ادامه حاشیه‌‌های آتش‌سوزی بیمارستان «گاندی» تهران؛ علت چیست و مقصر کیست؟

مدیرعامل آتش‌نشانی تهران اعلام کرده علت آتش‌سوزی بیمارستان گاندی تهران «اتصالی کابل برق» بوده و آتش‌سوزی از طبقه شانزدهم بیمارستان آغاز شده است. آتش‌سوزی بیمارستان گاندی در حالی رخ داده که طی چند سال اخیر این بیمارستان حداقل سه دوره در روند اعتباربخشی وزارت بهداشت تأییدیه گرفته و مجوز آن تمدید شده است.

با گذشت پنج روز از آتش‌سوزی گسترده در بیمارستان گاندی تهران حاشیه‌های این حادثه و علت آتش‌سوزی همچنان در صدر خبرهای ایران قرار دارد.

قدرت‌الله محمدی مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران با ارائه جزییاتی از آغاز آتش‌سوزی بیمارستان گاندی و علت آن، گفته که علت آتش‌سوزی اتصالات برق بوده است.

به گفته قدرت‌الله محمدی «در ساعت ۱۸ و ۱۹ دقیقه گزارش حریق توسط یک شهروند به ما اطلاع‌رسانی شد که در لحظه اول ۱۰ ایستگاه آتش‌نشانی مورد فراخوان قرار گرفتند.»

مدیرعامل سازمان آتش نشانی تهران گفت: «با کارشناسی‌های اولیه‌ای که دوستان ما انجام دادند از طبقه ۱۶ این ساختمان از یک اتاق، حریق شروع شده چرا که این اتاق مملو از وسایل پزشکی بوده و شبه‌انباری بوده و از آنجا حریق شروع می‌شود. بعد از آنکه آتش‌سوزی گسترش می‌یابد شیشه اتاق داغ می‌شود و نمای کامپوزیت را درگیر می‌کند چرا که کامپوزیت از سه لایه آلومینیوم تشکیل شده که لایه وسط کاملاً مواد نفتی و آتش‌زاست و شعله‌وری بالایی دارد.»

قدرت‌الله محمدی با بیان اینکه ساختمان‌های پرخطر حتی پنج الی ۱۰ اخطار ایمنی دریافت کرده‌اند گفته که «ما با مالکین می‌جنگیم که می‌خواهیم شما را نجات دهیم!»

او درباره آتش‌سوزی بیمارستان گاندی هم این پرسش را مطرح کرده که «چه مرجعی این کامپوزیت را تایید کرده؟» و گفته «تنها ویژگی کامپوزیت شعله‌وری آن است و ما به جد با آن مخالفیم و نباید اجرا شود. نزدیک به ۲۵ درصد ساختمان‌های پرخطر شهر تهران از همین نما هستند.»

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی درباره بی‌توجهی مسئولان بیمارستان گاندی به نکات ایمنی گفته «تا رسیدن آتش‌نشانان مسئولان بیمارستان خبر از آتش‌سوزی نداشتند» و افزوده «اگر دوربین نظارت و اعلام حریق وجود داشت در اولین لحظه متوجه می شدند. اولین شهروندی که متوجه آتش‌سوزی شده بود قطعا ۲۰ دقیقه بعد بود و بیمارستان متوجه این حادثه نشده بود.»

قدرت‌الله محمدی گفته که «وقتی آتش‌نشانان مراجعه کردند، دیدند جعبه های فایرباکس بیمارستان آب ندارد. علیرغم اهمیت موضوع، ایمنی اولویت آخر بود.»

پایتخت در تسخیر ساختمان‌های ناایمن؛ پنج مرحله هشدار آتش‌نشانی در مورد ناایمنی بیمارستان «گاندی»

بیمارستان «گاندی» تهران غروب پنجشنبه پنجم بهمن‌ماه ۱۴۰۲ دچار آتش‌سوزی گسترده شد و یک بلوک این بیمارستان در آتش سوخت. این آتش‌سوزی مهیب خسارت جانی در بر نداشت اما خسارت مالی هنگفتی به بار آورده است.

همزمان با عملیات مهار آتش‌سوزی مشخص شد این بیمارستان پیش از این هشدارهایی درباره ایمنی دریافت کرده اما نسبت به آن بی‌اعتنا بوده است.

دکتر پدرام عسگری رئیس هیئت مدیره بیمارستان «گاندی» شامگاه پنجشنبه در حالی که همچنان بیمارستان در آتش می‌سوخت در گفتگو با خبرگزاری «ایسنا» گفته بود از صبح جمعه ششم بهمن‌ماه بررسی علت حادثه آغاز می‌شود.

مهدی خسروانی مدیر بحران منطقه ۶ شهرداری تهران که شب آتش‌سوزی در محل حادثه حضور داشت به خبرنگاران گفت که «پیش از این سه جلسه با مسئولان بیمارستان گاندی در خصوص ایمنی داشتیم.»

او با تأکید بر اینکه «مدیریت بحران تهران جلسات زیادی با مدیران بیمارستان گاندی داشت و اخطارهای لازم صادر شده بود» گفت که «بیمارستان‌های دی، شریعتی و اکثر بیمارستان های مناطق مرکزی تهران حداقل سه اخطار را دریافت کرده‌اند» و «روند ایمن‌سازی برای جلوگیری از بروز حوادث باید با سرعت بیشتری انجام شود.»

جلال ملکی سخنگوی آتش‌نشانی نیز همان شب اعلام کرد که پنج بار به بیمارستان گاندی اخطار ناایمن‌ بودن داده‌ بودیم: «آخرین اخطار مربوط به آبان ماه امسال است. اما متاسفانه به این اخطارها توجهی نشده بود. ببینید بیمارستان محلی است که افراد توان‌یاب در آن حاضر می‌شوند. بنابراین باید اصول ایمنی در آن کاملا و حتی بیشتر از اماکن دیگر مورد توجه باشد، نه اینکه به اخطارهای ایمنی بی‌توجهی کنند.»

تصویر نامه‌ای که آخرین اخطار آتش‌نشانی به بیمارستان گاندی در تاریخ ۲۳ آبان‌ماه امسال که از سوی خبرگزاری «تسنیم» منتشر شده حاکی از آن است که این بیمارستان ناایمن تشخیص داده شده است.

خبرگزاری «ایسنا» در گزارشی نوشته که «چرا مالک یا مدیران بیمارستان در برابر جان و ایمنی مراجعان این مرکز اقدامی انجام نداده‌اند. به ویژه آنکه آنان بدون شک از اخطارهای ایمنی آتش‌نشانی به مجموعه خود که یکی از مهم‌ترین آنها نقص در سیستم اعلام و اطفاء حریق بود، با خبر بودند. »

این موضوع از سوی اسماعیل نجار، رئیس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور هم در گفتگو با «ایسنا» مورد توجه قرار گرفته است. او گفته است: «زمانی که افراد در جایی مسئولیتی را برعهده بگیرند، طبیعتا یکسری وظایف را نیز برعهده دارد. خب حالا اگر افراد در برابر وظایف خود کوتاهی کرده یا آن را انجام ندهد، طبیعتا مرتکب تخلف شده و باید با آنان برخورد شود.»

رئیس پیشین سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه برخورد با تخلفات این‌چینی برای دیگران عبرت آموز است، گفته «زمانی که با چنین تخلفاتی برخورد شود، دیگر امکان تکرار آن نیز کمتر می‌شود. در مورد بیمارستان گاندی هم همینطور است. من رئیس یا هیچکدام از مدیران بیمارستان گاندی را نمی‌شناسم، اما وقتی که گفته می‌شود که پنج بار از سوی آتش‌نشانی اخطار ایمنی برای این ساختمان صادر شده است، باید از مدیران این بیمارستان پرسید که چرا به این اخطارها توجهی نکرده‌اند؟ در قانون مدیریت بحران کشور هم به این موضوع اشاره شده است و افرادی که مرتکب تخلفی شوند، با آنان برخورد می‌شود.»

خبرگزاری «فارس» هم در مطلبی با عنوان «تعارض منافع چگونه «گاندی» را به آتش کشید؟» نوشته آتش‌سوزی بیمارستان گاندی در حالی رخ داده که طی چند سال اخیر این بیمارستان حداقل سه دوره در روند اعتباربخشی وزارت بهداشت تأییدیه گرفته و مجوز آن تمدید شده است.

در این گزارش آمده که در دور سوم این اعتباربخشی‌ها بیش از ۷۱ درصد بیمارستان‌ها درجه یک و یک عالی دریافت کرده‌اند. بیمارستان گاندی نیز یکی از همین بیمارستان‌ها بوده و در سال ۹۶، بیمارستان درجه یک اعلام شده است.

مدیر یک بیمارستان درباره اعتباربخشی‌ها به خبرگزاری «فارس» گفته که «نتایج واقعی نیست؛ از یک‌سری بیمارستان‌ها شناخت داری که بیمارستان خوبی نیست، بعد می‌بینی نتیجه‌ی اعتبار بخشی همان بیمارستان بالا شد، اصلا امکان ندارد. هر ارزیاب با یک روش ارزیابی کرده؛ یکی با سخت‌گیری و یکی با چشم‌پوشی.»

مدیر بهبود کیفیت یک بیمارستان دیگر نیز با تایید این موضوع، معتقد است: «نتیجه اعتبار‌بخشی که آمد، در بعضی بخش‌ها که نقطه ضعف بیمارستان‌ ما بود و خودمان می‌دانستیم ضعیف عمل کردیم، نمرات بهتری گرفته بودیم. اعتبار بخشی یک متر و ابزار دقیق نیست.»

خبرگزاری «فارس» تأکید کرده که با توجه به فعالیت بیش از ۷۰۰ بیمارستان دولتی در کشور، این شائبه به‌وجود می‌آید که چه تعداد بیمارستان دولتی دیگر نیز در همین فرایندها به ظاهر نمره قبولی گرفته‌اند و باید منتظر ریزش و آتش‌سوزی آنها بود.

ایمنی ساختمان‌های بزرگ در پایتخت سال‌هاست از سوی مقامات مختلف شهری مطرح می‌شود اما تا کنون نه مالکان و نه مقامات اجرایی اراده‌ای برای ایمن‌سازی و رفع خطر در این ساختمان‌ها نداشته‌اند و جان شهروندان با تهدید روبروست.

در آتش‌سوزی روز پنج‌شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ ساختمان ۵۴ ساله پلاسکو، اولین آسمان‌خراش خاورمیانه و اولین برج بلند در تهران فرو ریخت. این ساختمان ۳ ساعت و نیم در آتش سوخت و یکی از اولین‌ نمادهای معماری مدرن در ایران به کلی نابود شد.

تحقیقات دو ماهه کمیته ‌ویژه حقیقت‌یاب که به دستور حسن روحانی رئیس جمهوری وقت تشکیل شد، دستگاه‌های دولتی، شهرداری، مالک و بهره‌برداران ساختمان را در این حادثه دخیل دانسته و همچنین گزارش این کمیته حاکی از فقدان پارامترهای ۸گانه فرماندهی بحران در این حادثه بود.

البته مقصر اصلی این حادثه از سوی کمیته حقیقت‌یاب اعلام نشد و محمدتقی احمدی رئیس این کمیته گفته بود که سهم تقصیر سازمان‌ها در این گزارش مشخص نشده و وظیفه تعیین سهم مقصران بر عهده قوه قضاییه است.

او گفته بود: «مالک ساختمان، شهرداری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بیشترین ارتباط را با ساختمان پلاسکو و نگهداری و ایمنی آن داشتند که قبل از ریزش ساختمان می‌توانستند بهتر عمل کنند؛ قصور بقیه سازمان و دستگاه‌ها در رده پایین‌تری قرار دارد.»

از آن پس بود که آمارهایی تکاندهنده درباره ساختمان‌های ناایمن پایتخت ارائه شد. آمارها نشان می‌دهد در تهران حداقل ۷۵ ساختمان نا ایمن وجود دارد که برخی بیمارستان‌ها و اماکن دولتی نیز در این لیست قرار دارند، ۵۰ درصد از ساختمان‌های دولتی که در تهران وجود دارند تاییدیه سازمان آتش‌نشانی را ندارند.