بخشی از محوطه باستانی کُنار صندل در جنوب کرمان که قدمتی پنج هزار ساله دارد توسط دهداری روستای کُنار صندل و بدون اخذ مجوز از سازمان میراث فرهنگی تخریب شده است. بهانه تخریب بخشی از این اثر باستانی «احداث ورزشگاه» است!
طی روزهای گذشته گزارش‌هایی درباره تخریب بخشی از محوطه باستانی کُنار صندل در جنوب کرمان و در نزدیکی شهرستان جیرفت منتشر شده است.
بیل‌های مکانیکی در حالی به دستور دهداری روستای کُنار صندل به جان تپه‌های باستانی افتادند که خبرگزاری «مهر» به نقل از مسئولان نوشته این نخستین‌بار نبوده که دهیار روستا برای تخریب این تپه‌ها اقدام کرده است!
بر اساس گزارش خبرگزاری «مهر» دهیار این روستا پیشتر هم اقدام به تخریب بخش‌هایی از این محوطه تاریخی کرده بود که حکم جلب او توسط دستگاه قضائی صادر، اما با وساطت فرماندار سابق اجرایی نشده بود.
قابل توجه اینکه دهیار مدعی است که کار غیر قانونی انجام نداده و برای آغاز عملیات احداث این ورزشگاه مصوبه دارد و بر اساس این مصوبه اقدام کرده است.
تپه باستانی کُنار صندل، واقع در جنوب استان کرمان و در نزدیکی شهرستان جیرفت، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی ایران است که قدمت آن به حدود پنج هزار سال پیش می‌رسد. این تپه بخشی از تمدنی ناشناخته و کهن در حوزه هلیل‌رود را است. باستان شناسان آثار تاریخی زیادی در این محوطه که یک شهر بزرگ در کنار رود هلیل بوده است کشف کرده‌اند.
وجود شبکه‌های آبرسانی پیشرفته، معماری شهری منظم و صنایع دستی توسعه‌یافته در دوران باستان از جمله نتایج کاوش‌های صورت گرفته در این منطقه است که نشان از تمدنی پیشرفته در هزاره سوم پیش از میلاد است.
آثاری از جمله کتیبه‌ها، پیکره‌ها، ظروف سنگی و فلزی و ساختارهای معماری، در این تپه باستانی کشف شده است که اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ تمدن‌های اولیه بین‌النهرین ارائه می‌دهد. حتی گفته شده پایان اکتشافات در این منطقه می‌تواند پرسش‌ها درباره تاریخ خاورمیانه را پاسخ دهد.
محوطه کُنار صندل شامل دو تپه با نام‌های «کُنار صندل شمالی» و «کُنار صندل جنوبی» است که هر از جمله آثار ملی ثبت شده ایران هستند. بسیاری از کارشناسان معتقدند این تپه‌های تاریخی ظرفیت ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو را نیز دارند.
پس از موج گسترده اعتراضات به تخریب این تپه تاریخی قادر شیروانی مسئول پایگاه ملی میراث فرهنگی شهرستان جیرفت خبر داده جلو تخریب محوطه پنج هزار ساله کنارصندل گرفته شده است اما هنوز مسائل حقوقی دارد و باید ریشه‌ای حل شود.
مسئول پایگاه ملی میراث فرهنگی شهرستان جیرفت افزوده هر مصوبه‌ای برای ساخت و ساز در اماکن تاریخی نیاز به تایید شورای فنی میراث فرهنگی دارد، این مصوبه بدون حضور نماینده میراث فرهنگی اخذ و به صراحت اعلام شده که نماینده میراث فرهنگی در جلسه مربوط به مصوبه مذکور حضور نداشته است.
خبرگزاری «ایرنا» نوشته اینکه آیا در هیچ جای دیگر روستای کنارصندل امکان ساخت ورزشگاه وجود ندارد، به کنار، اما چطور ساختاری در نظام حکمرانی و مدیریتی ما وجود دارد که یک دهیار که به هر علت، اهمیت تاریخ و هویت باستانی این سرزمین و نگهداشت آن، یا ارزش اقتصادی رونق گردشگری آنجا را درک نمی کند، به‌راحتی اجازه تخریب مکرر آن محل باستانی را پیدا می کند؟؛ این پرسشی است که مدیران بالادستی گویا باید به آن پاسخ دهند.
تخریب آثار باستانی و میراث فرهنگی به علت بی‌تفاوتی و حتی همدستی مسئولان حکومتی طی سال‌های گذشته سابقه داشته است.
برای نمونه سال‌هاست گلسنگ‌ها به جان بناهای تاریخی از جمله تخت جمشید و نقش رستم افتاده اما اقدامی برای حل این بحران انجام نشده و حتی بودجه پژوهش‌ها در اینباره نیز از سوی دولت قطع شده است.
از سوی دیگر فرونشست‌ها آثار و بناهای تاریخی در شهرهای مختلف از جمله اصفهان را تهدید می‌کند و شکاف‌ها و ترک‌هایی در این بناها ایجاد شده اما همچنان برای جلوگیری از تخریب آنها برنامه‌ریزی و اقدامی نشده است.
یوسف طباطبایی‌نژاد امام جمعه اصفهان به تازگی در اظهارنظری عجیب گفته «هزار تا خانه میراثی که نمی‌خواهیم ما. به اندازه‌ای که نشان بدهیم اینطور هنری را داشته‌اند، ده تا بیست تا ساختمان‌های مثل هم را نگه دارید. بقیه‌اش را می‌خواهید چیکار کنید؟ و به خصوص اینکه هیچ چیز هنری در آن نیست…»
او در بخش دیگری از سخنانش گفته «اینکه میراث نیست. هیچ چیز دیگری هم ندارد. فقط دیوارش قدیمی است. فقط خشتش قدیمی است. اگر اینطوری است تمام کوه‌ها قدیمی است. کوه‌های اصفهان را برویم دورشان خط بکشیم. قدیمی که حساب نیست، هندسه خوب، … فضای خوب و کار معماری درست.»
