عبدالرحمن الراشد (الشرق الاوسط) – «برای صحبت درباره آینده‌ای روشن برای خاورمیانه به ریاض آمده‌ام»؛ این سخن دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا بود که چه در میان طرفدارانش و چه در میان مخالفانش طنین‌انداز شد.
او سخنرانی‌اش را برای شامگاه ریاض انتخاب کرد تا همزمان با صبح آمریکا باشد.
ترامپ نه یک سخنرانی کلی ایراد کرد و نه سخنانی خاص درباره رابطه با عربستان، بلکه تمرکز اصلی سخنانش بر مسائل کلیدی منطقه بود.
او از اصلاحات اقتصادی در عربستان تمجید کرد و گفت: «سعودی‌ها برخی بیابان‌ها را به مزارع سرسبز تبدیل کردند، اما رژیم ایران مزارع سرسبز را به بیابان بدل کرد.»
با این حال افزود: «من اینجا نیستم که درباره گذشته ایران قضاوت کنم، بلکه راهی جدید پیش روی آن می‌گذارم.»
بزرگترین شگفتیِ صحبت‌های ترامپ اعلام مسیری تازه از سوی آمریکا بود: پایان دادن به قطع رابطه با سوریه و لغو تحریم‌ها. تا همین دو هفته پیش منابع وزارت خارجه آمریکا و حتی برخی مشاوران کاخ سفید با برداشتن تحریم‌های سوریه مخالفت می‌کردند و می‌گفتند: «بگذارید تا پایان سال صبر کنیم.»
ترامپ اما گفت که به صحبت‌های محمد بن سلمان ولیعهد سعودی گوش داده و نه تنها تحریم‌ها را لغو می‌کند، بلکه روابط دیپلماتیک با دمشق را که از سال ۲۰۱۲ قطع شده بود، از سر می‌گیرد.
او خطاب به جمهوری اسلامی نیز ابراز امیدواری کرد که بتواند آن را به مسیر مذاکره و دست کشیدن از برنامه هسته‌ای خود ترغیب کند.
ترامپ گفت: «تهران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. می‌خواهم با ایران معامله‌ای انجام دهم که دنیا را امن‌تر کند.»
او در پاسخ به منتقدانش که از مذاکره با ایران ناراضی‌اند گفت: «من همیشه در کنار صلح و شراکت می‌ایستم، احمق‌ها کسانی هستند که غیر از این فکر می‌کنند.»
ترامپ معتقد است که می‌تواند رژیم ایران را به تغییر کامل سوق دهد و به همین دلیل فرصتی دوباره به آنها می‌دهد.
مهم‌ترین بخش سخنان رئیس جمهور آمریکا اعلام صریح و بدون شرط از سر گرفتن روابط با دولت رسمی سوریه بود. تا دیروز، دیپلمات‌های سوری در نیویورک اجازه نداشتند فراتر از چند بلوک حرکت کنند و سقف کمک‌های خارجی به دولت سوریه تنها ۱۵ میلیون دلار در ماه بود، صرفاً برای پرداخت حقوق کارمندان.
چرا ترامپ سیاست خود را در ارتباط با دولت احمد الشرع تغییر داد؟ ترامپ قانع شده که بهتر است دولت جدید سوریه را بابت اشتباهات دولت قبلی مجازات نکند و مردم سوریه به خاطر «احتمالات آینده» تنبیه نشوند.
درواقع ادامه تحریم‌ها به معنای تجزیه بیشتر سوریه بود. عربستان نیز بر این باور است که باید فرصتی داد تا سرنوشت سوریه دگرگون شود. ترامپ گفت: «زمان درخشش سوریه فرا رسیده؛ ما تمام تحریم‌ها را متوقف می‌کنیم. سوریه خوشبخت و موفق باش… چیز خارق‌العاده‌ای به ما نشان بده!»
در مورد عربستان، ترامپ بارها از محمد بن سلمان تقدیر کرد و به یاد آورد که هشت سال پیش نیز به این کشور آمده بود و شاهد اصلاحات مثبت بوده است. او گفت: «من در ارزیابی خود درباره ولیعهد حق داشتم.»
وی افزود: «با عربستان گام‌هایی برداشتیم تا رابطه‌مان از همیشه قوی‌تر شود» و در عین حال تأکید کرد که آمریکا در برابر هرگونه تهدید علیه خود یا شرکایش با «نیرویی سهمگین و ویرانگر» پاسخ خواهد داد.
این سفر همچنان ادامه دارد و امروز دومین روز آن است، جایی که ترامپ در نشست سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در ریاض شرکت کرده است.
*منبع: روزنامه الشرق الاوسط
*نویسنده: عبدالرحمن الراشد
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
