نادر زاهدی -دمکراسی به مثابه نظام کشورداری و آیین دولتی، مبتنی بر تحول ذهنیتی است که در حیات بشری رخ داده است؛ آنجا که آدمی به حق طبیعی خود آگاه و خواستار به رسمیت شناختن آن در اجتماع شد، پایه‌های اولیه دمکراسی نیز گذاشته شد.
حق طبیعی در انعقاد قرارداد اجتماعی، بن‌مایه‌های اصلی دولت دمکراتیک را در خود جای داده است؛ قرارداد اجتماعی، پایه‌های اساسی تدوین قانون اساسی و قوانین موضوعه را برای ایجاد جامعه‌ای دمکراتیک و آزاد شامل می‌شود؛ رعایت حقوق انسان‌ها و توازن میان آزادی‌های اجتماعی- اخلاقی و اقتصادی، از ارکان مهم دمکراسی است که در برخورد میان انسان‌ها، «ادب دمکراتیک» خوانده می‌شود.
ادب دمکراتیک از آنجا که مبتنی بر تحول ذهنی و اخلاقی است، در روابط اجتماعی و سیاسی هم نشأت گرفته از باورمندی به حقوق طبیعی و آزادی‌های بنیادین انسان‌هاست؛ طرفه آنکه بدون رعایت ادب دمکراتیک و تحول معرفتی در ذهنیت غیردمکراتیک، هیچ مبارزه‌ای- چه به صورت شخصی و یا انفرادی و چه در تشکل‌های سیاسی و ائتلاف‌های مبارزاتی- نمی‌تواند شکل گرفته و یا تداوم داشته باشد.
دمکراسی، ادب دمکراتیک و رفتارهای دمکراتیک برای اپوزسیون ایرانی، از ضرورت‌های فکری- عملی و مبارزاتی به شمار می‌رود؛ خصوصا در شرایط فعلی که بخش عمده‌ای از مخالفان جمهوری اسلامی در تحرکاتی جدید، در پی انسجام مبارزاتی و ایجاد ائتلاف‌های سیاسی بوده و سودای رسیدن به دمکراسی و آزادی در ایران آینده را دارند.
همانطور که اشاره کردم و پیش از این در مطالب و مقالاتی به دفعات از آن نوشته‌ام، دمکراسی در عمل ناظر بر باور به حق و حقوق همه‌جانبه انسان‌ها و تحقق آنها در نظام سیاسی دمکراتیک میسر و ممکن است؛ رفتارهای فعلی و کنش‌های سیاسی که از سوی فعالین سیاسی و تشکیلاتی فرصت بروز یافته و در شکل و ماهیت وحدت‌خواهانه به صورت همگرایی‌ها و همراهی‌های سیاسی در صحنه اپوزیسیون ایرانی ظاهر می‌شوند، در صورتی می‌توانند به اهداف ملی و آزادیخواهانه برسند که از هم‌اینک و در شرایط فعلی اپوزیسیون، پایبند به دمکراسی در ذهن و عمل و رفتار باشند.
در شرایط فعلی که با ارتقای گفتمان سیاسی و نوین مدنی ایرانیان، شاهد همرأیی و همراهی میان بخشی از فعالین اپوزیسیون هستیم، رعایت اصول، راهکار و رفتارهای دمکراتیک، تعیین‌کننده مسیر و تبیین‌کننده اندیشه دمکراسی‌خواهی است؛ بی‌تردید ورود به تبلیغات رسانه‌های مجازی، برخوردهای خشن و به دور از حرمت علیه اشخاص مطرح و فعالین در عرصه‌های سیاسی و همچنین بروز کنش‌های اتهام‌زنی و…، نکاتی هستند که فرایند آزادیخواهی و پروسه دمکراسی را برای ایران آینده با موانع جدی و غیرقابل جبران مواجه می‌سازد.
ایجاد بی‌اعتمادی، یأس سیاسی و ناامیدی از فعالین سیاسی در میان اقشار مختلف مردم ایران و بروز شکاف‌های سیاسی و مبارزاتی میان اپوزیسیون، از نتایج منفی به کار گرفتن رفتارهای غیردمکراتیک به شمار می‌روند؛ هدف اینگونه رفتارهای عاری از ادب دمکراتیک، در علایق شخصی و در طرح‌اندازی تخریب شخصیتی، بی‌حرمتی به جایگاه انسان‌ها و در نهایت تقویت چرخه معیوب درگیری میان مخالفان و به هدر رفتن نیرو و فعالیت علیه دشمن اصلی یعنی جمهوری اسلامی است؛ با چنین شرایطی است که فرصت‌های به دست آمده در مبارزه علیه جمهوری اسلامی تبدیل به فرصت‌سوزی شده و متاسفانه بازنده اصلی رفتارهای غیرمودبانه و غیردمکراتیک، فعالین اپوزیسیون هستند.
در شرایطی که حرکت‌های تازه‌ای در میان بخش عمده‌ای از فعالین و رهبران اپوزیسیون در تبادلات فکری و روابط دیپلماتیک شروع شده، رعایت ادب دمکراتیک و تقویت رفتارها و عملکرد دمکراتیک، اصلی‌ترین و شاخص‌ترین راه برای رسیدن به دولتی دمکراتیک و جامعه‌ای آزاد در ایران بعد از جمهوری اسلامی است.
♦← انتشار مطالب دریافتی در «دیدگاه» و «تریبون آزاد» به معنی همکاری با کیهان لندن نیست.
