رئیس سازمان غذا و دارو نسبت به تشدید کمبودهای دارویی هشدار داد و گفت هدف ما کمک به تولیدکنندگان است تا مشکلات آنها برطرف شود. گزارش‌ها از کمبود و گرانی همزمان دارو در کشور حکایت دارد و تولیدکنندگان و واردکنندگان می‌گویند به دلیل عدم تسویه حساب دولت و در دست نبودن منابع کافی امکان تولید بیشتر را ندارند.
حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو روز گذشته توضیح داده که «بخشی از مشکلات فرابخشی است. به عنوان مثال بخشی از مشکلات به دلیل عدم امکان حواله ارز است که از بهمن سال گذشته تا کنون ما را با مشکلات زیادی در تأمین مواد اولیه و… مواجه کرده است؛ به شکلی که برخی شرکت‌ها حتی ۳ ماه است نتوانسته‌اند مواد اولیه تأمین کنند و این نشان می‌دهد که باید با تسهیل فرایندها به سمت افزایش تولید برویم.»
علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران نیز روز یکشنبه ۲۱ خرداد ۱۴۰۲ گفته بود که کمبودهای دارویی در کشور سه رقمی شده و به دلیل اختلاف آمار کمبودها بین بخش دولتی و خصوصی نمی‌توان عدد خاصی را اعلام کرد.
علی فاطمی علت اصلی کمبود دارو در کشور را عدم سرمایه‌گذاری در داروسازی کشور با وجود افزایش مصرف و رشد جمعیت دانسته و گفته بود که «قیمت‌گذاری دستوری دولت نیز باعث شده است برخی از شرکت‌ها زیان‌ده شوند؛ همچنین برخی مشکلات در زمینه تأمین ارز باعث شده تا هلدینگ‌ها رغبت لازم را برای فعالیت در ایران نداشته باشند به همین دلیل در کشورهای همسایه سرمایه‌گذاری می‌کنند.»
بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت جمهوری اسلامی نیز هفته گذشته از وجود «مشکلات متعددی در بودجه» برای تولید و تأمین دارو خبر داده و گفته بود که «امسال برای تأمین دارو به ۱۰۵ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم، ولی در قانون بودجه فقط ۶۹ هزار میلیارد تومان اعتبار اختصاص یافته و اگر این بودجه محقق نشود با مشکلاتی روبرو خواهیم شد.»
وزیر بهداشت جمهوری اسلامی تأمین دارو و تجهیزات پزشکی را با اختصاص اعتبارات بودجه مرتبط دانست و از «دستگاه‌های فرابخشی» خواست برای تأمین دارو همکاری کنند.
فعالان و مسئولان حوزه دارویی کشور تأکید دارند که همواره رفع مشکلات و موانع در مسیر تولید و تأمین دارو در کشور، فقط در دست سازمان غذا و دارو نیست و سازمان‌ها و دستگاه‌های دیگری همچون سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی و… نیز در بروز شرایط بحرانی دارو سهیم هستند.
سال گذشته هنگام بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۲ کارشناسان نسبت به کمبود بودجه دارو هشدارهای لازم را دادند اما هیچ تغییری در میزان بودجه دارو داده نشد.
نازنین فرزادی‌فر مدیرعامل کانون هموفیلی ایران هفته گذشته از تداوم مشکل نایاب و کمیاب بودن داروهای بیماران هموفیلی خبر داد. او تأکید کرده که شرکت‌های تولیدکننده دارو ظرفیت تولید داروهای پلاسمایی مورد نیاز بیماران هموفیلی را ندارند و بخش قابل توجی از دارو باید از خارج وارد شود.
وی گفت که «ما این تعهد را از سازمان غذا و دارو گرفته‌ایم که حتی در صورت تولید دارو توسط یک شرکت دیگر در ایران باز هم واردات دارو را داشته باشیم، چرا که نمی‌خواهیم تجربه تلخ سال گذشته دوباره تکرار شود و از همین رو واردات خواهیم داشت سازمان هم این موضوع را پذیرفته است.»
حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز روز شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲ در نامه‌ای «فوری» خطاب به وزیر بهداشت از کمبود داروهای استراتژیک و افزایش پرداختی از جیب شهروندان ابراز نگرانی کرد.
حسینعلی شهریاری در این نامه تأکید کرده بود کمبود دارو «در بازدیدهای میدانی و همچنین مراجعات حضوری محرز شده» و مقامات وزارت بهداشت را که از عدم کمبود دارو سخن می‌گویند به «اظهارنظرهای خلاف واقع» متهم کرد.
در آنسو نیز گزارش‌ها نشان می‌دهد طرح «دارویار» که از سال گذشته توسط وزارت بهداشت با هدف نظم بخشیدن به چرخه تولید و پخش دارو اجرا شد نتوانسته به اهداف تعیین شده دست پیدا کند و در این میان بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص بیش از دیگر بیماران دچار بحران تهیه دارو شده‌اند.
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی تلاش دارند علت کمبود دارو را به «تحریم‌ها» ربط دهند که طبق گزارش مرکز آمار، ارزش تولید فرآورده‌های دارویی، شیمیایی و گیاهی در کشور از سال ۱۳۹۷ روندی افزایشی داشته و در سال ۱۳۹۹ به بالاترین میزانِ یک دهه اخیر رسیده است.
تداوم بحران دارو؛ سطح موجودی مواد اولیه شرکت‌های داروسازی به کمترین حد ممکن رسیده است
منتقدان سیاست‌های حوزه سلامت کشور می‌گویند دارو تحریم نیست. آنها انتقادهای اصلی خود را متوجه مدیریت و سیاست‌گذاری وزارت بهداشت می‌دانند.
مقامات جمهوری اسلامی اما همچنان اصرار دارند تحریم را به عنوان ابزاری برای فرافکنی و عدم پاسخگویی درباره ساختار فاسد و ناکارآمد واردات و تولید و توزیع دارو به کار ببرند. وزیر بهداشت جمهوری اسلامی در نشست سازمان‌های بین‌المللی مقیم ایران ادعاهای واهی درباره تحریم دارو را تکرار کرده و گفته بود: «در طول تاریخ سابقه نداشته بیماران را تحریم کرده باشند؛ اما این کار نسبت به بیماران ایرانی انجام شده است.»
مجتبی بوربور نایب رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو فروردین امسال گفته که «شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده بعد از تغییرات نرخ ارز دچار مشکلاتی در قیمت‌گذاری شدند که اگر به این مشکلات زودتر رسیدگی می‌شد، شاهد این کمبودها با این شدت نبودیم». او همچنین گرانی دارو را متأثر از تورم دانسته بود.
مجتبی بوربور برخلاف وزیر بهداشت مشکلات صنعت دارویی کشور را تحریم ارزیابی نکرده و گفته بود که «کمبود نقدینگی، افزایش قیمت نهاده‌ها و مواد اولیه تولید، تاخیر در وصول مطالبات از بدهکاران دولتی مانند تامین اجتماعی و دانشگاه علوم پزشکی را می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین چالش تولید دارو در کشور معرفی کرد؛ تردید نداشته باشید که تولیدکنندگان تمایل به تولید دارند اما نمی‌توانند با این شرایط ادامه بدهند.»
نایب رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو افزوده بود که «بعد از اصلاح نظام یارانه‌ای دولت مقرر کرد فاصله ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی تا ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی را جبران کند از این‌رو بانک‌ها با نامه بانک مرکزی موظف به پرداخت تسهیلات به واردکنندگان و کارخانه‌های تولیدی داروسازی شدند مبلغ اعطای تسهیلات به تولیدکنندگان ۱۵ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شد اما در عمل ۱۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت کردند؛ در سال جاری فعالان اقتصادی حجم نقدینگی را ۴۰ هزار میلیارد تومان اعلام کردند اما این نقدینگی در کشور وجود ندارد و به نظر می‌رسد به تولیدکنندگان پرداخت نشود.»
این فعال صنفی همچنین با تأکید بر لزوم پرداخت مطالبات تولیدکنندگان از سوی دولت گفته بود که «دولت مطالبات را پرداخت نمی‌کند اما انتظار دارد که چرخه تولید ادامه داشته باشد. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های تولیدی با مشکل مواجه شدند داروهای مانند پنی سیلین، سرماخوردگی به راحتی در بازار پیدا نمی‌شود.»
مشکلات بیماران مبتلا به سرطان با داروهای شیمی‌درمانی ۱۰۰ میلیون تومانی؛ وضع بدتر هم خواهد شد!
همزمان در فروردین امسال مسعود پزشکیان عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز از بدتر شدن وضعیت تأمین دارو در سال جدید خورشیدی خبر داده و گفته بود پس از آنکه دولت ارز دارو را که حذف کرد، تولیدکننده‌ها نیز نتوانستند با ریالی که در اختیار دارند، ماده اولیه تولید دارو خریداری و وارد کنند.
مسعود پزشکیان افزوده بود که در چنین شرایطی، دارو در سال جاری باز هم گران‌تر می‌شود و تولیدکننده‌های دارو چون بودجه لازم برای واردات ماده اولیه تولید دارو ندارند، ممکن است نتوانند به اندازه نیاز جامعه دارو تولید کنند بنابراین با کمبود دارو نیز مواجه خواهیم شد.
تمام هشدارها و توضیحات فعالان صنعت دارو در حالی است که بهرام عین‌الهی وزیر بهداشت جمهوری اسلامی ابتدای اردیبهشت‌ماه جاری ادعا کرد که کمبود دارو از ۴۰۰ به ۷۰ قلم، و ذخایر دارویی به هفتاد درصد رسیده است.
این ادعا درست در روزهایی مطرح شد که گزارش‌ها از کمبود بسیاری از اقلام دارویی در داروخانه‌ها، و سرگردانی بیماران منتشر می‌شد.
اوایل اردیبهشت‌ماه وبسایت «خبرآنلاین» با اشاره به بحران داروهای شیمی‌درمانی به عنوان مشکل بزرگ خانواده‌های بیماران مبتلا به سرطان و بیماری‌های خاص نوشته است: «بجز وین بلاستین آلمانی و مجارستانی، قیمت سایر داروهای شیمی درمانی در بازار آزاد و آنچه در دست دلال است نیز بسیار زیاد و حتی باورنکردنی است؛ به عنوان مثال قیمت غیردولتی هر آمپول «کیترودا/ Keytrud» بین ۵۰ تا ۹۰ میلیون تومان است. آمپول «انکاسپار/ oncaspar» با قیمتی بین ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون به فروش می‌رسد.»
بر اساس این گزارش قیمت آمپول «ادستریس/ adcetris» نیز ۸۰ میلیون تومان است. سایر داروهای شیمی‌درمانی مانند بلینسیتو/ blincyto، نلارابین/ nelarabine بین ۴۰ تا ۳۵ میلیون در بازار آزاد قیمت دارند.
