اختلال در شبکههای بانکی با گذشت بیش از یک هفته از آغاز جنگ میان اسراییل و جمهوری اسلامی همچنان ادامه دارد. بانک سپه و پاسارگاد که از هفته گذشته تحت حملات سایبری قرار دارند از رفع مشکل میگویند اما همچنان نبود اسکناس در خودپردازها، مشکلات برای دریافت رمز دوم کارتهای بانکی به علت اختلال در اینترنت و شبکه تلفن همراه مردم را کلافه کرده است.
روزنامه «شرق» در یک گزارش میدانی تصویری از پایتخت در هفته نخست جنگ ارائه داده است: «تهران هر روز سوت و کورتر میشود. کرکره مغازهها پایین کشیده شدهاند و شهر شلوغی مثل تهران حالا بهتزده و گیج به نظر میرسد. روزمرگیهای زندگی نیمهتعطیل شده است و هیچکس نمیداند چه میشود. از همان روز نخست حمله، بازارهایی که همواره تصویر قلب تپنده اقتصاد شهر بودند، در خاموشی فرو رفتند.»
بر اساس این گزارش، فروشگاههای بزرگ، مغازههای شلوغ، کلاسهای آموزشی و باشگاههای ورزشی یکی پس از دیگری اطلاعیه تعطیلی فرستادند. پلتفرمهای خرید آنلاین نیز به علت تأخیر در ارسال، بستهبودن فرودگاهها و اختلال در مسیرهای لجستیک عموما فعالیتشان را متوقف کردهاند.
این گزارش افزوده حتی برخی شرکتهای خصوصی هم اعلام کردند کارمندان را دورکار یا تعطیل کردهاند و رسما درآمدشان قطع شده و مجبورند از جیب بخورند اما همچنان نمیدانند موعد چکها و اجارهبهایشان که برسد به کدام ریسمان باید چنگ بزنند تا بتوانند کسبوکارشان را حفظ کنند. بازارهای مالی هم از تبوتاب افتاده و حالا خاموش شدهاند.
«شرق» هم بر تعطیلی بازارها اشاره کرده و نوشته خیابان فردوسی که همیشه محل تمرکز دوربین خبرنگاران و نگاه مردم بوده، این روزها آرام است. خبری از هیاهو در هیچ بازاری نیست؛ دیگر کسی دلار نمیفروشد، سکه نمیخرد و حتی کسی سراغ قیمتهای تازه را نمیگیرد، چون پاسخی وجود ندارد. بازار ارز، طلا، بورس و… همه در سکوت محض هستند و سایه سنگین اضطراب و بلاتکلیفی، بر همه چیز افتاده است. در چنین شرایطی و در میانه این آشفتگی، حالا گرفتاری تازهای برای مردم ایجاد شده است و پیداکردن پول نقد در دستگاههای خودپرداز یکی، دو جفت کفش و کلاه آهنین میخواهد.
در نخستین هفته جنگ اسراییل و جمهوری اسلامی، اختلال در فعالیت خودپردازهای بانکی و همچنین دستگاههای پُز در فروشگاهها از مهمترین مشکلات شهروندان بود.
قطع اینترنت که به صورت عمدی از سوی حکومت رخ داده، در کنار اختلالی که مقامات دولتی ناشی از حملات سایبری خواندهاند سبب شده در دستگاههای پز در اکثر ساعات از کار بیافتند و در نتیجه شهروندان ناچار باشند به صورت نقدی خرید کنند.
در آنسو اما خودپردازها هم پول نقد کافی ندارند و در نتیجه برداشت پول نقد از حسابهای بانکی نیز به مشکلی مضاعف برای شهروندان در شرایط جنگی تبدیل شده است.
در این میان بانک سپه و پاسارگاد تحت حملات بانکی قرار گرفتند. گروه هکری «گنجشک درّنده» توانست کلیه زیرساخت بانک سپه را هک کند و دادههای این بانک را از روی زیرساخت حذف کند. اگر چه قاعدتا همه بانکهای دادهها و اطلاعات بانکی از جمله مشخصات حساب مشتریان را بطور مداوم به صورت آفلاین نیز ذخیره میکنند اما همچنان شهروندان نگران از دست رفتن سوابق داراییها و حسابهای خود هستند.
بانک سپه اعلام کرده از امروز شنبه ۳۱ خردادماه با رفع مشکلات ایجاد شده بر اثر هک، به شبکه بانکی کشور متصل شد و مشتریانش میتوانند با کارت از خدمات بانکی استفاده کنند. این بانک همچنین برای کلیه مشتریان پسوردها و رمز عبورهای جدید تنظیم و تا ظهر روز شنبه این پسوردها برای ۹۷ درصد از مشتریان پیامک شده است.
بانک سپه یکی از مهمترین و بزرگترین بانکهای دولتی در جمهوری اسلامی که در دهه ۹۰ خورشیدی نیز بانکهای وابسته به نیروهای مسلح شامل بانکهای انصار، قوامین، حکمت ایرانیان، مهر اقتصاد و موسسه اعتباری کوثر در بانک سپه ادغام شدند.
به این ترتیب همه حسابهای متعلق به نیروهای مسلح به این بانک منتقل و بازنشستگان نیروهای مسلح نیز حقوق بازنشستگی خود را از طریق این بانک دریافت میکردند. امروز بانک سپه در اطلاعیهای درباره آغاز دوباره فعالیت بانک صادر کرد، اعلام کرده پرداخت حقوق بازنشستگان نیز آغاز شده است.
بانک پاسارگاد نیز هفته گذشته با الگوی مشابه بانک سپه با حمله سایبری روبرو شد اما تیم پشتیبان توانست در برابر حمله مقاومت و از آسیب به زیرساختها جلوگیری کند و پس از یک شبانهروز فعالیت بانک به حالت عادی بازگشت.
بانک ملی نیز به دلیل ایجاد حملات سایبری به نظام بانکی، زیرساختهای خود را به صورت پیشگیرانه غیرفعال (shutdown) کرد. این اقدام اگر چه در فرایند عملیات بانکی اختلالی ایحاد کرد اما سبب شد خطر هک پشت سر گذاشته شود.
بانکهای رسالت و گردشگری نیز به طور کلی با زیرساختهای آفلاین یا بسته فعالیت میکردند و از حملات سایبری در امان ماندند.
اختلال در خرید آنلاین و استفاده از خودپردازها برخلاف ادعای بانک مرکزی همچنان حل نشده است. کمبود اسکناس به ویژه در استانهای شمالی که با افزایش چند میلیون نفری جنگزدگان روبرو هستند برجسته است.