خیز انتخاباتى اصلاح‌طلبان با موج‌سوارى بر مطالبات اجتماعى

یازدهمین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی در حالی قرار است در اسفندماه سال جاری برگزار شود که فارغ از بحران‌های سهمگینی که دامان کشور و نظام را در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی گرفته است، جناح‌های مختلف تحرکات انتخاباتی خود را برای تصاحب کرسی‌های رانت‌ساز مجلس شورای اسلامی آغاز کرده‌اند.

هر چند ثبت‌نام از کاندیداهای مجلس شورای اسلامی یازدهم از دهم آذر ۹۸ شروع می‌شود اما جناح‌های سیاسی حکومت آرایش انتخاباتی خود را آغاز کرده و جلسات حزبی و نشست‌های همفکری و اظهار نظرها درباره انتخابات استصوابی آغاز شده است.

دوران عطف پروژه اصلاح‌طلبان

در این میان اما اصلاح‌طلبان که از تظاهرات سراسری ۹۶ یکی از حساس‌ترین دوران عطف پروژه‌ی خود را از سر می‌گذرانند، به دلیل ریزش شدید پایگاه اجتماعی و گسترش موج ناامیدی در میان هوادارانشان، راهی دشوار برای پیروزی بر رقبای خودی نظام را پیش‌ رو دارند.

آنها پس از شکست انتخاباتی در سال ۸۸ توانستند در سال ۱۳۹۲ با حمایت تمام‌قد از حجت‌الاسلام حسن روحانی دوباره جان بگیرند و در انتخابات استصوابی شورای شهر، مجلس اسلامی دهم و انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ نیز با وعده و وعید، مهره‌های خود را در دولت، مجلس و شوراهای شهر جاسازی کنند.

اما بی‌فرجام بودن برجام حتی در گشایش‌های اندک اقتصادی، عدم تحقق وعده‌های روحانی، بی‌اثر بودن حضور نمایندگان اصلاح‌طلب در مجلس شورای اسلامی، رسوایی‌های مالی و اخلاقی برخی نمایندگان شورای شهر، فساد اقتصادی گسترده در هر دو جناح و از همه مهمتر حمایت دو‌آتشه‌ی اصلاح‌طلبان از نظام و قرار گرفتن در مقابل اعتراضات مردم از دی‌ماه ۹۶ تا کنون، همگی موجب شده که در دو سال گذشته این جناح رژیم نیز مانند جناح اصولگرایان بخش زیادی از پایگاه اجتماعی خود را از دست بدهد و ریزش وابستگان و هواداران حکومت بیش از پیش آشکار شود.

این موضوع اکنون از زبان بسیاری از آنها نیز به عنوان یکی از نقاط ضعف اساسی مطرح می‌شود. علیرضا رجایی فعال اصلاح‌طلب با اشاره به وضعیت فساد اقتصادی گفته است «به نظر می‌رسد ناامیدی مردم، به‌ ویژه طبقه متوسط، زمینه انتخابات آتی را بیشتر به سود جناح مقابل رقم خواهد زد.»

عباس عبدی از تئوریسین‌های جریان اصلاح‌طلب درباره عملکرد این جریان در چند سال گذشته گفته است: «اگر امروز قرار باشد انتخابات برگزار شود، بعید می‌دانم اصلاح‌طلبان بتوانند لیستی در این زمینه ارائه کنند. اصلاح‌طلبان به دلیل تشتت و اینکه بخشی از حامیان حاضر به حمایت نیستند پیشاپیش این بازی را باخته‌اند.»

صادق خرازی دیگر چهره اصلاح‌طلب نیز معتقد است «در حال حاضر برگ برنده‌ای برای اصلاح‌طلبان در انتخابات اسفندماه وجود ندارد.»

در این میان هراس از باختن میدان انتخابات استصوابی به جناح رقیب موجب شده است که سعید حجاریان «مغز متفکر» اصلاح‌طلبان بگوید: «معتقدم فشار از پایین با انتخابات پدید نمی‌آید؛ پس باید گفت، پروژه اصلاحات به انتخابات گره نخورده است، زیرا انتخابات به ‌معنای کنونی آن، مصداق گدایی قدرت است. اصلاحات صدقه‌بگیر نیست و اگر مکنت دارد، باید با اتکا بر آن به بازار سیاست برود. اگر پول بازار سیاست را نداشتیم، باید تلاش کنیم آن را کسب کنیم نه آنکه به هر جنس بُنجلی تن دهیم. این گفتمان باید تحکیم و ترویج شود.»

چنین اظهارنظرهایی در کنار اختلافاتی که درون این جریان وجود دارد شانس آنها را برای همراه کرده دوباره مردم با خود به شدت کاهش داده است.

دیگر نمی‌توان «تَکرار» کرد!

طبیعی است در چنین شرایطی بخشی از سران جناح اصلاح‌طلب به دنبال پیدا کردن راهکاری باشند تا با توسل بر آن بتوانند دوباره در انتخابات استصوابی مجلس شورای اسلامی عرض اندام کنند و کرسی‌های بیشتری را در اختیار بگیرند. به ویژه آنکه اگر در انتخابات مجلس دهم «تَکرار می‌کنم» حجت‌الاسلام محمد خاتمی توانست برخی از رأی‌دهندگان را دوباره خام کند، امروز دیگر این حنای خاتمی هیچ رنگ ندارد و خودش نیز اعتراف کرده که دیگر نمی‌توان «تَکرار» کرد بطوری که این روزها عبارت «تَکرار می‌کنم» به جوک و مضحکه تبدیل شده است.

به این ترتیب وعده‌ها و شعارهای اصلاح‌طلبان، درست مانند انتخابات استصوابی ریاست جمهوری در سال ۸۸ که نامزدهای این جناح نه با وعده‌ی «اصلاح» بلکه با شعار «تغییر» به میدان آمدند، امسال نیز باید چنان متفاوت باشد که بتواند توجه آن بخش از رأی‌دهندگان را که هنوز به امامزاده‌ی بدون معجزه‌ی جمهوری اسلامی دخیل بسته‌اند، جلب کرده و «شور انتخاباتی» ایجاد کند.

یکی از تلاش‌های ناکام برخی از آنها در ماه‌های گذشته این بوده است که تلاش کنند تا «اصلاح‌طلبی» را از دولت روحانی و جریان «اعتدال» جدا کنند با این هدف که نمره‌های مردودی کارنامه دولت روحانی به پای «پروژه اصلاحات» نوشته نشود. این در حالیست که پاک کردن حمایت تمام‌قد آنها از نامزدی حسن روحانی و همچنین برجام از حافظه مردم چندان راحت به نظر نمی‌رسد.

در این میان، برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب اخیرا در اظهارات و چرخش‌های خود یکی از راهکارهای احتمالی آنها را برای انتخابات استصوابی اسفند ۹۸ بروز داده‌اند: سوار شدن بر موج مطالبات اجتماعی!

از دی‌ماه ۹۶ تا کنون جدا از مطالبات سیاسی مردم ایران برای تغییرات بنیادی که در شعارهایی نظیر «رو به میهن، پشت به دشمن»، «چه اشتباهی کردیم، که انقلاب کردیم»، «نه به جمهوری اسلامی»، «دشمن ما همینجاست، بیخود میگن آمریکاست»، «اصلاح‌طلب اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» و «رضاشاه روحت شاد» نمود پیدا کرده، مطالبات اجتماعی مردم به ویژه زنان با نمونه‌هایی چون «دختران خیابان انقلاب» و مخالفت جدی با حجاب اجباری برجسته‌تر از پیش شده است.

در شرایطی که خیابان‌های شهرهای مختلف عرصه‌ی مقاومت زنان در برابر مأموران انتظامی و گشت‌های ارشاد و بسیجی‌ها و آتش به اختیارانی شده که مرتب برای رعایت حجاب اجباری مزاحم آنها می‌شوند، اصلاح‌طلبانی که خودشان همواره از حامیان تحمیل حجاب اجباری و بسته شدن فضای اجتماعی بوده‌اند، حالا ظاهرا به همصدایی با حذف مقررات حجاب اجباری می‌پردازند!

مصطفی تاجزاده اصلاح‎طلب معروف در اظهارات اخیر خود روی موضوعاتی چون حجاب و ازدواج دختران زیر ۱۸ سال مانور می‌دهد! حال آنکه او و دوستان انقلابی‌اش در تمام سال‌هایی که در همین نظام صاحب منصب بوده‌ و هستند، در عمل هیچ تلاشی برای تغییر قوانین نکرده و نمی‌کنند!

او اخیرا در توئیتی نوشته است: «گروه مردمی آمرین به معروف درصدد برگزاری اجتماع عظیم حمایت از حجاب در ورزشگاه شیرودی است. تشکیل تجمع، حق موافقان حجاب (یا حجاب اجباری؟) است، اما زمانی عادلانه و موجه ارزیابی می‌شود، که به مخالفان اجباری‌شدن حجاب نیز اجازه برپایی اجتماع مسالمت‌آمیز مشابه داده شود.»

او که در این توئیت با شک و تردید عبارت حجاب اجباری را در پرانتز گذاشته، روز پنجشنبه ۱۳ تیرماه که در ایران به عنوان «روز دختر» نامگذاری شده نیز با انتشار ویدئویی نوشته است: «هر ۲ ثانیه در جهان یک دختربچه مجبور به ازدواج می‌شود. ایران یکی از ۱۰۰کشوری است که ازدواج دختران زیر ۱۸سال در آن قانونی است. روز دختر می‌تواند بهانه‌ای باشد تا از صدای خاموش دختران محروم کشورمان بگوییم؛ و اینکه امروز ما صدای دختران هستیم.»

هر ۲ثانیه در جهان یک دختربچه مجبور به ازدواج می‌شود. ایران یکی از ۱۰۰کشوری است که ازدواج دختران زیر ۱۸سال در آن قانونی است. #روز_دختر می‌تواند بهانه‌ای باشد تا از صدای خاموش دختران محروم کشورمان بگوییم؛ و این‌که امروز ما؛ #صدای_دختران_هستیم.#نه_به_کودک_همسری pic.twitter.com/sPe8ypg9GP

— مصطفی تاجزاده (@mostafatajzade) July 4, 2019

مصطفی تاجزاده طوری درباره این موضوعات توئیت می‌زند که انگار نه انگار خود از مقامات و مسئولان جمهوری اسلامی بوده و  اکنون نیز عضوی فعال در همین نظام است!

این تنها تاجزاده نیست که ناگهان متوجه مطالبات اجتماعی مردم شده! طیبه سیاوشی نماینده اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی نیز هفته گذشته در صحن علنی مجلس اسلامی در سخنانی تلاش کرد خود را مدافع حجاب اختیاری نشان بدهد و برخورد با زنان «بدحجاب» را نفی کند.

همان اصلاح طلبانی که از شعار «اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» و تغییر گفتمان سیاسی از «اصلاح» به «براندازی» به شدت خشمگین بودند و معترضان را «آشوبگر» و «اغتشاشگر» و «ویرانی‌طلب» خطاب می‌کردند حالا با قتل علیرضا شیرمحمدعلی در زندان فشافویه دور مادر او را گرفته‌اند و «روزنامه‌نگاران» وابسته را به دیدار وی‌ می‌فرستند! حال آنکه علیرضا شیرمحمدعلی برانداز و از مخالفان نظام بوده است!

البته این شیوه‌ی اصلاح‌‎طلبان که بر موج مطالبات اجتماعی سوار می‌شوند تا آرای رأی‌دهندگان را با وعده‌های دروغین کسب کنند، جدید نیست. در اوایل دهه ۸۰  خورشیدی کیانوش راد این ترفند فریبکارانه را مطرح کرد. آن زمان نیز جناح اصلاح‌طلب حکومت مطالباتی را در حوزه‌های مختلف قومیتی، محیط زیست، زنان، کودکان و… برجسته کرد و با این حیله هم تفرقه افکنده و هم گروهی ساده‌اندیش را با خود همراه کردند.

با این همه، به نظر نمی‌رسد این روش نخ‌نما، با زبان فریبنده و پاهای مستحکم در استبداد دینی، که استراتژی یک گام به جلو و دو گام به عقب را در پیش گرفته، در سال ۹۸ گره‌ای از مشکلات نظام را باز کند.
روشنک آسترکی

[کیهان لندن شماره ۲۱۸]