در روزهای گذشته نانوایان در شهرهای مختلف کشور اعتراضاتی را به بی‌توجهی دولت به مشکلات صنفی‌شان برگزار کرده‌اند. دولت نیز در مصوبه‌ای عجیب اختیار تعیین قیمت نان را به استانداران سپرده تا به این شکل نان هم به دسته کالاهای چند نرخی در ایران تبدیل شود!
دولت پزشکیان در ادامه سیاست حذف یارانه‌ها، یارانه آرد مورد استفاده در نانوایی‌ها را قطع و همزمان اختیار قیمتگذاری نان را به استانداری‌ها داده است؛ اقدامی که موجب نارضایتی نانوایان و خالی‌تر شدن سفره اقشار فرودست خواهد شد.
محمدرضا عارف معاون اول مسعود پزشکیان هفته گذشته خبر از سپردن اختیار قیمتگذاری نان به استانداری را اعلام کرد. وی با بیان اینکه «آزادسازی قیمت به معنی رها کردن نیست بلکه نظم دهی در چهارچوب ضوابط و مقررات است» گفت «مقرر شد اختیار تعیین قیمت نان در هر استان به استانداران واگذار شود. همچنین هر استانی متناسب با وضعیت و شرایط استان، قیمت انواع نان را در یک دوره زمانی مشخص و تعیین کند.»
«آزادسازی قیمت» در ادبیات اقتصادی مقامات حکومتی به معنای حذف یارانه است؛ موضوعی که در روزهای گذشته از سوی برخی دیگر از مقامات دولتی نیز اعلام شده است.
برای نمونه سه روز پیش نرخ جدید نان در استان اردبیل اعلام شد. بهروز خلیلی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار اردبیل ضمن تأیید نرخ‌های جدید نان در این استان گفت: «دلیل اصلی افزایش قیمت نان در نانوایی‌های آزادپز، حذف یارانه آرد صنف و صنعت بر اساس مصوبه مجلس برای سال ۱۴۰۴ است.»
با ایجاد موجی از اعتراضات درباره حذف یارانه آرد و پیامدهای آن، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت پزشکیان مدعی شده که «دولت در حال تدوین راهبردهایی است تا معیشت مردم آسیب نبیند. اگر قرار باشد که یارانه‌ها حذف شود، تدابیری پیش‌بینی خواهد شد تا مردم دچار آسیب نشوند.»
فاطمه مهاجرانی در حال توجیه حذف یارانه آرد به کسری بودجه دولت اعتراف کرد و گفت: «با توجه به پرداخت ۲۸۰ هزار میلیارد تومان یارانه نان در سال، دولت باید راهبردهای اصلاحی را اتخاذ کند تا بتواند بودجه خود را صرف امور زیرساختی کند، مانند پوشش‌های بیمه و سایر موضوعات زیرساختی.»
حمید پورمحمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در سخنانی متناقض با ادعای سخنگوی دولت، و با رد هرگونه برنامه برای حذف یارانه نان، از اختصاص ۲۵۰ هزار میلیارد تومان در بودجه سال جاری برای استمرار این سیاست حمایتی خبر داد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه همچنین مدعی شده که «دولت مصمم است پرداخت یارانه نان را در قالب فعلی ادامه دهد و افزایش قیمت نان در دستور کار نیست.»
در این میان نانوایان هم معترض هستند. اعتراضات نانوایان به دلائل مختلفی چون افزایش ناگهانی حق بیمه، سهمیه کم و قیمت بالای آرد و قیمتگذاری دستوری نان، و بحران قطع برق از جمله دلائل اعتراضات نانوایان است.
نانوایان می‌گویند قطع برق سبب خراب شدن خمیر آماده پخت می‌شود و هر نانوایی به طور متوسط روزانه دو تا چهار کیسه آرد از دست می‌دهد؛ از سوی دیگر دولت به علت ناهمخوانی آرد مصرف شده با تعداد قرص نان پخته شده، به قاچاق آرد متهم و حتی آنها را جریمه می‌کند!
استانی شدن قمیت نان نیز سبب چند نرخی شدن نان خواهد شد و نانوایان معتقدند این اقدام نیز در نهایت مشکلات دیگری را از جمله به هم خوردن تعادل عرضه و تقاضا را در پی خواهد داشت و به حل مشکلات نانوایان کمک نخواهد کرد.
محمد نجمدی عضو هیئت مدیره نان سنگک در گفتگویی تلویزیونی با تأکید بر لزوم بازنگری جدی در سیاست‌های حمایتی از نانوایان گفته «اعتباری که به عنوان ۲۵۰ هزار میلیارد تومان در بودجه امسال اعلام شده، به نانوایان تعلق ندارد بلکه به کل زنجیره تولید گندم و آرد اختصاص دارد. سهمی که از این بودجه به نانوایان تعلق می‌گیرد، پس از راه‌اندازی سامانه نانی‌نو از ۴۰ درصد اولیه به حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد کاهش یافته است.»
محمد نجمدی درباره هزینه‌های واقعی تولید نان سنگک هم گفته «طبق محاسبات، قیمت تمام‌شده هر نان سنگک با استفاده از آرد دولتی نوع ۲ بین ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان است. این در حالی است که آرد دولتی نوع ۱ عملاً از چرخه تولید نان سنگک حذف شده، گرچه در برخی مناطق کشور هنوز موجود است. این نوع آرد با نرخ ۱,۱۷۵ تومان عرضه می‌شد.»
عضو هیئت مدیره نان سنگک افزوده «نان سنگک آزاد پز با قیمت ۲۵ هزار تومان دقیقاً مطابق با نرخ تمام‌شده آن عرضه می‌شود. این قیمت بر پایه بهای گندم کیلویی ۲۱,۷۰۰ تومان و آردی که با توجه به میزان سبوس‌گیری بین ۲۸,۵۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ تومان قیمت دارد، محاسبه شده است.»
محمدجواد کرمی، رئیس کارگروه آرد و نان کشور، نیز گفته «اگر قیمت آزاد نان به ۱۷ هزار تومان برسد، دولت می‌تواند مابه‌التفاوت آن را مستقیماً به حساب مردم واریز کند؛ همان‌طور که در تجربه سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ انجام شد و موفقیت‌آمیز بود.»
قیمتگذاری جدید نان در شهرای مختلف کشور آغاز شده و افزایش قیمت نان سبب خواهد شد بخش زیادی از اقشار تنگدست برای خرید نان نیز دچار مشکل شوند. برای نمونه نان سنگک که تا هفته گذشته ۱۰ هزار تومان قیمت داشت در شهر تبریز با افزایش قیمت دو برابری به ۲۰ هزار تومان و در شهر اردبیل به ۱۶ هزار تومان رسیده است.
وبسایت اقتصادآنلاین نیز در گزارشی روز سه‌شنبه ۶ خردادماه نوشت «موج گرانی نان در سکوت و بی‌برنامگی دولت در حال گسترش است، آنهم در شرایطی که نان برای بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد، تنها راه تامین حداقل کالری روزانه محسوب می‌شود.»
محمد جلالی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس رژیم، با تایید نابسامانی در بازار نان، خواستار تعدیل قیمت نان در استان‌ها شد.
با اینهمه دولت مسعود پزشکیان از ابتدای فعالیت در امرداد گذشته تا کنون حذف یارانه‌ها را در دستور کار قرار داده است. حذف یارانه دارو تا نان!
حذف یارانه‌ها بیش از آنکه به علت ایجاد اصلاحات ساختاری در اقتصاد باشد، به علت کاهش شدید منابع بودجه‌ای دولت رخ داده است. دولت با حذف یارانه‌ها به دنبال جبران کسری بودجه و تأمین هزینه‌های جاری کشور است.
