روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی مدعی شد که مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای را تحت فشار قرار دادند تا موضع خود درباره «عدم مذاکره با آمریکا» را تغییر دهد و هشدار دادند که خطر جنگ با ایالات متحده و شدت گرفتن بحران اقتصادی می‌تواند به سقوط رژیم منجر شود.
در این گزارش آمده، خامنه‌ای که پیشتر بارها مذاکره با آمریکا را «غیرعاقلانه» و «احمقانه» توصیف کرده بود، ماه گذشته در جلسه‌ای محرمانه با مسعود پزشکیان، غلامحسین محسنی‌اژه‌ای و محمدباقر قالیباف (سران سه قوه)، تحت فشار قرار گرفت تا اجازه مذاکره را صادر کند.
نیویورک تایمز به نقل از دو مقام ارشد ایرانی نوشت: «پیام جلسه واضح بود: اگر اجازه مذاکره حتی مستقیم با آمریکا داده نشود، جمهوری اسلامی ممکن است سقوط کند. اقتصاد ایران در حال فروپاشی است، ارزش پول ملّی در حال کاهش و کمبود سوخت، برق و آب رو به افزایش است و تهدید حمله نظامی به سایت‌های هسته‌ای نطنز و فردو بسیار جدی است.»
گفته می‌شود، در پایان آن جلسه خامنه‌ای عقب‌نشینی کرده است و اجازه آغاز مذاکرات را ابتدا به صورت غیرمستقیم و سپس در صورت پیشرفت، به صورت مستقیم صادر کرد. پس از آن در ۲۸ ماه مارس (هشتم فروردین)، ایران پاسخ رسمی خود را به نامه ترامپ داد و آمادگی‌اش را برای مذاکره اعلام کرد.
اولین دور مذاکرات قرار است شنبه در عمان برگزار شود. هرچند مقامات تهران مدعی‌اند مذاکرات غیرمستقیم خواهد بود، آمریکا از احتمال گفتگوی مستقیم خبر داده است.
حفظ نظام از هرچیزی مهم‌تر است
حسین موسویان که در زمان ترور فجیع مخالفان جمهوری اسلامی در رستوران میکونوس در برلین، سفیر رژیم ایران در آلمان بود می‌گوی، «چرخش خامنه‌ای نشان‌دهنده اصل محوری اوست که بقای نظام از هر چیزی مهم‌تر است.»
دولت ترامپ هشدار داده اگر مذاکرات شکست بخورد، حمله نظامی انجام خواهد داد. در همین حال، فشارهای اقتصادی مانند کاهش صادرات نفت ایران به چین، تهدیدی جدی برای اقتصاد ایران محسوب می‌شود.
محمدباقر قالیباف و مسعود پزشکیان، رؤسای مجلس و دولت، نیز به خامنه‌ای گفته‌اند که بحران‌های اقتصادی و احتمال جنگ می‌تواند کشور را به نقطه بی‌بازگشت برساند.
مذاکرات از سوی ایران با هدایت عباس عراقچی و از سوی آمریکا با نماینده ویژه استیو ویتکاف صورت می‌گیرد. هدف اولیه تعیین چارچوب و جدول زمانی مذاکرات است.
خامنه‌ای شرط کرده که فقط درباره برنامه هسته‌ای، نظارت‌های سخت‌گیرانه و کاهش غنی‌سازی گفتگو شود. برنامه موشکی را غیرقابل مذاکره دانسته است.
جمهوری اسلامی ایران همچنین تمایل خود را برای بحث درباره سیاست‌های منطقه‌ای و کاهش تنش‌ها، از جمله در یمن، نشان داده است.
نیویورک تایمز در ادامه این گزارش می‌نویسد، از نشانه‌های دیگر نرمش جمهوری اسلامی، اعلام آمادگی برای حضور سرمایه‌گذاران آمریکایی در بازار ایران است. نیویورک تایمز مدعی شد، «این تحولات باعث تقویت ارزش ریال و رشد بازار بورس ایران شده است» هرچند تحول خاصی در بازار مالی ایران پس از این ادعای مسعود پزشکیان دیده نشد.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در «گروه بحران» که سابقه همسویی با مواضع جمهوری اسلامی را دارد، گفته با توجه به نفوذ ترامپ، اکنون فرصت بی‌سابقه‌ای برای رسیدن به توافقی ماندگار میان ایران و آمریکا وجود دارد.
