این اقدام کشورهای اروپایی در زمان حساسی انجام می‌شود، زیرا دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، به دنبال دستیابی به توافقی با جمهورى اسلامى است تا برنامه هسته‌ای آن را محدود کند. تهران و واشنگتن تا کنون چندین دور مذاکره برای رسیدن به این توافق انجام داده‌اند، اما هنوز به نتیجه نرسیده‌اند.
به گفته یک دیپلمات ارشد غربی، پیش‌نویس این قطعنامه به صورت مشترک توسط فرانسه، بریتانیا و آلمان که به تروئیکای اروپایی معروف هستند با همراهی آمریکا ارائه خواهد شد.
وزارت امور خارجه آمریکا با ابراز نگرانی از برنامه هسته‌ای رژیم ایران اعلام کرد که واشنگتن در حال رایزنی با متحدان اروپایی خود درباره چگونگی برخورد با پرونده این کشور در نشست شورای حکام در ماه ژوئن است.
در پیش‌نویس قطعنامه کشورهای غربی که خبرگزاری آسوشیتدپرس آن را مشاهده کرده، آمده است: «از سال ۲۰۱۹، کوتاهی‌های متعدد جمهورى اسلامى در انجام تعهدات خود برای همکاری کامل و به‌موقع با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص مواد و فعالیت‌های هسته‌ای در چندین مکان اعلام نشده در ایران، به منزله عدم پایبندی به تعهدات این کشور تحت توافقنامه پادمانی آن است.»
کشورهای غربی در پیش‌نویس قطعنامه خود اعلام کردند که «ناتوانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ارائه تضمین از اینکه برنامه هسته‌ای ایران فقط صلح‌آمیز است، پرسش‌هایی را مطرح می‌کند که در صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان نهادی که مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را عهده دار است، قرار دارد.»
این قطعنامه از رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌خواهد که «به تلاش‌های خود برای اجرای این اساسنامه و قطعنامه‌های پیشین ادامه دهد و بار دیگر درباره هرگونه تحول جدید درباره این موارد گزارش دهد.»
متن پیش‌نویس ممکن است پیش از ارائه رسمی تغییر کند، زیرا اعضای هیات مدیره فرصت دارند پیشنهاداتی را ارائه دهند.
بر اساس تعهدات پادمانی، دولت ایران موظف است همه مواد و فعالیت‌های هسته‌ای خود را اعلام نماید و به بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دهد تا این موارد را بررسی و تأیید کند که هیچیک از این مواد صرف اهداف غیرصلح‌آمیز نمی‌شوند.
در «گزارش جامع» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که آخر هفته گذشته میان کشورهای عضو توزیع شد، دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد گفت:« همکاری تهران با آژانس در مورد آثار اورانیوم کشف‌شده توسط بازرسان مربوطه در چندین مکان در ایران که حکومت تهران آنها را به عنوان سایت هسته‌ای اعلام نکرده، «به هیچ وجه» رضایت‌بخش نبوده است.
جمهورى اسلامى همواره تأکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش کاملاً صلح‌آمیز است.
دیپلمات ارشد غربی قطعنامه پیشنهادی کشورهای غربی را «گامی جدی» دانست و گفت که در این مورد، این کشورها «درهای دیپلماسی را نمی‌بندند.»
این دیپلمات هدف این قطعنامه را حل این مسئله توسط رژیم ایران دانست و گفت: «به همین دلیل است که این قطعنامه فوراً عدم پایبندی جمهورى اسلامى را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع نمی‌دهد تا تحریم‌های بیشتری را بررسی کند» و «آنها فرصت خواهند داشت تا در نهایت به همه درخواست‌هایی که در ۶ سال گذشته مطرح شده‌اند، پاسخ دهند.»
در پیش‌نویس قطعنامه کشورهای غربی آمده که شورای حکام «بر حمایت خود از راه حل دیپلماتیک برای مشکلات ناشی از برنامه هسته‌ای ایران تأکید می‌کند؛ راه حلی که منجر به توافقی شود که همه نگرانی‌های بین‌المللی مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران را برطرف کند و از تمامى طرف‌ها می‌خواهد بطور سازنده در مسیر دیپلماسی مشارکت کنند.»
دیپلمات ارشد غربی گفت که اگر تهران از همکاری خودداری کند، احتمالاً یک نشست فوق‌العاده در تابستان برگزار خواهد شد و ممکن است در آن قطعنامه‌ای تصویب شود که موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع دهد.
این سه کشور اروپایی تهدید کرده‌اند که ممکن است به سمت فعال‌سازی بازگشت خودکار تحریم‌هایی بروند که در چارچوب توافق هسته‌ای اولیه سال ۲۰۱۵ لغو شده بودند، تحریم‌هایی که پیش از انقضای رسمی توافق در ۱۸ اکتبر، ممکن است دوباره اعمال شوند.
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهورى اسلامى روز جمعه ۱۶ خرداد (۶ ژوئن) در حساب کاربری خود در شبکه ایکس با انتقاد از پیش‌نویس قطعنامه کشورهای اروپایی نوشت: «اتهام‌زنی نادرست به ایران مبنی بر نقض پادمان‌ها، آن هم بر اساس گزارش‌هایی سست و سیاسى شده، آشکارا با هدف ایجاد بحران صورت می‌گیرد.»
او در ادامه نوشت: «زمانی که این سه کشور در سال ۲۰۰۵ نیز همین رفتار نادرست را در پیش گرفتند، نتیجه آن از بسیاری جهات، تولد واقعی غنی‌سازی اورانیوم در ایران بود.»
وى در پایان تأکید کرد که «ایران در برابر هرگونه نقض حقوق خود، واکنشی قاطع نشان خواهد داد. مسئولیت کامل و انحصاری بر عهده بازیگران بی‌‌مسئولیتى است که برای وارد کردن خود، به هر کاری دست می‌زنند.»
در همین حال کارشناسان آمریکایی گفته‌اند:« اروپا به دلیل آسیب‌پذیری در برابر حملات موشکی به سامانه دفاع موشکی «گنبد طلایی» نیاز دارد؛ طرحی پرهزینه که از سوی دولت ترامپ مطرح شده است.
بر اساس این طرح «گنبد طلایی» قادر خواهد بود موشک‌های بالستیک را که از هر نقطه‌ای به سمت آمریکا شلیک می‌شوند پیش از رسیدن به هدف شناسایی و منهدم کند. یک برنامه دفاع موشکی که حتی با استانداردهای آمریکایی نیز هزینه گزافی خواهد داشت.
برخی تحلیلگران نظامی در آمریکا بر این باورند که تهدیدهایی از سوی رژیم‌هایی مانند ایران و کره شمالی و نیز قدرت‌های بزرگی چون چین و روسیه ایجاب می‌کند که استراتژی دفاع موشکی غرب، نه تنها در آمریکا بلکه در اروپا هم بازنگری شود.
پاتریژیا بازیلچیک پژوهشگر اندیشکده «مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی» در واشنگتن به یورونیوز گفته: «قدرت‌هایی مانند چین و روسیه در حال سرمایه‌گذاری روی توانمندی حملات دوربرد هستند. این یک تهدید پیچیده است که باید بتوانیم در برابرش دفاع کنیم. به همین دلیل تقویت سامانه دفاع موشکی در اروپا اهمیت دارد.»
ویلیام آر. فورستچن پژوهشگر فناوری نظامی در کالج مونتریت در کارولینای شمالی نیز یادآور شده: «از نظر من جای بحث ندارد. ما به یک سامانه دفاع استراتژیک جدید نیاز داریم؛ براى ما ضرورى است، اروپا هم به آن احتیاج دارد.»
فورستچن نویسنده کتاب «یک ثانیه بعد» است؛ مطالعه‌ای درباره قدرت ویرانگر موشک‌ها که می‌تواند کل قاره‌ی آمریکا را از کار بیندازد. او گفته: «من نگران وضعیت اروپا هم هستم. یک موشک الکترومغناطیسی از طرف ایران می‌تواند کل شبکه برق غرب اروپا را نابود کند.»
موشک‌هاى الکترو مغناطیسى هنگام انفجار، پالس‌های قدرتمند انرژی آزاد می‌کنند که می‌توانند تجهیزات الکترونیک از جمله کامپیوترها، ماهواره‌ها، رادارها و حتی چراغ‌های راهنمایی شهری را در منطقه وسیعی از کار بیندازند.
فورستچن هشدار داده که چنین حمله‌ای می‌تواند زنجیره‌ای از فجایع مرگبار را رقم بزند؛ ابتدا دسترسی به آب از بین می‌رود، سپس غذا و دارو نایاب می‌شود و در ادامه بیماری شیوع پیدا می‌کند. او معتقد است در آن شرایط ادامه زندگی به موقعیت فرد، زمان حادثه و میزان ذخایر غذایی‌اش بستگی خواهد داشت.
با این حال به گفته توماس ناگی کارشناس مسائل هسته‌ای، فضا و دفاع موشکی در اندیشکده «گلوب‌سک» طرح گنبد طلایی، که هنوز در مراحل اولیه خود است با چالش‌های قابل توجهی از جمله مشکلات در مسیر تولید، کمبود قطعات و مشکلاتی در درون ساختار دفاعی واشنگتن روبرو است.
اما به گفته‌ی او، چالش در اروپا از جنسی دیگر است. او در یک مقاله پژوهشی نوشته: «در صورت بروز جنگی تمام‌عیار با روسیه، تهدیدهای موشکی به مراتب مهم‌تر خواهند بود، چرا که مسکو توان محدودی برای پیشروی زمینی در خاک ناتو دارد. بنابراین روسیه به احتمال زیاد به حملات موشکی از راه دور تکیه خواهد کرد.»
بن هاجز ژنرال پیشین ارتش ایالات متحده که از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ فرمانده نیروهای آمریکا در اروپا بود، نسبت به هدف قرار گرفتن بندرهایی چون برمر و هامبورگ در آلمان یا آنتورپ در بلژیک هشدار داده و گفته: «تهدیدهای روسیه همین حالا هم وجود دارد. خرابکاری در دریای بالتیک را به خاطر بیاورید. در سه تا چهار سال آینده، گام بعدی آنها می‌تواند حمله هوایی به این بندرها برای آزمایش واکنش ناتو باشد. قطعا اروپا به سامانه دفاع موشکی نیاز دارد.»
با اینکه چنین تهدیدهایی مطرح است اما دفاع موشکی هنوز جایگاهی در اولویت‌های استراتژیک اروپا پیدا نکرده است. بیشتر کشورها، سامانه‌های رهگیر کافی برای مقابله با حملات گسترده ندارند و برخی هم تجهیزات خود را در اختیار اوکراین گذاشته‌‌اند.
اروپا تنها در سال‌های اخیر به این تهدیدها واکنش نشان داده است. طرح «سپر آسمان اروپا» با پیشنهاد اولاف شولتز صدراعظم وقت آلمان در سال ۲۰۲۲ شکل گرفت؛ هدف این طرح، ساخت یک سامانه یکپارچه دفاع هوایی زمینی برای اروپا با قابلیت مقابله با موشک‌های بالستیک است. تا کنون ۲۴ کشور اروپایی به این طرح پیوسته‌‌اند.
