در حالی که گزارش‌ها از تداوم گرانی و تورم و افزایش فقر و فلاکت در کشور حکایت دارد، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی مدعی رشد اقتصادی، رشد تولید و کاهش تورم شده و این موارد را نتیجه «قدرت دولت در بحث اقتصادی» خوانده است.
اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی روز شنبه ۲ آبان ۱۴۰۲ در دفاع از عملکرد دولت ابراهیم رئیسی گفته که «قدرت دولت در بحث اقتصادی و سیاست خارجی و مسائل اجتماعی بسیار حائز اهمیت است.»
وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی مدعی شده که «به لطف الهی و اقدامات انقلابی و جهادی دولت آیت‌الله رئیسی امروز شاهد رشد اقتصادی، رشد تولید و کاهش تورم هستیم. در زمینه سرمایه‌گذاری روی کالای اساسی باوجود مشکلات خشکسالی، شاهد افزایش خرید تضمینی گندم از کشاورزان هستیم.»
اسماعیل خطیب در ادامه ادعاهایش گفته که «در زمینه فروش نفت و در بحث سیاست خارجی و پیمان‌ها، قدرت مقاومت، ارتباطات، فعالیت‌ها و سفرها، امروز شاهد سفر معاون اول به چین، سفر رئیس‌جمهور به تاشکند و تعاملات و ارتباطات در منطقه و در دنیا هستیم. قرارداد راهبردی با چین و قراردادی که با روسیه پیشرو است، همه شاهد زنده‌بودن و فعال بودن سیاست خارجی ایران است. در آینده نزدیک سرمایه‌گذاری اقتصادی خارجی ایران افزایش خواهد یافت و پیمان‌هایی که ایران در آن حضور دارد و با کشور‌هایی که تفاهم یا توافق کرده بیشتر عملیاتی خواهد شد.»
وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی در حالی چنین کارنامه مثبت و البته نادرستی از عملکرد دولت ابراهیم رئیسی ارائه داده که همزمان در روز شنبه ۲۰ آبان گزارش‌ها از افزایش دوباره‌ی اقلام پرمصرف غذایی حکایت دارد.
محمد مختاریانی نایب رئیس سندیکای کنسروسازی ایران با اشاره به کاهش مصرف تن ماهی گفت که بسیاری از مردم به خاطر قیمت بالا، این کالا را از سبد خرید خود حذف کرده‌اند. او تأکید کرده که تحت تاثیر این موضوع، آمار فروش پایین آمده است و خیلی از کارخانه‌های تولید تن ماهی تعطیل شده‌اند.
نایب رئیس سندیکای کنسروسازی ایران افزوده که «قیمت تن ماهی‌های طعم‌دار و دارای افزودنی و در روغن‌های مخصوص بالاتر است چرا که برای مثال، تولیدکننده هر کیلو روغن آفتابگردان را ۳۰ هزار تومان تهیه می‌کند، در حالی که قیمت روغن زیتون، ۲۰۰ هزار تومان به بالاست و چون حدود ۱۸ درصد تن ماهی از روغن تشکیل می‌شود، ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان بین تن ماهی در روغن معمولی با تن ماهی در روغن زیتون تفاوت قیمت ایجاد می‌شود.»
همچنین قیمت کره از حدود سه هفته پیش ۱۵ درصد افزایش یافته است. این افزایش در حالی صورت گرفته که علی رجبی رئیس پیشین اتحادیه صنف فروشندگان لبنیات تهران گفته «در ابتدای سال شاهد کاهش تقاضا به دلیل افزایش ۲۵ درصدی قیمت انواع محصولات لبنی در آن زمان بودیم.»
بهزاد رحیمی عضو کمیسیون صنایع و معاون مجلس شورای اسلامی نیز خبر داده که در یک سال گذشته محصولات لبنی افزایش قیمت ۱۰۰ درصدی داشته‌اند.
بهزاد رحیمی افزوده بود که «ما نمی‌توانیم کاهش قیمت زیادی را پیش‌بینی کنیم. لوازم خانگی و کالاهای اساسی هم نباید افزایش قیمتی بیش از این داشته باشد؛ ولی ثباتی نمی‌بینیم و قیمت‌ها مرتبا در حال افزایش است.»
علی رجبی اما می‌گوید تقاضا برای لبنیات افزایش یافته و «این افزایش تقاضا برآمده از گرانی پروتئین گوشتی و کاهش قدرت خرید گوشت، مرغ و تخم مرغ در کشور است.»
افزایش قیمت‌ها همچنین در دیگر اقلام خوراکی نیز در جریان است. سلمان عباسی نماینده مجلس شورای اسلامی نیز هفته گذشته از افزایش بیش از ۴۰ درصدی قیمت نان در بیش از ۱۵ استان خبر داده بود.
رضا کنگری رئیس اتحادیه بنکداران موادغذایی به تازگی از کاهش قدرت خرید مواد غذایی مردم خبر داده و گفته است: «قدرت خرید مردم در پی تورم و گرانی کالا‌ها پایین آمده و این موضوع بازار را راکد کرده است و تقاضا برای اقلام اساسی ارزان قیمت افزایش پیدا کرده و مردم به جای خرید گوشت قرمز، سویا تهیه می‌کنند و در سبد غذایی‌شان برنج‌های ارزان‌قیمت جای برنج ایرانی را گرفته و در صورتی که کاهش تقاضای داخلی ادامه‌دار باشد، تولیدکنندگان کالاهای‌شان را به بازار‌های خارجی صادر خواهند کرد.»
وبسایت «خبر آنلاین» شهریور امسال در گزارشی به افزایش مواد خوراکی پرداخته و نوشته بود که «در حالی که مواد غذایی روز به روز رکوردها را جابه‌جا می‌کنند، دومینوی کاهش قدرت خرید مهره‌های بیشتری را قربانی می‌کند؛ بر اساس گزارش شبکه الکترونیکی پرداخت کارت یا شاپرک، حجم تراکنش دستگاه‌های کارت‌خوان و بررسی تراکنش‌های شاپرک نشان می‌دهد میزان معاملات خرد اقتصاد کشور در یک سال گذشته ۱۳درصد از تورم جامانده است.»
این گزارش تأکید کرده بود که «عدم رشد اقتصاد ایران در دهه اخیر و تورم بالا وضعیتی را ایجاد کرده که به‌واسطه آن درآمد حقیقی مردم از رشد قیمت‌ها جامانده و این موضوع خود را به‌صورت کاهش قدرت خرید و اُسفت رفاه نشان داده است.»
این گزارش با اشاره به افزایش قیمت اقلامی چون پنیر، تخم‌مرغ و تن‌ماهی نوشته بود که میانگین قیمت کنسرو تن‌ماهی ساده این روزها به ۸۰ هزار تومان رسیده است و نسبت به شهریور ماه سال ۱۴۰۱ که میانگین قیمت کنسرو تن‌ماهی ۴۰ هزار تومان بوده است، رشد قیمت دو برابری داشته است.
همچنین آمده بود که قیمت هر عدد تخم مرغ از هزار و ۶۰۰ تومان در سال ۱۴۰۰، امروز به ۴ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است که حاکی از رشد قیمت ۱۶۲ درصدی تخم‌مرغ در بازه زمانی ۲ ساله است.
کاهش مصرف مواد غذایی مفید با افزایش تورم؛ ایرانیان در چرخه‌ی مرگبار فقر و سوء تغذیه
گزارش مرکز آمار از تورم مواد غذایی در مهرماه امسال نشان می‌داد از بین خوراکی‌ها بیشترین تورم نقطه به نقطه مربوط به «گوشت قرمز و گوشت ماکیان»، «گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها» و «ماهی‌ها و صدف‌داران» است که نقش مهمی در سبد معیشتی و سلامت مردم دارند.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها، ۳۵/۷ درصد بوده و بیشترین میزان افزایش قیمت مربوط به گروه گوشت قرمز و گوشت ماکیان با ۸۲ درصد است. بعد از گوشت قرمز و ماکیان، گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آن‌ها ۸۱ درصد، ماهی‌ها و صدف‌داران با ۶۹/۴ درصد، چای، قهوه، کاکائو، نوشابه و آب میوه با ۴۶/۷ میوه و خشکبار با ۳۸/۴ درصد در مهر امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل، بیشترین افزایش قیمت را داشتند.
در گروه لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن نیز شیرخشک با ۵/۸ درصد، تخم‌مرغ ماشینی با ٣/۶ درصد و کره پاستوریزه سه درصد بیشتر از سایر اقلام خوراکی گران شدند.
از سوی دیگر اجاره‌بهای مسکن نیز که سهم زیادی از درآمد خانوارهای حقوق‌بگیر را به خود اختصاص می‌دهد به شدت افزایش یافته است. روزنامه «دنیای اقتصاد» هفته گذشته در گزارشی نوشت که نرخ رشد اجاره‌بها در تهران در هفت ماهه نخست سال بیش از ۵۵ درصد افزایش یافته و با عبور از میانگین سالانه ۲۴ درصد افزایش از سال ۱۳۷۰ تا امروز، رکورد ۳۰ ساله افزایش اجاره‌بها شکسته شد.
افزایش اجاره‌بها سبب می‌شود حقوق‌بگیرانی مانند کارگران و بازنشستگان که درآمدهایی ناچیز دارند، بیشتر درآمد خود را صرف پرداخت اجاره کنند و در نتیجه منابع مالی کافی برای تهیه خوراک نداشته باشند. این روند به کاهش مواد خوراکی، افزایش سوءتغذیه و بیماری‌های ناشی از کاهش مصرف مواد غذایی مفید می‌انجامد.
در همین رابطه مهدی هدایت دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی به تازگی از کاهش مصرف سرانه لبنیات در این استان خبر داده و گفته که «سرانه مصرف لبنیات استان در سال ۱۳۹۰-۱۳۹۱ حدود ۱۱۰ کیلوگرم بود که این عدد در حال حاضر تقریبا به ۷۰ کیلوگرم رسیده است.»
مهدی هدایت افزوده که در سال ۱۳۸۹ یارانه به شیر تعلق گرفته بود اما به دلیل مشکلات بودجه ای کشور این یارانه افزایش نداشته و به مرور توزیع شیر رایگان در مدارس حذف شده است.
وبسایت «اقتصاد ۲۴» نیز روز سه‌شنبه ۹ آبان ۱۴۰۲ در گزارشی با عنوان «ایرانیان در تله تورم، چاقی، بحران کمبود مصرف پروتئین» به کاهش مصرف مواد غذایی مفید و جایگزینی مصرف مواد خوراکی غیرمفید اما شکم پر کن در میان خانوارهای کشور پرداخته است.
در این گزارش با اشاره به اینکه «از اصلی‌ترین دلایل شیوع چاقی را باید تغذیه نامناسب و به خصوص حذف مواد غذایی پروتئینی و ویتامین‌ها و مواد مغذی کافی و لبنیات دانست» آمده که در انتهای سال گذشته، مصرف گوشت ایرانیان از ۱۳ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به ۶ کیلو در سال ۱۴۰۰ رسیده و این مقدار طی یکسال از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ برای دهک‌های پایین به زیر ۳ کیلوگرم کاهش یافته است. این کاهش ۵۰ درصدی مصرف گوشت سرانه درحالی است که در جهان و حتی در منطقه خاورمیانه مصرف گوشت قرمز تفاوت فاحشی با سایر نقاط جهان دارد.
همچنین بر گزارش سازمان خوار و بار و کشاوزی سازمان ملل متحد (فائو) سرانه مصرف گوشت قرمز سالانه هر فرد در غنا ۹، گینه ۵/۶، نیجریه ۵/۸، هندوستان ۵/۳، عراق ۸/۷، تانزانیا ۱۰ کیلوگرم، یمن با ۶/۱۴ و کره شمالی با ۸/۱۰ کیلوگرم است که نشان می‌دهد آمار مصرف گوشت قرمز در کره شمالی، تانزانیا و عراق و غنا از ایران بالاتر بوده و ایران در رده کشور‌هایی مانند یمن، نیجریه و گینه و هندوستان در زمینه مصرف گوشت قرمز قرار دارد.
وزارت بهداشت نیز بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ گزارش داد سرانه مصرف لبنیات از ۹۰ کیلوگرم به ۷۰ کیلوگرم کاهش داشته و به حدود نصف میانگین سرانه مصرف لبنیات در جهان سقوط کرده است.
آمار دیگری نشان می‌دهد حدود ۱۶ درصد کودکان زیر شش سال در ایران دچار سوء تغذیه و ۸۰۰ هزار کودک در سنین رشد، با کمبود انرژی و مواد پروتئینی و البته کمبود ریزمغذی‌ها مواجه‌اند. آمار‌ها همچنین از کمبود وزن ۱۱ درصد کودکان در ایران و لاغری شدید حدود ۵ درصد از کودکان حکایت دارد. در آبان ۱۴۰۱، رسانه‌های ایران به نقل از آمار‌های وزارت بهداشت از سوء تغذیه ۸۰۰ هزار کودک ایرانی در سنین رشد معادل ۱۵ درصد از کودکان کشور خبر داده بودند.
در چنین شرایطی مشخص نیست وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی دقیقا از کدام رشد تولید و کاهش تورم سخن می‌گوید!
