نازنین نوری (کیهان لایف) ساناز طوسی نمایشنامه‌نویس ایرانی- آمریکایی برای نمایشنامه «انگلیسی» که اولین ساخته اوست، جایزه پولیتزر ٢٠٢٣ یکی از معتبرترین جوایز آمریکا را از آن خود نمود.
داستان در مورد گروه کوچکی از بزرگسالان در یک کلاس درس «فقط انگلیسی» در ایران است که تلاش می‌کنند به زبان انگلیسی تسلط کافی پیدا کنند تا در آزمون این زبان به عنوان زبان خارجی (TOEFL) موفق شوند. این اثر به عنوان بهترین نمایشنامه جدید آمریکایی از سوى Broadway’s Obie Awards Off نیز شناخته شد.
کمیته پولیتزر اثر نمایشی طوسی را به عنوان «نمایشنامه‌‌اى آرام و قدرتمند درباره چهار بزرگسال ایرانی که برای امتحان زبان انگلیسی در مدرسه‌ای در نزدیکی تهران آماده می‌شوند» توصیف کرده است، «جایی که جدایی‌های خانوادگی و محدودیت‌های سفر، آنها را به یادگیری زبان جدیدی سوق می‌دهد که ممکن است هویت‌شان را تغییر دهد و همچنین نشان‌دهنده یک زندگی جدید باشد.»
این نمایشنامه‌نویس ماه گذشته در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز گفت: «مردم ایران در بحبوحه انقلابی با پیشتازی زنان هستند و زندگی خود را به خطر می‌اندازند. من در شگفتم که اگر هرگز ایران را ترک نمی‌کردیم چه کسی می‌بودم و نمی‌دانم که آیا اجازه می‌دادم روسری ام کنار برود، در حالی که می‌دانستم می‌تواند به معنای از دست رفتن زندگی من باشد.»
او افزود: «من معتقدم تئاتر بسیار مهم است و تحت تاثیر تئاتر تغییر یافته‌ام؛ بطوری که آینده‌ی بهتری را برای من به تصویر مى‌کشد اگرچه در تخیل خود شکست خورده باشم. نمی‌دانم بعدا چه خواهد شد، اما فقط امیدوارم که در این سال پر درد و خونریزی، این نمایش به ایرانی‌ها نشان دهد که داستان‌های ما اهمیت دارند و شنیده می‌شوند و به امید آنکه به زودی این نمایش در ایران به روى صحنه برود.»
«انگلیسی» اولین بار در سال ٢٠٢٢ در شرکت تئاتر آتلانتیک در نیویورک به نمایش درآمد و توسط شرکت‌های تئاتر آتلانتیک و Roundabout تولید شد. از آن زمان در بوستون، واشنگتن، تورنتو، مونترال و برکلی، کالیفرنیا به روی صحنه رفته است. اجراهای آینده براى آتلانتا، ماساچوست غربی، سیاتل، شیکاگو و مینیاپولیس نیز برنامه‌ریزى شده است.
ساناز طوسی در یک خانواده مهاجر ایرانی در اورنج کانتی کالیفرنیا به دنیا آمد و بزرگ شد. او که در خانه به زبان فارسی و در خارج از منزل به انگلیسی صحبت مى کرد، غالبا به ایران سفر می‌کرد.
وى که در سال ٢٠١٨ از دانشکده هنر Tisch دانشگاه نیویورک فارغ‌التحصیل شده، «انگلیسی» را به عنوان پروژه پایان‌نامه تحصیلات تکمیلی در این دانشگاه نوشت.
وى در مصاحبه‌ای به National Public Radio گفت: «من از ممنوعیت سفر اعمال شده علیه ایران توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و دولتش که به تازگی اجرا و مانع از سفر شهروندان ایرانی به آمریکا شده بود، ظاهرا آرام اما خشمگین بودم.»
مشاور ساناز، لوکاس هنات نمایشنامه‌نویس، به او پیشنهاد کرد «فقط چیزی را که باید بنویسی… از قلبت بنویس.» او در مصاحبه با رادیو ملی آمریکا NPR در ماه مه ٢٠٢٢ این توصیه را که انجام داده بود یادآورى کرد.
طوسی گفت: «من دختری مغرور از خانواده‌اى مهاجر هستم و با تعداد زیادی از بچه‌های نسل اول بزرگ شدم. برای احساس بی‌احترامی نسبت به والدینم، خاورمیانه‌ای‌ها و بطور کلی مسلمانان، احساس می‌کردم که باید از درد نبودِ درک صحیح بنویسم.»
او تصمیم گرفت نمایش خود را در سال ٢٠٠٨ در زادگاه مادرش، کرج روى صحنه ببرد که در آن گروهی از دانش‌آموزان و معلمی حضور دارند که یا قصد مهاجرت دارند یا از خارج باز می‌گردند و احساس می‌کنند بین دو فرهنگ سرگردانند.
طوسی گفت که می‌خواسته تماشاگر را در جایگاه شخصیت‌ها قرار دهد. او گفت: «می‌دانستم که آنها هرگز درک نمى‌کنند که یادگیری یک زبان جدید و احساس حماقت و انزوا در هر مکانى که هستید، چقدر سخت است.»
ساناز طوسی همچنین قطعه‌ی «کاش اینجا بودی» را نوشته است. نمایشنامه‌ای که گروهی متشکل از پنج زن را در ایران بین سال‌های ١٩٧٨ تا ١٩٩١ به تصویر می‌کشد که زندگی و دوستی‌‌شان به دلیل ازدواج، فقدان و ترک ناگهانی تغییر می‌کند. این نمایشنامه سال گذشته در برادوی در Playwrights Horizons روى صحنه رفت.
وى به تازگى در تلویزیون در فیلم «دعوت به آتش‌سوزی» (A League of their own) براى نمایش در شبکه جهانی نمایش خانگی «آمازون»، «پنج زن» (ماریل هلر/ ساحل بزرگ)، فروش ایده اصلى فیلم «The Persians» به FX TV با جو وایزبرگ خالق سریال «آمریکایی‌ها» و مجموعه تلویزیونى «The Patient» با جوئل فیلدز همکار وایزبرگ به عنوان تهیه‌کنندگان و مجریان مشترک در تلویزیون اف اکس همکارى کرده است.
طوسی یکی از اعضای Writers Guild of America (انجمن نویسندگان) آمریکاست و در کنار دیگر اعضای این انجمن دست به اعتصاب و اعتراض صنفی نیز زده است.
او به نیویورک تایمز گفت: «من فوق‌العاده به اینکه عضو W.G.A هستم افتخار می‌کنم. عاشق تئاتر هستم. تئاتر اولین و بزرگترین عشق من است- اما نمی‌توانم با آن هزینه زندگی را تأمین کنم. اگر می‌توانستم، تمام وجودم را در اختیار این هنر مى‌گذاشتم. ولى با W.G.A در طول کووید بیمه درمانی داشتم و مى‌توانم اجاره خانه را پرداخت کنم. من این هفته هم در صف تظاهرات خواهم بود و هر مدت زمانى نیز که طول بکشد. برای بسیاری از نمایشنامه‌نویسان، این راهى است که به تولید تئاتر خود با یارانه ادامه می‌دهند.»
*منبع: کیهان لایف
*نویسنده: نازنین نوری
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
