با گذشت بیش از ۲۴ ساعت از حمله پهپادی و موشکی جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل، همچنان فضای اقتصاد ایران متأثر از این حمله است. دولت تلاش کرده با استفاده از ارزپاشی گسترده و امنیتی کردن بازار آزاد ارز از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند اما افزایش جهانی قیمت نفت و شرایط حاکم بر بازار ارز و طلا، گویای التهاب در اقتصاد کشور است.
در نخستین ساعات پس از آنکه جمهوری اسلامی در شامگاه شنبه ۲۵ فروردین، حریم هوایی اسرائیل را هدف صدها پهپاد و موشک قرار داد، قیمت‌ها در بازار ارز و طلا به سرعت افزایش یافتند.
قیمت دلار در بازار آزاد ایران در بامداد دیروز، یکشنبه ۲۶ فروردین، به ۷۰ هزار تومان رسید. قیمت یورو از ۷۵ هزار تومان عبور کرد قیمت پوند بریتانیا نیز به ۸۷ هزار تومان رسید.
همچنان قیمت «تتر» که ارز دیجیتال معادل دلار ارزیابی می‌شود نیز در ایران با قیمت ۷۲ هزار و ۸۰۰ تومان معامله شد.
در بازار طلا نیز قیمت‌ها افزایش یافت و هر سکه طلا به ۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، و هر مثقال طلای ۱۸ عیار به ۱۶ میلیون و ۵۶۰ هزار تومان افزایش یافت.
گزارش‌ها اما حکایت از اقدامات هماهنگ نهادهای امنیتی و بانک مرکزی برای کاهش قیمت ارز و طلا طی ۲۴ ساعت گذشته دارد.
بر اساس این گزارش‌ها صرافی‌ها از سوی نهادهای امنیتی تهدید به بازداشت و پلمب فروشگاه‌هایشان شده و مدیران کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی که قیمت ارز و طلا را اعلام می‌کنند نیز با تهدیدهایی مشابه روبرو شدند تا از به‌روزرسانی قیمت‌ها خودداری کنند. بانک مرکزی نیز با ارزپاشی در بازار ارز مداخله کرده و تلاش می‌کند قیمت‌ها را تحت کنترل بگیرد.
رسانه‌های حکومتی نیز در خبرهایی هماهنگ و سازمانیافته از جوّ آرام بازار ارز پس از حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل خبر می‌دهند!
خبرگزاری دولتی «ایرنا» بدون اشاره به فضای امنیتی حاکم بر بازار آزار ارز روز یکشنبه ۲۶ فروردین گزارش داده بود که «معاملات صرافی‌ها در حالی صبح امروز پس از حمله تنبیهی ایران علیه رژیم صهیونیستی آغاز شد که تقاضا برای خرید ارز نسبت به روزهای گذشته بسیار کاهش داشته و این صرافی‌ها خلوت‌تر از همیشه بودند.»
این گزارش مدعی شده بود که «همچنان در بازار آزاد ارز، مشتری وجود ندارد و معامله‌گران خیابان فردوسی و منوچهری همچون صرافی‌ها روز کسادی را طی می‌کنند.»
خبرگزاری «تسنیم» وابسته به سپاه پاسداران نیز در گزارشی مشابه نوشت: «بعد از پاسخ محکم به اسرائیل، برخلاف پیش‌بینی‌ها، بازار ارز نه تنها افزایشی نشد بلکه در مدار کاهش قرار گرفت.»
این در حالیست که تمام این تبلیغات برخلاف واقعیت و تمامی تجارب عینی در هر کشوری با شرایط متشنج و جنگی است! کارشناسان نیز معتقدند تنش‌های بین‌المللی و تهدید جنگ برای اقتصاد هر کشوری شرایطی متلاطم و همراه با انتظارات تورمی ایجاد خواهد کرد.
حسین سلاح‌ورزی عضو اتاق بازرگانی در واکنش به اقدامات بانک مرکزی و نهادهای امنیتی برای «کنترل» قیمت ارز در شبکه «ایکس» نوشت که «دلار ۷۰ هزارتومانی نه عجیب و نه چندان ترسناک است. عجیب و ترسناک سیاست‌گذارانی هستند که از رشد قیمت ارز ابراز تعجب می‌کنند و همزمان راه‌های کهنه و مضحک را برای «کنترل قیمت ارز» پیشنهاد می‌دهند.»
در روزهای گذشته محمد یوسفی آرامش بازرگان و صادرکننده پیش از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل در شامگاه شنبه، به وبسایت «اقتصاد ۲۴» گفته بود «در شرایطی که دلار به مرز ۶۵ هزار تومان رسیده و حداقل ۲۵ درصد دیگر از ارزش پول ملی کاسته شده است، صحبت از جنگ، لطف به نتانیاهو و پشت کردن به اقتصاد ایران است. دولت رئیسی در شرایط اقتصادی منظم و باثباتی نیست که بخواهد ریسک این تنش‌ها را هم به خود بخرد، حال آنکه ۶ ماه دیگر بحران ترامپ را هم پیش رو داریم، این اقتصاد مگر چند شوک دیگر باید در سال به خود ببیند تا سر پا بماند؟!»
مرتضی افقه اقتصاددان و تحلیلگر اقتصادی نیز با تأکید بر اینکه «از نظر وضعیت اقتصادی ما آمادگی ورود به یک جنگ را نداریم» گفته «باید بپذیریم آقایان اقتصاد را آنقدر خوب مدیریت نکردند که حداقل اگر اکنون خدای ناکرده جنگی نیز رخ داد، دست‌کم پشتوانه مردمی دچار آسیب نشود. در این شرایط با گستردگی نابرابری، گستردگی بیکاری، گستردگی فقر و و گستردگی نارضایتی‌های اجتماعی، اقتصاد کشور آمادگی هیچ مدل شوکی را ندارد؛ چه شوک‌های اقتصادی همچون همان چیزی که به نام جراحی اقتصادی نام گذاری کردند و چه شوک‌های سیاسی و یا حتی شوک نظامی را کشور اکنون نمی‌تواند تحمل کند.»
مرتضی افقه افزوده که «وقوع هر جنگی تبعات شدید برای نرخ تورم و معیشت و زندگی شهروندان خواهد داشت، هم، چون همه جنگ‌ها که به صورت مستقیم بر روی اقتصاد تاثیرگذار است. البته این بار با این تفاوت که در جنگ ۸ ساله ابتدای انقلاب، حتی با وقوع یک انقلاب نیز شرایط اقتصادی هم چنان به سامان بود و مردم از قبل انقلاب درآمد‌های خوبی داشتند و آمادگی روحی و روانی و اقتصادی در کنار سرمایه‌های اجتماعی در کشور فراهم بود، اما اکنون با توجه به تحولات اجتماعی و فرهنگی و برخورد‌های که رخ می‌دهد، و به خصوص در حوزه اجتماعی شاید باید مدیران و تصمیم گیران با دقت بیشتری اوضاع را رصد کنند.»
همانطور که مرتضی افقه اشاره کرده در تیم اقتصادی دولت نه تنها برنامه‌ای برای مدیریت وضعیت اقتصادی دیده نمی‌شود بلکه اظهارات مقامات اقتصادی نیز نشان از بی‌تفاوتی آنها به روندی دارد که در اقتصاد کشور در جریان است.
محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی بعد از مدت‌ها سکوت درباره افزایش قیمت‌ها در بازار ارز مدعی شد اقتصاد کشور کاری به نرخ ارز در بازار آزاد ندارد و تنها کالاهای «قاچاق» با ارز آزاد وارد کشور می‌شود.
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی نیز در سخنانی عجیب گفته «بازار آزاد ارز را به رسمیت نمی‌شناسیم».
این سخنان با واکنش کارشناسان اقتصادی روبرو شده است. حتی اگر دولت نخواهد بازار آزاد ارز را به رسمیت بشناسد، این بازار نبض اقتصاد کشور است و کوچکترین تحولات قیمتی در این بازار بر قیمت انواع کالاها و خدمات، تولید و شرایط عمومی اقتصاد تأثیر می‌گذارد.
غلامرضا سلامی کارشناس مسائل اقتصادی و مالی در اینباره گفته «وقتی وزیر اقتصاد می‌گوید بازار آزاد ارز را به رسمیت نمی‌شناسیم، باید گفت اینکه شما این بازار را به رسمیت بشناسید یا نشناسید چه فرقی می‌کند! دلار در این بازار ۵۰ تومان بود، اکنون به ۶۰ تومان رسیده است! بازار را که نمی‌توانید انکار کنید، ضمن اینکه برخلاف آنچه می‌گویید، این بازار وسیعی است و بسیاری از نیاز‌های مردم را تامین می‌کند. نمی‌توانید منکر آن شوید و چشم‌تان را بر روی آن ببندید و بگویید هرچه می‌خواهد بشود، بشود؛ ما روی همان ۲۸۵۰۰ تومان خودمان ایستاده ایم! این که روش اداره اقتصاد نیست. باید واقعیت‌ها را پذیرفت.»
تیم اقتصادی جمهوری اسلامی در حالی معتقد است فضای اقتصاد با وجود تنش‌آفرینی جمهوری اسلامی آرام است که شرایط بحرانی بر قیمت جهانی نفت هم مؤثر بوده بطوری که هر بشکه نفت برند به بیش از ۹۰ دلار افزایش قیمت داشته است.
در ساعات ابتدایی روز ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ قیمت نفت برنت ۷۱ سنت در هر بشکه بالا رفت و به ۹۰/۴۵ دلار رسید. قیمت نفت آمریکا هم ۶۴ سنت معادل ۰/۷۵ درصد بالا رفت و ۸۵/۶۶ دلار در هر بشکه معامله شد. در زمان تنظیم این گزارش در بامداد دوشنبه ۲۷ فروردین قیمت هر بشکه نفت برنت ۹۰ دلار و ۲۸ سنت گزارش شده است.
همچنین در بامداد دوشنبه و نخستین روز کاری پس از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل، به علت نگرانی‌ها از گسترده‌تر شدن جنگ در خاورمیانه بازارهای آسیایی با کاهش ارزش سهام روبرو شدند. از جمله شاخص نیکِی ۲۲۵ در لحظه گشایش بازار بورس ژاپن ۱/۲۲ درصد و شاخص تاپیکس کره جنوبی نیز یک درصد کاهش یافت.
از سوی دیگر در روز دوشنبه، ۲۷ فروردین، قیمت هر اونس طلا با افزایش ۰/۶۸ درصدی به رکورد تاریخی ۲۳۵۸ دلار رسید.
