در آخرین آمار مرتبط با مهاجرت نیروی انسانی از ایران، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری گفته نرخ خروج نخبگان از کشور در برخی حوزه‌ها تا دو برابر افزایش یافته است.
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری اسلامی در گفتگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» با اشاره به خروج نخبگان از کشور گفته که «خروج نخبگان از کشور سابقه طولانی دارد و در سال‌های اخیر نیز در برخی از حوزه‌ها تا دو برابر افزایش داشته است.»
این مقام دولتی با اشاره به اینکه شیب خروج نیروی انسانی از کشور هشدارآمیز است گفته که «یک زمان یک اتفاق می‌افتد و سالی ۱۰ درصد از نیروهای انسانی کشور را از دست می‌دهی و یک زمان شیبی را می‌بینی که اگر این شیب را کنترل نکنی ممکن است آینده آسیب ببیند و آن چیزی که در حال حاضر داریم همین است. در حال حاضر شیب خروج نخبگان از کشور را می‌بینیم و از الان احساس می‌کنیم که باید برای دو سال آینده برنامه جدی داشت.»
او همچنین با اشاره به کاهش تعداد دانشجویان در کشور گفته که هر کشوری که نتواند نخبگانش را نگه دارد دچار ضعف نیروی انسانی قرار می‌گیرد. محور هر جامعه نخبگان و افراد فرهیخته آن جامعه است.
روح‌الله دهقانی فیروزآبادی با انتقاد از عدم تخصیص نیم درصد از بودجه عمومی کشور به صندوق نوآوری و شکوفایی افزوده که «عدم تخصیص بودجه به این صندوق از تبعات مهاجرت نخبگان در کشور بوده و در حال حاضر سالی ۱۰ درصد از نیروهای انسانی کشور را از دست می‌دهیم.»
هرچند با انقلاب ۵۷ نرخ مهاجرت از ایران افزایش یافت اما در سال‌های گذشته مهاجرت به شکلی فراگیر در میان اقشار مختلف افزایش یافته و هشدارها نسبت به بحران منابع انسانی طی سال‌های آینده را به همراه داشته است.
مرکز آمار ایران به تازگی در گزارشی اعلام کرده که در چهار سال گذشته دست‌کم ۸۵۰ هزار نیروی در سن کار در ایران از جستجو برای پیدا کردن شغل دست کشیده‌اند. بخشی از این آمار، افرادی هستند که برای کار و درآمد بهتر به دیگر کشورها مهاجرت کرده‌اند. بخش دیگری از این گزارش نیز تأکید دارد که ۷۰ درصد از بیکاران در ایران، از گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله هستند.
اینهمه در حالیست که بخش زیادی از شاغلان، کارآفرینان و نخبگان نیز با یافتن موقعیت مهاجرت کاری به خارج از کشور، دست از کار کشیده و از ایران مهاجرت می‌کنند.
هفته گذشته نیز عوض حیدرپور متخصص بیهوشی و استاد دانشگاه با ارائه آمار جدیدی از مهاجرت سالانه ۱۰ هزار کادر پزشکی از کشور خبر داده بود.
عوض حیدرپور گفته بود که «عدد و رقم‌های مهاجرت وحشتناک است، ما هر هفته که سراغ یکی از همکاران را می‌گیریم با خبر می‌شویم مهاجرت کرده است.»
این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی افزوده بود که «برای پزشکان پیامک ارسال می‌شود که اگر ۵۵ سال به بالا نداشته باشید به راحتی در آلمان پذیرش می‌شوید، پزشکی که ۵۵ سال سن داشته باشد تقریباً ۲۰ سال تجربه کار دارد، آن‌وقت با مهاجرت آنها یک تجربه این چنینی به راحتی گیر کشورهای دیگر می‌افتد.»
آمار جدید از مهاجرت پزشکان از ایران؛ سالانه ۱۰ هزار کادر پزشکی کشور را ترک می‌کنند
روزنامه «هم‌میهن» در شماره چهارم مهرماه در گزارشی به کشیده شدن موج مهاجرت از کشور که به استادان دانشگاه و مدیران حوزه بهداشت رسیده پرداخته است.
بر اساس این گزارش در موج برکناری اساتید باسابقه دانشگاه، استادان دانشگاه‌های علوم پزشکی هم در امان نمانده و برخی از آنها با وجود داشتن سوابق علمی قابل توجه در کشور یا با بازنشستگی‌های اجباری مواجه‌اند یا فضا برای ماندن‌شان مهیا نیست. از سوی دیگر مدیران برخی حوزه‌های پزشکی هم ماندن را به رفتن ترجیح داده‌اند.
این گزارش برای نمونه تأکید کرده که از مدیر اداره سلامت وزارت بهداشت تا مدیر گروه اپیدمیولوژی، مدیر مرکز کارآزمایی بالینی و مدیران مرکز تحقیق اعتیاد در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی از ایران مهاجرت کرده‌اند.
مهاجرت ۵۰ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران؛ یک نماینده مجلس شورای اسلامی: رئیسی مسئول اخراج اساتید است
حسین آخانی یکی دیگر از اساتید دانشگاه تهران نیز به تازگی از مهاجرت ۵۰ عضو هیئت علمی در دانشگاه تهران خبر داده و گفته که «شرایط چندان مساعد نیست» و یک نمونه آن بودجه پژوهشی است که در حال حاضر این بودجه به اندازه «چند شب کار کردن در اسنپ» هم نیست.
حسین آخانی گفته که «اگر چه آمار رسمی وجود ندارد، ولی در دانشگاه تهران نزدیک به ۵۰ عضو هیئت علمی رفته‌اند و من خبر موثق دارم که چند برابر آنها در حال تدارک رفتن هستند. اعضای جوانتر هیئت علمی با حقوق ناچیز امکان تدوام زندگی و کار علمی ندارند و طبیعی است از این فرصتها بیشتر استفاده خواهند کرد. عملا هیچ فارغ التحصیلی از دانشگاه های معتبر خارجی تمایل به برگشت به ایران ندارد و اگر هم گاهی این اتفاق می‌افتد دلایل دیگری دارد.»
این استاد دانشگاه گفته شاید کلمه «خروج» اساتید توصیف بهتری از روندی باشد که در دانشگاه‌ها در جریان است و فقط شامل «اخراج» نیست و در برگیرنده مجموعه‌ای از اتفاقاتی است که منجر به اخراج رسمی (که اتفاقا بسیار کم است)، حذف اداری و گزینشی، اشغال کردن جایگاه‌های هیئت علمی با سهمیه‌ها، محدودیت امکان استخدام، بی‌عدالتی در دادن بودجه و امکانات بخصوص به افراد مستقل، عدم برخورد و حتی حمایت از برخی متقلبان و مقاله‌سازان علمی سال‌هاست باعث خروج و یا حذف و دلسردی بسیاری از استعدادها از دانشگاه‌ها شده است.
موج مهاجرت از ایران در حال حاضر شامل همه مشاغل و رسته‌های شغلی می‌شود اما در این میان مقامات دولتی به دنبال آن هستند که مهاجرت کارگران که طی سال‌های گذشته برای کار به کشورهای اطراف از جمله عراق و قطر و ترکیه و ارمنستان می‌روند را نتیجه دستاوردی با عنوان «دیپلماسی نیروی کار» معرفی کنند.
مهاجرت بی‌پایانِ ایرانیان؛ سرزمینی که از هر نوع متخصص خالی می‌شود!
دست‌کم چهار سال است گزارش‌هایی از مهاجرت کارگران ایرانی به کشورهای منطقه و به امید داشتن درآمدی بیشتر منتشر می‌شود؛ از جمله مهاجرت گسترده کارگران ساختمانی به عراق.
کیهان لندن چهار سال پیش در گزارشی بخشی از مشکلات این کارگران از جمله کار اقماری، هزینه زیاد رفت و آمد و چند بار در سال پرداخت عوارض خروج از کشور، و اسکان و امکانات نامناسب در عراق اشاره کرده بود.
دولتمردان ابراهیم رئیسی اما حالا ادعا می‌کنند ارسال نیروی کار به کشورهای منطقه حاصل «دیپلماسی نیروی کار» است.
خبرگزاری «ایسنا» در اینباره نوشته که «از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم «دیپلماسی بازار کار» فعال شده و در راستای استفاده از فرصت‌های شغلی موجود در بازار کار بین‌الملل، موضوع اعزام نیروی کار مازاد ایرانی به خارج از کشور به شکل ضابطه مند در دستور کار وزارت کار قرار گرفته است.»
به تازگی خبری در رسانه‌های حکومتی مبنی بر توافق صولت مرتضوی، وزیر کار جمهوری اسلامی با ارمنستان برای اعزام ۱۰۰ هزار نیروی کارگر مورد نیاز این کشور از ایران منتشر شده است.
محمود کریمی بیرانوند معاون وزیر کار نیز اعلام کرده که قرار است سفارت ارمنستان در ایران فهرستی از مشاغل موردنیاز این کشور را اعلام کند و در سفری که به زودی وزیر کار ارمنستان به ایران دارد، تفاهم صورت گرفته بین دو کشور وارد فاز عملیاتی شود.
پیش از این نیز خبرهایی درباره توافق جمهوری اسلامی با کشورهای عراق، قطر و عمان برای اعزام نیروی کار منتشر شده بود. در هفته نخست شهریور امسال نیز خبرگزاری‌های داخلی از برگزاری نشست «هم‌اندیشی و هم افزایی به منظور فعال کردن مقوله اعزام نیروی کار به اروپا» با حضور مدیر کل غرب اروپا و مدیر کل دفتر توسعه نهادهای اشتغال و هدایت نیروی کار وزارت کار جمهوری اسلامی خبر داده بودند.
امید ملک مدیر کل دفتر توسعه نهادهای اشتغال و هدایت نیروی کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این نشست اعزام نیروی کار ساده، نیمه ماهر و ماهر مازاد ایرانی و بهره‌مندی از فرصت‌های شغلی موجود در بازار کار بین‌الملل را جزو برنامه‌های وزارت کار عنوان کرد.
