عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی می‌گوید بیش از ۳۰۰ قلم دارو در داروخانه‌ها کم است، ولی دولت زیر بار نمی‌رود و مدام می‌گوید که همه چیز گل و بلبل است، اما واقعیت امر چیز دیگریست.
شبکه درمان در ایران ماه‌هاست با کمبود گسترده اقلام دارویی روبروست و وزارت بهداشت برخلاف وعده‌ها، نتوانسته برای حل این مشکل اقدامی موثر انجام دهد.
یحیی ابراهیمی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی روز جمعه پنجم آبان ۱۴۰۲ در گفتگو با «اقتصاد ۲۴» درباره مشکلاتی که سبب کمبود دارو در کشور شده گفته که «مواد اولیه دارو از خارج وارد می‌شود. وقتی مواد اولیه‌ای که بابت آن پول داده‌ایم به موقع به دست کارخانه داروسازی نرسد و در زمان خودش، دارو تولید نشود، باعث کمبود شدید دارو در سطح کشور می‌شود.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی نابسامانی در عملکرد گمرک کشور را نیز یکی دیگر از مشکلات در زمینه کمبود دارو خوانده و گفته که «گمرک حتی به دارویی که تمام مراحل آن قانونی طی شده، باز هم گیر می‌دهد. یک زمانی ممکن است کسی تخلفی کند که در آن‌صورت، هیچ‌کس از متخلف حمایت نمی‌کند، ولی جایی که تخلفی در کار نیست و ایجاد دست‌انداز برای تولید شده است، آقایان باید کار را سریع‌تر راه بیاندازند.»
به عقیده عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی «کمبود شدید دارو در داروخانه‌ها، باعث سوءاستفاده بیشتر از داروهای تولیدی می‌شود و دلالان می‌توانند آنها را در بازار آزاد بفروشند و با این کارشان، مشکلاتی برای جامعه ایجاد می‌کنند.»
یحیی ابراهیمی همچنین به ورشکستگی شماری از شرکت‌های داروسازی اشاره کرده و گفته که «خیلی از شرکت‌های تولیدکننده دارو، چه داروهای گیاهی چه مکمل‌ها و چه داروهای شیمیایی، تولید دارو برایشان به صرفه نیست و هزینه تمام‌شده برای آنها خیلی بالاتر از هزینه قیمت دارو است. همین باعث شده که تولید خیلی از کارخانه‌ها کاهش یابد و باعث بیکاری جوانان شود. متاسفانه این کارخانه‌ها در حال طی کردن مسیر ورشکستگی هستند و راه جلوگیری از این پدیده نامبارک، این است که حاکمیت، هم در وارد کردن دارو و هم در ایجاد قیمت‌هایی متناسب با قیمت تمام‌شده، حمایت لازم را از خود نشان بدهد.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی گفته شاید دولت برای تأمین مواد اولیه دارو دچار کمبود منابع باشد اما «باید توجه داشت که اقتصاد را با زور و دستور نمی‌توان اداره کرد و این مسیر، کار اشتباهی است. براساس اطلاعاتی که داریم، بیش از ۳۰۰ قلم دارو در داروخانه‌ها کم است، ولی دولت زیر بار نمی‌رود و مدام می‌گوید که همه چیز گل و بلبل است، اما واقعیت امر این‌گونه نیست.»
پیشتر و در خردادماه امسال نیز محمدعلی محسنی بندپی عضو دیگر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عملکرد دولت در رابطه با مدیریت بخش دارویی کشور گفته بود که در پی عملکرد نامطلوب دولت شرکت‌های دارویی به فعالیت در ایران پایان داده و سرمایه و کسب و کار خود را به ترکیه منتقل می‌کنند.
محمدعلی محسنی بندپی یکی از دلایل اصلی خروج شرکت‌های دارویی را «موانع جدی در مسیر فعالیت آنها» دانسته و گفته بود «در بخش اخذ مجوز تولید دارو یا تجهیزات پزشکی، بوروکراسیِ بیش از اندازه بیداد می‌کند.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی فعالیت «مافیای دارو» و «قیمتگذاری دستوری از سوی دولت» را از دیگر مشکلات شرکت‌های دارویی در ایران عنوان کرده و گفته بود که ناتوانی در حفظ سرمایه‌های مادی و معنوی «آفتی» در تمام دولت‌های جمهوری اسلامی بوده اما این موضوع در دولت ابراهیم رئیسی شتاب بیشتری گرفته است.
تداوم بحران دارو و تجهیزات پزشکی؛ مهاجرت شرکت‌های دارویی ایران به ترکیه
علیرضا سالم عضو شورای عالی داروخانه‌های ایران و دبیر انجمن کارفرمایی داروسازان استان تهران نیز پیشتر با اشاره به کمبود دارو از «جدی» بودن کمبود شیرخشک خبر داده بود.
عضو شورای عالی داروخانه‌های ایران کمبود دارو در داروخانه‌های پایتخت را ۱۲۰ تا ۱۸۰ نوع دارو عنوان کرده و گفته بود که کمبود اقلام دارویی در داروخانه‌های دولتی و خصوصی متفاوت است. او توضیح داده بود که «در تقسیم‌بندی داروخانه‌ها ۹۰ درصد داروخانه‌ها از داشتن عمده اقلام محروم هستند. داروخانه‌های غیرمنتخب ۹۰ درصد از بخش خصوصی را شامل می‌شوند و بیشتر گردش مالی دارو در داروخانه‌های دولتی است. کمبود دارویی در حد فراگیری در داروخانه‌های خصوصی وجود دارد. چون دارودخانه غیرمنتجب اجازه ندارد داروهای خاص عرضه کند نتیجتا بخش خصوصی درگیر کمبود است.»
جدا از اقلام دارویی، به گفته علیرضا سالم کمبود شیرخشک هم جدی است و خانواده‌های دارای نوزاد تنها با ارائه کارت ملی امکان دریافت شیرخشک دارند. به بیان دیگر شیرخشک نه تنها کمیاب است بلکه جیره‌بندی هم شده است!
علیرضا سالم در اینباره توضیح داده که «در حال حاضر نسبت به چند سال گذشته موضوع کمبود شیرخشک به شدت حس می شود. قفسه شیرخشک داروخانه‌ها را اگر بررسی کنید و به صورت تصویری به آن نگاه کنید، شیرخشک در قفسه اصلا وجود ندارد و یا اگر هم موجود دارند، شیرخشک های بدون طرفدار است. ما روزانه ۳۰ مراجعه کننده داریم که دنبال شیر خشک هستند. در برخی داروخانه‌های خاص و منتخب تعدادی شیرخشک داریم. شهروندان برای یافتن شیرخشک باید ۱۰ درصد داروخانه‌ها را پیدا کنند که آن هم باید با کارت ملی شیرخشک بگیرند. این مسئله باید حل شود و اگر قرار باشد توزیع عادلانه باشد، باید به همه دارو ارائه شود. ما ایده دادیم که بهتر است به صورت چرخشی این مسئله اتفاق بیافتد.»
علیرضا سالم هم مانند یحیی ابراهیمی یکی از مشکلات جدی که زمینه‌ساز کمبود دارو است را قیمتگذری دستوری ارزیابی کرده و گفته که «عمده بحث کمبود دارد مربوط به قیمتگذاری در کمیسیون قیمتگذاری است. آن ارز دولتی که به دارو اختصاص پیدا می‌کند در مورد ماده موثره‌ی در دارو است. یک دارو فقط ماده موثره ندارد و هزینه تولید و بسته‌بندی و حمل و نقل و… دارد. آن ارز به این هزینه‌ها اختصاص پیدا نمی‌کند. وقتی تولید کنند به آن ارز دولتی دارو وارد می‌کند با تورم شدید در بسته‌بندی و… مواجه می‌شود. در کمیسیون قیمتگذاری یک سد می‌گذارند و قیمت مصوب را تعیین می‌کنند. در این نقطه تولیدکننده نمی‌تواند تفاوت قیمت را برای تولید دارو از جیب بگذارد، در نتیجه مدام با کمبود مواجه خواهیم شد.»
تداوم بحران کمبود دارو و تهدید جان بیماران؛ ابراهیم رئیسی: عمر دست خداست!
حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز ۲۵ مهر ۱۴۰۲ درباره کمبود دارو گفته بود که «متأسفانه بانک مرکزی همکاری لازم با سازمان غذا و دارو را ندارد و رئیس سازمان غذا و دارو هم در جلساتی که با ما داشته است، مدعی است به‌موقع ارز نمی‌دهند.»
حسینعلی شهریاری از تأخیر در تأمین ارز دارو به عنوان یک بیماری مزمن نام برد و درباره اینکه چرا شرایط بحرانی می‌شود و بعد اقدام به واردات فوری دارو می‌شود گفته که «احتمالاً منافع عده‌ای در واردات فوریتی است.»
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تأکید کرد که «به نظر می‌آید عده‌ای منتظر هستند که کمبود به وجود بیاید تا واردات اتفاق بیافتد.»
در مقابل اما مقامات دولت به عنوان مسئول مستقیم تأمین دارو در بی‌تفاوتی و بی‌عملی بسر می‌برند و پاسخ ابراهیم رئیسی به اعتراض بیماران به کمبود و گرانی دارو این بوده که: «عمر دست خداست!» وی در پاسخ به اعتراضات به کمبود داروهای خاص چنین گفته بود: «اولا عمر دست خداست، ثانیا خودمان سعی می‌کنیم بسازیم!»
این سخنان رئیسی با واکنش گسترده کاربران در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد. یکی از کاربران نوشت رئیسی اطلاعی از آمار حیاتی و تخمین طول عمر بر اساس موارد گذشته ندارد. همین حرف سبب از دست رفتن جان هزاران نفر به خاطر تاخیر در واردات واکسن کرونا شد که ورود آنها به فرمان علی خامنه‌ای ممنوع اعلام شده بود!
