبت‌های خانواده‌اش می‌پردازد.

ریحانه جباری در ۱۹ سالگی به جرم قتل بازداشت و بعدتر اعدام شد. او اتهام قتل غیرعمد را پذیرفته و دلیل آن را دفاع از خود در برابر تجاوز جنسی اعلام کرده بود اما جریان‌سازی نهادهای امنیتی این دختر جوان را برای خنثی کردن موضوع تجاوز جنسی به چوبه دار سپردند.

«من خود، من هم می‌رقصم» که نام کتابی از هانا آرنت فیلسوف و نویسنده شهیر آلمانی است، نام فیلم کوتاه محمد ولی‌زادگان است که به جشنواره فیلم برلین راه یافت. این فیلم به موضوع ممنوعیت رقص زنان در ایرانِ زیر سلطه قوانین جمهوری اسلامی می‌پردازد.

محمد ولی‌زادگان جایزه خود را به خدانور لجه‌ای از جانباختگان جنبش انقلابی علیه جمهوری اسلامی که در «جمعه خونین زاهدان» مجروح و چند روز بعد جان باخت تقدیم کرد.

خدانور لجه‌ای جوان ۲۷ ساله‌ای که در حاشیه زاهدان زندگی می‌کرد ۱۰ مهرماه در «جمعه خونین زاهدان» جان باخت. خدانور یکی از جانباختگانی بود که تصاویر و ویدئوهای او به سرعت در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد. خدانور یک صفحه اینستاگرامی داشت که خیلی فعال بود و ویدئوهایی از رقص و شادی‌های خودش را در آن منتشر می‌کرد.

جدا از ویدئوهای رقص خدانور که شور زندگی و امید در آنها موج می‌زد یک تصویر از خدانور در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که او را در حیاط پاسگاهی در زاهدان نشان می‌داد که به دستانش که دور میله پرچم حلقه شده بود دستبند زده و یک بطری آب به فاصله یک متری او قرار داده بودند.

این تصویر واکنش‌های زیادی از سوی افکار عمومی برانگیخت. گفته شده بود خدانور چند هفته پیش از آنکه در «جمعه خونین زاهدان» با گلوله مأموران جمهوری اسلامی کشته شود، بازداشت شده بود و مأموران نه تنها او را در حیاط پاسگاه به میله بسته بودند بلکه برای شکنجه او که تشنه بود و درخواست آب کرده بود یک بطری آب نزدیکش گذاشته بودند و گفته بودند اگر می‌توانی آب را بردار!

جمهوری اسلامی تلاش کرد روایتی دروغین از هویت خدانور لجه‌ای و علت بازداشت وی به افکار عمومی ارائه کند. مهدی شمس‌آبادی دادستان عمومی انقلاب اسلامی زاهدان ۱۹ آبان‌ماه به خبرگزاری فارس گفته بود: «خدانور لجه‌ای سابقه ۱۶ فقره سرقت مسلحانه داشته و دهم مهر حین یک سرقت دیگر در درگیری مسلحانه با ماموران کشته شده است. چگونگی کشته شدن لجه‌ای در دستگاه قضایی استان در حال بررسی است.»

دادستان عمومی انقلاب اسلامی زاهدان در ادامه دروغ‌هایش گفته بود که «هویت خدانور لجه‌ای، صادق کبدانی، معروف به یاغی و از اتباع افغانستان است و تیرماه سال جاری به جرم سرقت مسلحانه بازداشت و ۲۷ مرداد با وثیقه آزاد شده بود.»

همان زمان ادعاهای مقامات جمهوری اسلامی از سوی منابع محلی رد می‌شد چرا که خدانور به دلیل صفحه اینستاگرامش دست‌کم در میان اهالی زاهدان و به ویژه جوانان چهره شناخته شده‌ای بود.

دردناک‌ اینکه خواهر ۲۱ ساله خدانور لجه‌ای چند روز بعد از جانباختن برادرش از رنج از دست دادن برادرش دق کرد و قلب‌اش از تپش ایستاد.

جانباختگان میهن و بستگانی که از شدت اندوه عزیزان دق می‌کنند

جشنواره فیلم برلین امسال که از ۲۷ بهمن در برلین آغاز بکار کرد متأثر از انقلاب ملّی علیه جمهوری اسلامی بود. این جشنواره در ششمین ماه از آغاز اعتراضات مردم ایران برگزار شد که بنا به گزارش نهادهای حقوق بشری حدود ۶۰۰ نفر در این اعتراضات جانباخته و بیش از ۲۰ هزار نفر بازداشت شدند. همچنین حدود ۴۰ شهروند در شهرهای مختلف با اتهامات سنگین «محاربه»، «افساد فی الارض» و «بغی» به اعدام محکوم شدند.

گلشیفته فراهانی بازیگر مشهور ایرانی و از جمله هنرمندانی که در جنبش انقلابی اخیر از جمله چهره‌های فعال علیه جمهوری اسلامی در خارج از کشور است از داوران این دوره برلیناله بود.

گلشیفته فراهانی در مراسم اختتامیه جشنواره فیلم برلین گفت: «تا زمانی که همه ما در این کره خاکی آزاد نباشیم، هیچکس آزاد نیست. بنابراین تا زمانی که مردم در ایران و اوکراین در نوعی ظلم، جنگ و بی‌عدالتی زندگی ‌می‌کنند، همه با هم در چنین وضعیتی هستیم.»

گلشیفته فراهانی همچنین در مراسم افتتاحیه این جشنواره از اعتراضات ایران با عنوان «انقلاب» یاد کرد و از «برلین، آلمان، فرانسه و اروپا» خواست «سمت درست تاریخ» را «در حمایت از مردم ایران» انتخاب کنند.

شماری از هنرمندان سرشناس دنیا نیز در حاشیه این جشنواره با تجمع روی فرش قرمز با سر دادن شعار، کف زدن و همچنین حمل پلاکاردهایی با شعار «زن، زندگی، آزادی» از اعتراضات مردمی در ایران حمایت کردند.

سپیده فارسی کارگردان ایرانی- فرانسوی که با فیلم  انیمیشن «آژیر- پری آبادان» در برلیناله امسال حضور داشت نیز در حاشیه این جشنوار در گفتگو با رویترز گفته که «کار این رژیم تمام است. مردم به خوبی این را فهمیده‌اند.»

در بیانیه مدیریت جشنواره برلین نیز جنبش ملی علیه جمهوری اسلامی برجسته شده و آمده که برلیناله در کنار مردم شجاع ایران که در برابر یک حکومت سرکوبگر و غیردموکراتیک پایداری می‌کنند ایستاده است.

حذف سینمای حکومتی جمهوری اسلامی از این جشنواره نیز یکی دیگر از اقداماتی بود که تحت تأثیر جنبش انقلابی مردم صورت گرفت. بر اساس اعلام مدیریت برلیناله هر فیلمی که با بودجه نهادهای حکومتی از جمله صداوسیما، بنیاد فارابی، مرکز گسترش سینمای تجربی، سازمان سینمایی «اوج»، مؤسسه «سوره»، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و هر موسسه دیگر وابسته به دولت جمهوری اسلامی تولید شده باشند اجازه حضور در جشنواره فیلم برلین را نخواهد داشت.