کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گزارشی با محور بررسی کیفیت اینترنت در صحن علنی مجلس ارائه کرده که نشان از استفاده ۶۴ درصد کاربران ایرانی از فیلترشکن و شکست طرح فیلترینگ از سوی جمهوری اسلامی دارد.
در نشست علنی روز سه‌شنبه ۳۱ مرداد ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی گزارش کمیسیون صنایع و معادن درباره بررسی کیفیت اینترنت و شاخص های مرتبط با آن ارائه شد. این گزارش نشان داد پروژه فیلترینگ در ایران نتوانسته اهداف مورد نظر مقامات جمهوری اسلامی را تحقق بخشد. فیلترینگ تنها هزینه اینترنت مردم را به دلیل استفاده حدود سه چهارم جمعیت کشور از فیلترشکن افزایش داده و مافیای فروش فیلترشکن را به دیگر مافیاهای فعال در ساختار نظام افزوده است.
روح‌الله عباسپور سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با قرائت این گزارش گفت بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده ۶۴ درصد کاربران ایرانی از فیلترشکن استفاده می‌کنند و سهم پهنای باند ناشناس به ۲۵ درصد رسیده است.
وی با استناد به گزارش‌ها گفته تعداد قابل توجهی از وبسایت‌های مورد نیاز شهروندان با اعمال تحریم و عدم دسترسی مواجه است و باید اقدامات لازم برای رفع این مشکل صورت گیرد.
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن با اشاره به کندی دسترسی کاربران به وبسایت‌ها تأکید کرد که علت این موضوع کاهش پهنای باند یا افزایش ترافیک ناشی از مصرف فیلترشکن است و افزود که جایگاه ایران در برخی شاخص‌های کیفیت اینترنت دو رتبه تنزل یافته است.
در گزارش کمیسیون صنایع و معادن آمده که علاوه بر کاهش سرعت، اثرات منفی دیگری در استفاده از VPN بر شبکه وجود دارد که شامل «بازشدن نشت فعال»، «پایین آمدن پهنای باند»، «مخاطرات امنیتی برای خود کاربر و شبکه ارتباطی» و «قرار گرفتن اطلاعات کاربر در معرض دسترسی غیر مجاز هکرها» می‌شود.
بخش دیگری از این گزارش تأکید کرده که «عدم پاسخگویی شفاف، اتخاذ رویکردهای بعضاً مبهم، تشتت حکمرانی در سطح ملی و وجود متولیان متعدد باعث افزایش نارضایتی کاربران و به ویژه اخلال در بازار کسب و کارهای اینترنتی شده است.»
این گزارش همچنین افزوده که «نظام پالایش و مدیریت محتوای فضای مجازی با عارضه تعدد مراجع تصمیم گیر مواجه است، و این تصمیمات گاهی بدون توجه به مسایل و پیچیدگی‌های فنی و آثاری که بر کاربران و شبکه می‌گذارد اتخاذ می‌شود لازم است در این خصوص اقدام کارگشا در جهت یکپارچه‌سازی این نظام مدیریتی انجام گیرد.»
کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی همچنین با انتقاد از وزارت ارتباطات نوشته که «تاکنون گزارش دقیقی برای شفاف سازی آمار استفاده از فیلترشکن‌ها، ارقام قابل ملاحظه هزینه‌های فیلترشکن و تحمیل آن بر سبد هزینه‌های خانوارها و در نهایت ارائه راهبردهای موثر برای کاهش استفاده از فیلترشکن‌ها توسط مشترکین، از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، ارائه نشده است.»
عزت‌الله اکبری تالار پشتی رئیس کمیسیون صنایع و معادن نیز در سخنانی با انتقاد از تعداد مراجع تصمیم‌گیر در حوزه نظام پالایش و مدیریت محتوای فضای مجازی گفت که «در حوزه فضای مجازی در یک طرف وزیر ارتباطات قرار دارد که پاسخگوی مجلس است اما از طرف دیگر حداقل ۷ مرجع دیگر وجود دارد که در حال تصمیم‌گیری و باز و مسدود کردن هستند که نشان‌دهنده آشفتگی در صحنه تصمیم‌گیری است که موجب نگرانی مردم شده است.»
رئیس کمیسیون صنایع و معادن با اشاره به سهم اقتصاد دیجیتال در حوزه تولید ناخالص داخلی کشور گفت: در حوزه تولید ناخالص داخلی سهم کسب و کار اینترنتی الان در مرز ۸ درصد است درحالی که سهم میانگین در دنیا ۱۵ درصد است و بسیاری از کشورها از ۳۵ درصد عبور کردند و ما باید در برنامه هفتم توسعه هدف‌گذاری را بالای ۱۵ درصد قرار دهیم.
توسعه‌نیافتگی اینترنت در ایران نیز مورد اشاره رئیس کمیسیون صنایع و معادن قرار گرفت: «۲۰ میلیون خانوار را باید از تکنولوژی‌های روز دنیا نظیر فیبر نوری برخوردار کنیم درحالی که الان در مرز ۳/۵ میلیون هستیم.»
عزت‌الله اکبری تالار پشتی البته گفته «فضای مجازی محل تمرکز دشمنان است» و تأکید کرده که «باید دقت لازم و برنامه‌ای درست و حسابی برای این حوزه داشته باشیم و رضایت و اعتماد مردم را به شبکه‌های داخلی جلب کنیم.»
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز پس از قرائت گزارش کمیسیون صنایع و معادن در سخنانی شعاری گفت که «آقای وزیر به یاد دارند که در آغاز کار بر موضوعات مهمی مانند شبکه ملی اطلاعات که مجلس و دولت و همه عزم کردیم که در همین دولت در دوره ۴ ساله اول به پایان برسد، تأکید شد.»
رئیس مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنانش گفت که «مردم یک جاهایی از اینترنت مانند قطعی و عدم پوشش به حق دلخور هستند، ما در حال تلاش در این زمینه هستیم اما باید به این نکته نیز توجه کرد که از این باب و به دلیل این اشکالات در شبکه خسارت و هزینه‌های مالی به مردم وارد می‌شود و مردم نکاتی درباره بسته‌هایی که خریداری می‌کنند، دارند. باید برای این صدمه‌ای که به مردم وارد می‌شود و هزینه بیشتری پرداخت می‌کنند، چاره‌ای اندیشید تا دچار مشکل نشویم.»
جواد آذری جهرمی وزیر پیشین ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز که نقش زیادی در قطع و محدودیت‌های اینترنت در هشت سال فعالیت دولت حسن روحانی داشت، اکنون در واکنش به گزارش کمیسیون صنایع و معادن در این رابطه در کانال تلگرامی خود نوشت که «گزارش مجلس درباره کیفیت اینترنت حاوی گزاره مهمی است چرا که میزان ترافیک ناشناس یعنی ترافیکی که سیستم فیلترینگ قادر به تشخیص پروتکل آن نیست؛ از ۵ درصد به ۲۵ درصد رسیده است.»
محمدجواد آذری‌جهرمی افزوده که این یعنی ناکارآمدی و «شکست برای فیلترینگ» و تأکید کرده که «این یعنی ناآگاهی حکمران از حتی نوعِ بخش بزرگی از ارتباطات بین‌الملل و افزایش تهدیدات سایبری علیه منافع ملی.»
کاهش سرعت و اختلال اینترنت در ایران ادامه دارد؛ «دستور» رئیسی در هوا ماند!
گزارش جدید «اسپیدتست» از وضعیت سرعت اینترنت ثابت و موبایل در ماه ژوئیه برابر با تیرماه که به تازگی منتشر شده نشان می‌دهد که سرعت اینترنت ثابت در ایران به صورت جزیی افزایش یافته اما سرعت اینترنت موبایل کاهش پیدا کرده است.
این گزارش افزوده که سرعت اینترنت ثابت در ایران از ۱۱/۸۰ مگابیت بر ثانیه در گزارش قبلی که تیرماه منتشر شده بود، به ۱۲/۱۱ مگابیت بر ثانیه افزایش یافته است. اینهمه در حالیست که رتبه ایران در زمینه سرعت اینترنت ثابت با سه رتبه کاهش روبرو و در انتهای جدول در رده ۱۴۸ جهان قرار دارد.
سرعت اینترنت موبایل در ایران نیز از ۳۴/۶۵ مگابیت بر ثانیه در خردادماه به ۳۳/۴۴ مگابیت بر ثانیه در تیرماه کاهش یافته که کشور را در رتبه ۶۷ جهان قرار داده است.
ابراهیم رئیسی هفتم تیر ۱۴۰۲ دستور داده بود برای حل مشکل کُندی اینترنت، کارگروهی متشکل از مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد شود و حداکثر تا یک ماه بعد از تشکیل راهکار بدهد.
با گذشت بیش از یک ماه و نیم همچنان اختلال و کاهش سرعت اینترنت در ایران ادامه دارد و شهروندان از «اینترنت افتضاح» شکایت دارند.
جدا از کُندی سرعت اینترنت در ایران، فیلترینگ نیز یکی دیگر از ابزارهای سرکوب شهروندان است که از سوی جمهوری اسلامی سال‌هاست انجام شده است. فیلترینگ و کاهش سرعت مشکلات زیادی برای کسب و کارها ایجاد کرده و زیان گسترده‌ای را به استارتاپ‌ها و کسب و کارهایی بر پایه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی وارد کرده است. جمهوری اسلامی در طرحی به عنوان «طرح صیانت» محدودسازی اینترنت را بیش از پیش و بطور گسترده در دستور کار قرار داده است.
شرکت «Top۱۰Vpn» که در زمینه آزمایش و بررسی خدمات VPN فعالیت دارد اوایل سال میلادی کنونی گزارشی از خسارت‌های ناشی از محدود ساختن اینترنت در کشورهای مختلف منتشر کرده است. بر اساس این گزارش در سال ۲۰۲۲ ایران در کنار روسیه و قزاقستان بیشترین خسارت‌های اقتصادی ناشی از محدودیت‌های اینترنتی توسط دولت‌های مستقر را متحمل شده‌اند.
بر اساس رده‌بندی شرکت «Top۱۰Vpn» محدودیت‌های اینترنتی در روسیه همزمان با آغاز حمله ولادیمیر پوتین به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، خسارتی بالغ بر ۲۲ میلیارد دلار را برای اقتصاد این کشور در پی داشته است. پس از ایران که با خسارت ۷۷۳ میلیون دلاری در رتبه دوم قرار دارد، کشورهای قزاقستان با خسارت ۴۱۰ میلیون دلاری، میانمار با خسارت ۲۴۱ میلیون دلاری و ازبکستان با خسارت ۲۲۰ میلیون دلاری در رتبه سوم تا پنجم قرار گرفته‌اند.
محدود ساختن اینترنت در ایران در سال جدید میلادی با وجود آرام شدن اعتراضات خیابانی شدت پیدا کرد. مؤسسه Surfshark تجزیه و تحلیلى ۶ ماهه از اختلال و قطع اینترنت بر اساس Internet Shutdown Tracker (ردیابی قطع اینترنت) انجام داده که بر این اساس در نیمه اول سال ۲۰۲۳، در ایران نسبت به سال قبل با ١١ مورد ثبت شده، محدودیت اینترنت بیشتری وجود داشته است.
نام ایران در نیمه اول سال ٢٠٢٣ به عنوان کانون جهانی محدودیت‌های اینترنت مطرح شده است بطوری که مسئول ١۴ محدودیت از ۴٢ محدودیت جدید ثبت شده در سراسر جهان بوده است.
انجمن تجارت الکترونیک تهران نیز تیرماه امسال گزارش تحلیلی از اختلالات، محدودیت‌ها و سرعت اینترنت در ایران منتشر کرده است. در این گزارش آمده بود که رکود گسترده و تعطیلی چشمگیر شرکت‌های فناوری و مهاجرت متخصصان فناوری و انتقال استارتاپ‌ها به کشورهای همسایه به خاطر کیفیت اینترنت رخ داده است. این انجمن معتقد است وضعیت رو به افول اینترنت در ایران علاوه بر ایجاد مشکلات فنی، باعث ناامیدی گسترده متخصصان فناوری شده است.
کیفیت اینترنت در ایران در وضعیت «بحرانی» گزارش شده و آمده بود که اینترنت ایران در بین ۱۰۰ کشور با بیشترین تولید ناخالص ملی، ایران پس از میانمار دومین اینترنت پراختلال و پس از چین، دومین اینترنت محدود دنیا را دارد. این گزارش همچنین تأکید کرده که اینترنت ایران جزو ۵ اینترنت کُند جهان است.
