علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی که برای کسب تکلیف از مقامات ارشد نظام در مورد مسائل مطرح شده در دور مذاکرات به تهران رفته بود، روز دوشنبه ۱۷ ژانویه (۲۷ دی‌ماه) دوباره به وین بازگشته است.
روزنامه انگلیسی «گاردین» در گزارشی می‌نویسد شمارش معکوس برای پایان مذاکرات شش ماهه در وین آغاز شده است. هیچ مهلتی بطور رسمی تعیین نشده اما اگر در کمتر از دو هفته پیشرفتی حاصل نشود، این روند نیز تمام شده و خلاء خطرناکی ایجاد می‌شود.
این روزنامه می‌نویسد دولت بایدن قبلاً با بیان اینکه خروج آمریکا از توافق با تصمیم دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ فاجعه‌آمیز بود، خطوط سیاسی خود را برای فروپاشی احتمالی توافق آماده کرده است. تیم بایدن قصد دارد اگر در وین توافقی صورت نگیرد ترامپ را مقصر معرفی کند.
البته معلوم نیست این «اعلام» چه نقشی در ناکامی طرفین مذاکراه بازی می‌کند آنهم در حالی که هم جمهوری اسلامی و هم حزب دمکرات و اطرافیان باید با اشتیاق منتظر پیروزی در انتخابات ۳ نوامبر ۲۰۲۰ بودند تا از جمله برجام را احیا کنند اما به دلیل نقض مکرر مفاد توافق اتمی و زیاده‌خواهی و باج‌گیری رژیم ایران تا کنون ناکام مانده‌اند.
با اینهمه گاردین ادامه می‌دهد، بعضی از دیپلمات‌های نزدیک به مذاکرات وین معتقدند احتمال رسیدن به توافق هنوز وجود دارد اما از نظر غربی‌ها احتمالاً توافق چنان محدود خواهد بود که موقت تلقی می‌شود.
اطراف هتل «کوبورگ» در وین، تیم‌های مذاکره‌کنندگان هر روز رفت و آمد دارند و با هم ملاقات می‌کنند و پیام‌های غیررسمی بین آنها رد و بدل می‌شود. تنها چیزی که ثابت است این است که نمایندگان جمهوری اسلامی از ملاقات مستقیم با مذاکره کنندگان آمریکایی خودداری می‌کنند و پیام‌های آنان از طریق هیئت‌های اروپایی، چینی و روسی رد و بدل می‌شود.
دیپلمات‌های غربی از پیشرفت اندک مذاکرات و فرصت محدود برای توافق می‌گویند اما میخائیل اولیانوف سفیر روسیه در مذاکرات وین با خوشحالی از پیشرفت مذاکرات می‌گوید و گاهی توییت‌های مرموزی منتشر می‌کند که به نظر می‌رسد بیشتر با هدف ایجاد حس تحرک در این مذاکرات تنظیم می‌شوند!
در ادامه این گزارش به شنیده شدن صداهای مشکوک انفجار در غرب ایران نیز اشاره شده است. مقامات جمهوری اسلامی ادعا می‌کنند این صداها حمله اسرائیل نبوده و رعد و برق بوده و ربطی به حمله اسرائیل ندارد اما نفتالی بنت نخست وزیر اسرائیل هشدار داده است که کشورش به هیچ توافقی پایبند نخواهد بود.
در وین برخی طرفین به دنبال توازن قوا هستند. رابرت مالی فرستاده ویژه ایالات متحده با سفرای کشورهای عربی منطقه دیدار می‌کند و حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز به چین سفر کرده تا قرارداد ۲۵ ساله را با جمهوری خلق چین به اجرا در آورد. اقدامی که از نگاه «گاردین» برای این است که نشان داده شود اقتصاد تورم‌زده ایران می‌تواند حتا بدون مراوده با غرب نیز پایدار بماند. ابراهیم رئیسی نیز قرار است با همین هدف به مسکو سفر کند.
https://kayhan.london/1400/08/12/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C
از سوی دیگر، بر اساس اظهار نظر مسئولان جمهوری اسلامی و آنچه در رسانه‌های حکومتی منتشر شده به روشنی دیده می‌شود که در مورد ادعای لغو تحریم‌ها اختلافات به قوت خود باقیست. مقامات جمهوری اسلامی می‌خواهند همه تحریم‌ها لغو شود اما غربی‌ها می‌گویند تحریم‌های مرتبط با نقض حقوق بشر و فعالیت‌های تروریستی جمهوری اسلامی لغو نخواهد شد.
بخش دوم اختلافات طرفین مذاکره غیرمستقیم مربوط به ارائه «تضمین» است. آمریکا نمی‌خواهد در مورد برجام به عنوان یک «معاهده» قانونی الزام‌آور تضمین بدهد زیرا نمایندگان کنگره با آن موافقت نخواهد کرد. ند پرایس سخنگوی کاخ سفید تأکید کرده «هیچ تضمینی در دیپلماسی و امور بین‌الملل وجود ندارد. ما می‌توانیم فقط در مورد این دولت [دولت بایدن] صحبت کنیم، این دولت کاملاً آشکار آماده توافق و اجرای برجام است و تا زمانی که تهران همین کار را انجام دهد، از برجام پیروی می‌کنیم.»
روزنامه «گاردین» در همین ارتباط می‌نویسد آنچه از برجام در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درج شده شاید اندکی برای جمهوری اسلامی ایران آرامش‌بخش باشد، اما به سختی برای طرفین الزام‌آور است.
مقامات تهران خواهان تعهدات الزام‌آور هستند مبنی بر اینکه اگر آمریکا بار دیگر از توافق خارج شود، اتحادیه اروپا تجارت با ایران را ادامه دهد اما آمریکا این مسئله را نپذیرفته و اروپایی‌ها نیز پیشنهادات جمهوری اسلامی را رد کرده‌اند.
این روزنامه می‌نویسد مسئله دیگر در مورد اختلافات وین مربوط به تأیید (راست‌آزمایی) اقدامات طرفین است. جمهوری اسلامی می‌خواهد لغو تحریم‌ها در عمل صورت گیرد نه روی کاغذ. از نگاه گاردین موضوع نهایی این است که واقعا با دانش فنی و همچنین سانتریفیوژهای پیشرفته و مقادیر زیادی اورانیوم غنی‌شده در ایران چه می‌توان کرد!
روزنامه گاردین موانع توافق را فقط از نگاه جمهوری اسلامی بیان کرده است که از کشورهای غربی طلبکارند و باج می‌خواهند ولی ننوشته که اختلاف اساسی در وین بر سر تهدیدات فزاینده موشکی و منطقه‌ای رژیم ایران است که فراتر از برنامه اتمی که موضوعی مربوط به آینده است، در حال حاضر و در عمل دست به تخریب عملی می‌زند و کشورهای منطقه از جمله اسرائیل و عربستان را تهدید می‌کند. در این گزارش اشاره نمی‌شود که همزمان با مذاکرات در وین، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اقدام به پرتاب ۱۶ موشک بالستیک می‌کند!
https://kayhan.london/1400/03/10/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8
توافق موقت
در این میان، بحث بر سر یک توافق موقت در وین جدّی شده است. مقامات جمهوری اسلامی از آنجا که هدف اصلی‌شان لغو تحریم‌هاست تا خزانه خالی نظام را پر کنند، قبلاً بارها تکرار کرده بودند که به دنبال توافق موقت نیستند و یک توافق دائمی می‌خواهند. در همین ارتباط وحید جلال‌زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «از همان دور قبل، غربی‌ها به ما پیشنهاد می‌دادند که اگر نتوانستیم توافق دائمی با شما داشته باشیم، بهتر است توافق موقت کنیم ما همان‌موقع توافق موقت را رد کردیم چون تجربه تلخی از غربی‌ها داریم و راهبرد ما توافق دائم برای لغو تحریم‌های موثر است». اما در ایران نیز اختلاف نظر بر سر توافق موقت از سطح کارشناسی تا بالاترین رده‌های نظام زیاد است. بطوری که سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی دوشنبه ۲۷ دی‌ماه در مورد وضعیت مذاکرات مجبور شد اعتراف کند «موضوعات کلیدی و مهم در حوزه رفع تحریم‌ها باقی مانده است.»
با اینهمه از اصلی‌ترین دلایل بی‌نتیجه ماندن مذاکرات اتمی اختلاف بر سر توسعه موشکی و حمایت مالی و تسلیحاتی رژیم ایران از گروه‌های نیابتی و تروریسم است. اختلافی که پس از شش دوره مذاکره در دولت حسن روحانی، در زمانی که عباس عراقچی نماینده رژیم ایران در مذاکرات وین بود، باعث توقف مذاکرات شد.
https://kayhan.london/1400/10/23/%d8%af%d8%b1%d8%ae%d9%88%d8%a7%d8%b3%d8%aa-%db%b1%db%b1%db%b0-%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c%d9%86%d8%af%d9%87-%d8%ac%d9%85%d9%87%d9%88%d8%b1%db%8c%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%87-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%d9%88%d9%84
در عین حال، در جریان مذاکرات اتمی در مورد تهدیدات موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی، اروپایی‌ها که بیش از آمریکا در تیررس قرار دارند، مواضع سختگیرانه‌تری در پیش گرفته‌اند اما موضع آمریکا در جریان مذاکرات به حدی منفعل و ضعیف است که حتا روزنامه «جوان» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در گزارشی می‌نویسد «موشک‌ها دیگر برجام را هوا نمی‌کند!» و دیگر کسی نمی‌پرسد چرا در حین مذاکرات آزمایش موشکی انجام شد و چرا در مورد انتقام گرفتن قاسم سلیمانی صحبت شد! این روزنامه این ضعف دولت بایدن را چنین تعبیر کرده که علت مواضع سختگیرانه غربی‌ها در گذشته وادادگی تیم ظریف و عراقچی بوده است حال آنکه برعکس است! این دولت کنونی آمریکاست که به گفته بسیاری از سیاستمداران ایالات متحده، ضعیف و منفعل عمل می‌کند.
https://kayhan.london/1400/10/21/%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%db%8c%d8%b4-%db%b4%db%b0-%d8%af%d8%b1%d8%b5%d8%af%db%8c-%d8%b5%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d8%ba%db%8c%d8%b1%d9%82%d8%a7%d9%86%d9%88%d9%86%db%8c-%d9%86%d9%81%d8%aa-%d8%a7
روزنامه «کیهان تهران» نیز از افزایش صادرات نفت در دولت سیزدهم در شرایط تحریم ابراز خوشحالی کرده است. این روزنامه بدون اشاره به ارزانفروشی و تهاتر نفت در برابر کالا که به جمهوری اسلامی تحمیل شده، افزایش صادرات نفت را یک دستاورد دانسته است. این روزنامه بدنام نیز علت اصلی ناتوانی فروش نفت در دولت روحانی را «مدیریت غربگرا»ی دولت «تدبیروامید» دانسته. در حالی که این دولت بایدن است که چشم بر روی اجرای سختگیرانه‌ی قوانین تحریم بسته و به همین دلیل نیز به شدت مورد انتقاد قرار می‌گیرد.
وزیر خارجه فرانسه: تا هرگونه توافق با جمهوری اسلامی فاصله زیادی باقی‌مانده
ژان ایو لودریان: مذاکره با جمهوری اسلامی برای احیای برجام خیلی کُند پیش می‌رود و همین مسئله شکافی ایجاد می‌کند که شانس دستیابی به راه‌حل را به خطر می‌اندازد.https://t.co/RGjtGIKCrs pic.twitter.com/wFlFrpy1Ur
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) January 12, 2022
سیدابراهیم رئیسی معروف به «قاضی مرگ» هفته گذشته در حاشیه سفر استانی خود به هرمزگان با اشاره به راهکارهای دولت سیزدهم برای دور زدن تحریم‌ها گفته بود «صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم، صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.»
هرچند عبدالناصر همتی رئیس پیشین بانک مرکزی نقش دولت سیزدهم در بی‌اثر کردن تحریم را «بی‌تاثیر» دانسته و ادعای رئیسی را در مورد افزایش ۴۰ درصدی نفت بیشتر امیدبخشی در جهت کاهش تاثیر تحریم‌ها دانسته است.
https://kayhan.london/1400/09/07/%d8%b1%d8%a6%db%8c%d8%b3-%d9%be%db%8c%d8%b4%db%8c%d9%86-%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%d8%b1%da%98%db%8c-%d8%a7%d8%aa%d9%85%db%8c-%d8%ac%d9%85%d9%87%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b3
تحلیلگرانی که نه فقط هشت دور مذاکرات اتمی بلکه روند ۲۰ ساله فعالیت‌های اتمی رژیم ایران را از نزدیک پیگیری می‌کنند معتقدند هیچ شکلی از مذاکره یا توافق و معامله بر سر فعالیت‌های اتمی و موشکی و تروریستی جمهوری اسلامی به جایی نخواهد رسید زیرا یکطرف می‌خواهد رژیم را مهار کند و طرف دیگر می‌خواهد با وقت‌کشی یا شکلی از معامله همین تهدیدات را گسترش دهد! به بیان دیگر هیچ توافقی با اهداف متضاد ممکن نیست و اگر هم مانند برجام به دست آید، پایدار نخواهد بود. جمهوری اسلامی ثابت کرد که در دوران مذاکرات برجام و پس از آن نیز مخفیانه به برنامه‌های اتمی خود که محسن فخری‌زاده برای «سلاح هسته‌ای»اش «سیستم» ایجاد کرده بود ادامه می‌داد.
